ХүМСҮН ҺӨкмләРИ

 

27 

MOBİL TELEFONUN XÜMSÜ 

Sual 28: Mobil telefona xüms düşürmü? 

Bütün  müctəhidlərin  rə`yi: Şəxsin  şə`ninə uyğun 

və şəxsi ehtiyaclara istifadə edilərsə xüms düşmür. Qazanc  

əldə etmək üçün sərmayə olarsa xüms düşür.

1

 

Qeyd:  Risalələrdə  mobil  sözü  işlənməsə  də  bəyan 

olunmuş qayda ona da tətbiq olunur. 

                  

 

1

 “Ürvətül-vüsqa” 2-ci cild, 61-ci məsələ; “Tovzihul-məsaili mərace”, 

1775; Nuri, “Tovzihul-məsail”, 1771-ci məsələ; “Əcvibə”, səh.923. 

---

 

28 

BEŞİNCİ FƏSİL 

HƏDİYYƏ, BAYRAM PAYI VƏ MÜKAFATIN 

XÜMSÜ 

HƏDİYYƏNİN XÜMSÜ 

Sual  29:  Atanın,  ananın  və  istənilən  bir  şəxsin 

verdiyi hədiyyəyə xüms düşürmü? 

İmam  (r),  Xamenei  və  Nuri:  Hədiyyəyə  xüms 

düşmür.

1

 

Sistani  və  Safi:  Xüms  ilindən  artıq  qalarsa  ona 

xüms düşür.

2

 

Fazil,  Məkarim  və Behcət:  Vacib  ehtiyata  əsasən 

xüms ilindən artıq qalarsa onun xümsü verilməlidir.

3

 

Təbrizi  və  Vəhid:  Onun  miqdarı  çox  və  diqqəti 

cəlb  edəcək  dərəcədə  olarsa,  illik  xərcdən  artıq  qaldıqda 

xümsü verilməlidir.

4

 

Sual  30:  Şiə  olan,  lakin  malının  xümsünü 

ödəməyən 

şəxsin 

verdiyi 

hədiyyənin 

xümsünü 

verməliyəmmi? 

(Sistani 

və 

Təbrizidən 

başqa) 

Bütün 

müctəhidlərin rə`yi: Hədiyyəni alan şəxsə onun xümsünü 

vermək vacibdir.

5

 

                  

 

1

 “Tovzihul-məsaili mərace”, 1753-cü məsələ; Xamenei, “Əcvibə”, 

səh.850; Nuri, “Tovzihul-məsail”, 1749-cu məsələ. 

2

 “Tovzihul-məsaili mərace”, 1753-cü məsələ. 

3

 Həmin mənbə, 175-ci məsələ. 

4

 Həmin mənbə, 1753-cü məsələ; Vəhid, “Tovzihul-məsail”, 1761-ci 

məsələ. 

5

 “Tovzihul-məsaili mərace”, 2-ci cild, 1763-cü məsələ; Behcət, 

“Vəsilətun-nicat”, 1-ci cild, 1422-ci məsələ. 

---

 

29 

Sistani və Təbrizi: Xümsü ödəmək onu bağışlayan 

şəxsə  vacibdir.  Hədiyyəni  alan  şəxsə  onun  xümsünü 

vermək vacib deyil.

1

 

XÜMS VƏ DİN ARDICILLARI 

Sual  31:  Xüms  hökmünü  qəbul  etməyən  bir  kəs 

(qeyri-şiə  məzhəb  və  din  ardıcılları  kimi)  mənə  hədiyyə 

verir. Onun xümsünü verməliyəmmi? 

(Behcətdən  başqa)  Bütün  müctəhidlərin  rə`yi: 

Xeyr.

2

 

Behcət:  Hədiyyə  olunmuş  malın  üzərinə  xüms 

gəldikdə zərurət halında ondan istifadə etmək olar.

3

 

SOVQATIN XÜMSÜ 

Sual 32: Sovqata xüms düşürmü? 

İmam (r), Xamenei və Nuri: Xeyr, xüms düşmür.

