HeydəR ƏLİyev fondu miLLİ yaddaşin keşİYİNDƏ II ciLD
Yüklə 1,7 Mb.
|
56 “Gülüstan” sarayında mövzu ilə bağlı “BMTnin Savad Onilliyi” mövzu sunda sərgi də təşkil olunmuşdur. Sərgidə VIII əsrdən XX əsrin əvvəllərinə qədər məktəb və mədrəsələrdə dərs vəsaiti kimi istifadə edilən müqəddəs “QuraniKərim”in müxtəlif dövrlərə aid nüsxələri, habelə Azərbaycanda möv- cud qədim kitablar və yeni dərs vəsaitləri, müxtəlif illərə aid ensiklopediyalar, əlifba kitabları və lüğətlər, ümumilikdə 18 adda qədim kitab və 183 dərs vəsa- iti nümayiş etdirilmişdir. Konfrans mayın 15də işini davam etdirmişdir. İlk olaraq “Müasir dünyada savad konsepsiyası, onun inkişafı və yaşlıların təlimi” mövzusunda “dəyirmi masa” keçirilmişdir. UNESCOnun Ömürboyu Təhsil İnstitutunun direktoru Adama Ouen müzakirələri açaraq demişdir ki, əsas diqqət Avropada savad anlayışı, onun inkişafı, ömürboyu öyrənmə perspektivində böyüklərin təhsili kimi məsələlərə yönəldiləcək, səslənən fikirlərdən siyasət və strategiyaların işlənib hazırlanması zamanı istifadə olunacaqdır. Bu, cəmiyyətin bütün üzvlə rinə əsas bacarıqların əldə edilməsində kömək göstərəcək və inkişafa təkan verəcəkdir. Hazırda Avropa ölkələrində savadla bağlı vəziyyəti nəzərə alaraq, böyüklər üçün savad proqramlarına diqqət artırılır. Uğurlu və məsuliyyətli bir həyat sürmək, cəmiyyətin həyatında səmərəli iştirak etmək, müasir dövrün və gələcəyin tələblərinə cavab vermək üçün əlavə bacarıqların lazım olduğunu vurğulayan A.Ouen demişdir ki, bu baxımdan savad və böyüklərin öyrədilmə- sinin əsas məqsədi fərdlərdə dəyərləndirmə, idarəetmə, inteqrasiya olunma və qarşılıqlı təsir üçün başlıca bacarıqların inkişaf etdirilməsidir. Əlbəttə ki, bu bacarıqlara oxu, yazı, elmi savad, riyazi bilik, dil bilmək kimi koqnitiv kom- ponentlər daxil deyildir. Bununla belə, sürətli sosial və texnoloji dəyişikliklə- rin tələbi, iqtisadiyyat və mədəniyyətin qloballaşması, müxtəlifliyin artması, rəqabət və liberallaşma, sosial bərabərsizlik, münaqişələr və yoxsulluğun bütün formaları insanlardan elə bacarıqlar tələb edir ki, bunlar texniki ünsiy- yət bacarıqları çərçivəsindən kənara çıxır. Bacarıqların potensial bəhrələri insanlara əmək bazarında, siyasi proseslərdə və sosial şəbəkələrdə uğurla işti- rak etməyə imkan verir. Vurğulanmışdır ki, fundamental insan hüququ kimi savad özlüyündə məqsəd deyil, fərdi və ictimai həyatda fəal iştirak, sosial həyata müdaxilə, iqtisadi və humanitar inkişaf üçün, o cümlədən özünəinam və qərarlar qəbulu üçün bir vasitədir. Bildirilmişdir ki, Avropada 80 milyon aşağı təhsilli fəhlə var və onların sayı ümumi işçi qüvvəsinin üçdə birini təşkil edir. Hesablamalar göstərir ki, 2010 cu ilədək ibtidai təhsili olanlar yeni yaradılacaq iş yerlərinin yalnız 15 faizində çalışa biləcəklər. İş yerlərinin 50 faizi isə yüksək ixtisaslı işçilər tələb edəcək- dir. Bu vəziyyət Aİ ölkələrində insanların xeyli hissəsinin hüquqlarının pozul- masına yol açır. Müasir əmək bazarı savadlılığı aşağı olan insanlara çox məh- dud miqdarda iş yeri təklif edir. Hər bir kəsin baza vərdişlərinə yiyələnməsinin
