ХүМСҮН ҺӨкмләРИ

 

39 

Safi:  Hal-hazırda  evə  ehtiyacı  olsa,  ev  onun  şə`ninə 

uyğun  olarsa  və  başqa  heç  bir  yolu  olmazsa  yığılan  pula 

xüms düşmür.

1

 

Qeyd:  Qeyd  olunmuş  pula  xüms  düşmədiyinə 

e`tiqadı 

olan 

mərcələr  buyururlar:  Gələcəkdə  ev 

alınmasına sərf olmazsa bu pulun xümsü verilməlidir. 

                  

 

1

 Safi, “Camiul-əhkam”, 1-ci cild, səh.706. 

---

 

40 

SƏKKİZİNCİ FƏSİL 

HƏCC VƏ ZİYARƏT XÜMSÜ 

HƏCC QƏBZİNİN XÜMSÜ 

Sual  48:  Vacib  həcc  qeydiyyatına  düşmək  üçün 

(həmən  ilin  gəlirindən)  hesaba  köçürülən  və  bir  ili  ötmüş 

pula xüms düşürmü? 

İmam (r) və Fazil: Həcc vacib olduqda qeydiyyata 

düşüb,  pul  köçürməkdən  başqa  yolla  getmək  mümkün 

olmazsa, xüms düşmür. Digər hallarda xüms verilməlidir.

1

 

Xamenei:  Əgər  köçürülmüş  məbləğ  həcc  və 

ziyarət  təşkilatı  ilə  bağlanmış  müqavilədəki  qiymət 

ünvanında olarsa xümsü yoxdur.

2

 

Behcət, Məkarim və Safi: Xümsü yoxdur.

3

 

Sistani:  Əgər  başqa  yolla  (zəhmət  çəkmədən) 

həccə getmək mümkün deyilsə, xüms düşmür. (Sistaninin 

katibliyi) 

Təbrizi və Vəhid: Xümsü verilməlidir.

4

 

Nuri:  Həccin  vacib  olduğu  ilin  gəlirindən 

köçürülmüş pulun xümsü yoxdur.

5

 

ÜMRƏ HƏCCİNİN QƏBZİNİN XÜMSÜ 

Sual  49:  Tibb  universiteti  tələbəsiyəm.  İyun 

ayından mart ayınadək olan maaşımı bir dəfəyə alıb ümrə 

                  

 

1

 

İmam (r), “İstiftaat”, 1-ci cild, səh.43; Fazil, “Camiul-məsail”, 2-ci 

cild, səh.493. 

2

 Xamenei, “Əcvibə”, səh.972. 

3

 

Məkarim, “İstiftaat”, 2-ci cild, səh.541; Safi, “Camiul-əhkam”, 1-ci 

cild, səh.700; Behcətin katibliyi. 

4

 

Təbrizi, “İstiftaat”, səh.873; Vəhidin katibliyi. 

5

 Nuri, “İstiftaat”, 2-ci cild, səh.324. 

---

 

41 

həccinə  getmək  üçün  qeydiyyata  durdum.  Bu  pula  xüms 

düşürmü?  

İmam (r), Sistani, Təbrizi, Fazil və Vəhid: Bəli, 

xüms  ilinin  sonunadək  ümrə  səfərinə  getməsə,  pulun 

xümsünü verməlidir.

1

 

Safi, Məkarim və Nuri: Xeyr, xümsü yoxdur.

2

 

Behcət: Əgər pul köçürtmədən başqa yolla getmək 

mümkün deyilsə, hesaba köçürülmüş pula xüms düşmür.

3

 

Xamenei:  Köçürülmüş  məbləğ  həcc  və  ziyarət 

təşkilatı ilə bağlanmış qərar əsasında ümrə həcci səfərinin 

qiyməti ünvanında olarsa xümsü yoxdur.

4

 

ZİYARƏT ÜÇÜN TOPLANAN EHTİYAT PULUNUN 

XÜMSÜ 

Sual  50:  Ümrə  və  müstəhəb  ziyarətlər  üçün 

toplanan pula xüms düşürmü? 

Bütün  müctəhidlərin  rə`yi:  Bəli,  bir  il  ötdükdən 

sonra xümsü verilməlidir.

5

 

                  

 

1

 

İmam (r) “İstiftaat”, 1-ci cild, səh.108; Təbrizi, “İstiftaat”, səh.873; 

Fazil, “Camiul-məsail”, 2-ci cild, səh.493; Vəhid və Sistaninin 

katibliyi. 

2

 Safi, “Camiul-əhkam”, 1-ci cild, səh.701; Məkarim, “İstiftaat”, 2-ci 

cild, səh.541; Nurinin katibliyi. 

3

 

Behcət, “Vəsilətun-nicat”, 1389-cu məsələ. 

4

 Xamenei, “Əcvibə”, səh.972. 

5

 

İmam (r), “İstiftaat”, 1-ci cild, səh.108; Xamenei, “Əcvibə”, 

səh.908; Nuri, “Tovzihul-məsail”, 1748-ci məsələ; “Tovzihul-məsaili 

mərace”, 1752-ci məsələ; Təbrizi, “İstiftaat”, səh.873; Vəhid, 

“Tovzihul-məsail”, 1760-cı məsələ. 

---

 

42 

DOQQUZUNCU FƏSİL 

TORPAQ VƏ MƏSKƏN XÜMSÜ 

TORPAQ XÜMSÜ 

Sual  51:  Gəlirimdən  iki  il  sonra  ev  düzəldib 

yaşamaq  üçün  torpaq  almışam.  İl  tamam  olduqda  onun 

xümsünü verməliyəmmi? 

(Təbrizi,  Sistani,  Məkarim  və  Vəhiddən  başqa) 

bütün  müctəhidlərin  rə`yi:  Əgər  yaşayış  üçün  evin 

hazırlanması  yalnız  bu  yolla  mümkündürsə  alınmış 

torpağın xümsü yoxdur.

1

 

Məkarim: Xümsü yoxdur.

2

 

Təbrizi  və  Vəhid:  Torpağın  xümsünü  hazırkı 

qiyməti əsasında verilməlidir.

3

 

Sistani:  Birbaşa  ev  almağa  imkanı  çatmırsa  və 

onun  kimi  şəxslər  tədricən  ev  hazırlayırsa  (bu  işin  tərki 

ailə qarşısında səhlənkarlıq hesab olunur)  alınmış torpağa 

xüms düşmür.

4

 

Sual  52:  İş  qazancından  torpaq  almışam  və  il 

tamamlandıqda 

xümsünü 

ödəmişəm. 

Bu 

torpağı 

qiymətinin  qalxmasına  görə  saxlamışam.  Bir  neçə  ildən 

sonra qiymətin qalxmış hissəsinin xümsün verməliyəmmi? 

                  

 

1

 

İmam (r), “İstiftaat”, 1-ci cild, səh.23; Nuri, “İstiftaat”, 1-ci cild, 

səh.283; Fazil, “Camiul-məsail”, 1-ci cild, səh.675; Behcət, 

“Tovzihul-məsail”, 1391-ci məsələ; Sistani, “Minhacus-salehin”, 1-ci 

cild, 1219-cu məsələ; Safi, “Camiul-əhkam”, 1-ci cild, səh.719; 

Xamenei, “Əcvibə”, səh.902, 956. 

2

 

Məkarim, “İstiftaat”, 2-ci cild, səh.514. 

3

 

Təbrizi, “İstiftaat”, səh.804; Vəhidin katibliyi. 

4

 

“Minhaucs-salehin”, 1219-cu məsələ. 

---