4

 

Təbrizi, Sistani, Safi, Məkarim, Behcət, Fazil və 

Vəhid:  Xüms  ili  tamamlanmamış  istifadə  olunursa,  ona 

xüms düşmür.

5

 

Qeyd: Sovqat hədiyyə hökmündədir. 

MÜKAFATIN XÜMSÜ 

Sual  33:  Bank  mükafatına  bir  il  ötdükdən  sonra 

xüms düşürmü? 

                  

 

1

 “Tovzihul-məsaili mərace”, 2-ci cild, 1763-cü məsələ. 

2

 “Tovzihul-məsaili mərace”, 1764-cü məsələ; Nuri, “Tovzihul-

məsail”, 1760-cı məsələ; Vəhid, “Tovzihul-məsail”, 1772-ci məsələ; 

Xameneinin katibliyi. 

3

 Behcət, “Vəsilətun-nicat”, 1-ci cild, 1422-ci məsələ. 

4

 “Tovzihul-məsaili mərace”, 1753-cü məsələ; Xamenei, “Əcvibə”, 

səh.850; Nuri, “Tovzihul-məsail”, 1749-cu məsələ. 

5

 “Tovzihul-məsaili mərace”, 1753-cü məsələ; Vəhid, “Tovzihul-

məsail” 1761-ci məsələ. 

---

 

30 

İmam (r) və Xamenei: Mükafata xüms düşmür.

1

 

Fazil,  Behcət və Məkarim:  Vacib  ehtiyata  əsasən 

onun xümsü verilsin.

2

 

Nuri: Hədiyyə ünvanında olarsa xüms düşmür.

3

 

Təbrizi  və  Vəhid:  Təxminən  ilin  sonunadək 

istifadə  olunan  və  az  dəyərli  mal  olarsa  xüms  düşmür. 

Digər hallarda xüms düşür.

4

 

Sistani:  Yarısın  imanlı  fəqirə  sədəqə  vermək  şərti 

ilə  qalan  yarı  hissəni  özünə  mülk  edə  bilər.  Əgər  özünə 

mülk etdiyi yarı hissə xüms ilindən artıq qalarsa ona xüms 

verməlidir.

5

 

Safi: Xüms düşür.

6

 

Qeyd: Bank mükafatı bir növ bəxşiş hesab olunur. 

Sual 34:  Qur`an  və idman  müsabiqələrində  alınan 

mükafatlara xüms düşürmü? 

İmam (r), Xamenei və Nuri: Xeyr, xüms düşmür.

7

 

Fazil,  Behcət və Məkarim:  Vacib  ehtiyata  əsasən 

onun xümsü verilsin.

8

 

                  

 

1

 İmam (r), “Təhrirül-vəsilə”, 1-ci cild, kitabul-xüms, əl-xamis; 

Xamenei, “Əcvibə”, səh.851. 

2

 Fazil, “Ürvətül-vüsqa məə tə`liqat”, 2-ci cild, kitabul-xüms, əs-sabi; 

Behcət, “Tovzihul-məsail”, 1377-ci məsələ; Məkarim, “İstiftaat”, 2-ci 

cild, səh.534. 

3

 Nuri, “İstiftaat”, 2-ci cild, səh.350. 

4

 Təbrizi, “İstiftaat”, səh.819; Vəhidin katibliyi. 

5

 “Tovzihul-məsail”, Bank mükafatları, 24-cü məsələ; “Minhacus-

salihin”, babul-xüms, əs-sabi. 

6

 Safi, “Camiul-əhkam”, 1-ci cild, səh.631. 

7

 Xamenei, “Əcvibə”, səh.851; Nuri, “İstiftaat”, 2-ci cild, səh.355; 

İmamın (r) katibliyi. 

8

 Fazil, “Ürvətül-vüsqa məə tə`liqat”, 2-ci cild, kitabul-xüms, əs-sabi; 

Məkarim, “İstiftaat”, 2-ci cild, səh.534; Behcət, “Tovzihul-məsail”, 

1377-ci məsələ. 

---