57 həqiqətən mümkünlüyünü təmin etmək Təhsil Şurasının 2010cu ilədək təhsil və təlim iş proqramının ən əsas məsələlərindəndir. Avropada böyüklərə baza vərdişlərini yüksəltmək və təsdiqləmək imkanını təmin etmək məsələsi də Avropa Komissiyasının böyüklərin təhsili üzrə Fəaliyyət planının mövzula- rından biridir. Həmin gün UNESCOnun baş direktorunun müavini Nikolas Börnetin sədr- liyi ilə “Savad səviyyələrinin və təməl bacarıqların müəyyən edilməsi və dəyər- ləndirilməsi” mövzusunda ikinci “dəyirmi masa” keçirilmişdir. N.Börnet vurğulamışdır ki, savadın qiymətləndirilməsi üzrə müasir me yarlar diqqəti yalnız məktəb və savad proqramlarında iştirak edənlərin qeydiy yatını aparmağa deyil, vərdişlərin müxtəlif səviyyə və növlərinin, bacarıq ların gündəlik həyatda tətbiqinin qiymətləndirilməsinə yönəldir. Bu cür vərdiş insanın sadəcə oxuyubyazmaq üçün zəruri bacarıq və vərdişlərə malik olubolmamasını müəyyənləşdirməkdən müasir elmi cəmiyyətlərdə düzgün istiqamətlənmək bacarığının öyrənilməsinə doğru yönəlir. Deməli, savadın qiymətləndirilməsində yalnız savadlısavadsız mövqeyindən çıxış etmək ki fayət etmir, digər məqamlar da nəzərə alınmalıdır. Savad səviyyəsinin qiy- mətləndirilməsi həm də müxtəlif əhali qruplarının təhsilə ehtiyacları barədə informasiyanın əldə olunmasını təmin etməlidir. “Dəyirmi masa” da Kanada Statistika İdarəsinin təmsilçisi İvan Klermont, Latviyadan Andres Kanqro, Fransadan Jan Pyer Janto, Rusiyadan Marina Kuz- netsova, Polşadan İreneuş Bialetski mövzu ilə bağlı təqdimatlarla çıxış etmiş, savadın ölçülməsi məsələsinin işlənib hazırlanması və istifadəsi haqqında təc- rübələrdən danışmışlar. Subregionlarda həyata keçirilmiş qiymətləndirmənin nəticələrindən nümunələr gətirilmiş, siyasətin və fəaliyyətin çərçivəsinin müəy yənləşdirilməsində savad proqramlarından necə istifadə edilməsi, hansı əlavə məlumatların tələb olunması məsələlərinə toxunulmuşdur. Avropa regionunda savadın qiymətləndirilməsi üzrə məlumatların yaradılması və istifadəsi üzrə gələcək beynəlxalq və yerli planlar da müzakirə edilmişdir. Mayın 16da konfrans başa çatmışdır. Günün birinci yarısında konfrans “Pedaqoji yanaşmalar: keyfiyyətli təməl təliminin inkişaf etdirilməsi” mövzu- sunda “dəyirmi masa” ilə davam etmişdir. Müzakirələri açan UNESCOnun Moskva ofisinin direktoru Mark Riçmond demişdir ki, keyfiyyətli ibtidai təhsili təmin etmək üçün ilkin şərt savad, böyüklərin ibtidai təhsili və peşəkar təlim proqramları vasitəsilə yaxşı hazırlıq keçmiş mütəxəssislərdir. Lakin bir çox hal- larda təlim qısa və səthi aparılır. Digər vacib məsələ dərs proqramıdır. Keyfiy- yətli dərs proqramlarının tərtibi üçün, ilk növbədə, öyrəncilərin tələblərini təh- lil etmək lazımdır. İngiltərədən Con Vorhauz “Böyüklərin savad pedaqogikasına dair tədqiqat: böyüklərin yazma, oxuma və hesab öyrənməsi üçün milli tədqiqat və hazırlıq
Yüklə 1,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|