ХүМСҮН ҺӨкмләРИ

ALTINcı fəsil

MEHRİYYƏ VƏ İRSİN XÜMSÜ

MEHRİYYƏNİN XÜMSÜ

Sual 40: Qadının mehriyyəsinə xüms düşürmü?

(Behcətdən başqa) bütün müctəhidlərin rə`yi: Xeyir.¹

Behcət: İlin xərcindən artıq qalarsa vacib ehtiyata əsasən xümsü verilməlidir.²

İRSİN XÜMSÜ

Sual 41: Yaxın qohumlardan (ata, ana və həyat yoldaşı) çatan irsə xüms düşürmü?

Bütün müctəhidlərin rə`yi: Xeyr.³

Sual 42: İrs qalmış əmlakın bugünkü qiyməti qalxdıqda, onu satarkən artmış miqdarın xümsü verilməlidirmi?

İmam (r), Xamenei, Təbrizi, Sistani, Nuri, Behcət və Vəhid: Xüms düşmür.⁴

Məkarim və Safi: Artmış miqdar satılan ilin gəliri hesab olunur və xüms ilindən artıq qaldıqda onun xümsü verilməlidir.⁵

Fazil: Artmış miqdar ilin gəliri hesab olunur. Xüms ilindən artıq qalarsa ehtiyata əsasən xümsü verilsin.²

Sual 43: İrsi dəyərinin artması məqsədi ilə saxladıqda, satıldıqdan sonra onun qiymətinin artmış hissəsinin xümsü verilməlidirmi?

Bütün müctəhidlərin rə`yi: Bəli.³

YEDDİNci fəsil

EHTİYAT PULUN XÜMSÜ

EHTİYAT PULUN XÜMSÜ

Sual 44: Püşk məqsədi ilə bankda toplanmış pulun xümsü varmı?

Bütün müctəhidlərin rə`yi: İş qazancı ilə hazırlansa və xüms ilindən bir il keçsə ona xüms düşür.¹

Qeyd: Hədiyyəyə xüms düşməsi e`tiqadında olan şəxslərin nəzərinə əsasən hədiyyə şəklində əldə olunsa da ilin sonunda ehtiyat pulun xümsü verilməlidir.

Sual 45: Zəruri yaşayış vasitələrinin alınması üçün saxlanılmış pula xüms düşürmü?

İmam (r), Təbrizi, Sistani, Məkarim və Vəhid: Bir il ötdükdən sonra xüms düşür.²

Safi: Hal-hazırda bu vasitəyə ehtiyacı varsa və onu hazırlamaq bir neçə il ehtiyat pulu yığmadan mümkün deyilsə, xüms düşmür.³

Xamenei: Əgər ehtiyaclı olduğu vasitələri yaxın gələcəkdə (məsələn, xüms ilindən “3” ay sonraya qədər) hazırlamaq üçün ehtiyat pul yığıbsa və xüms vermək bu işin qarşısını alırsa, xüms düşmür.⁴

Nuri: Ehtiyat pulu yığmadan gələcəkdə ehtiyacı olduğu vasitələri hazırlaya bilmirsə, xüms düşmür.⁵

Fazil və Behcət: Ehtiyat pulu yığmadan gələcəkdə ehtiyaclarını ödəyə bilməzsə qısa müddət ərzində (məsələn “3” ilə qədər) yığılan ehtiyat pula xüms düşmür.²

Qeyd: Əgər ehtiyat pulu gələcəkdə ehtiyaclı olduğu şeylərə xərcləməzsə onun xümsünü verməlidir.

Sual 26: Əgər qənaət edib (gəlirimizin bir hissəsini) ehtiyat pul yığsaq, onun xümsünü verməliyikmi?

Bütün müctəhidlərin rə`yi: Bəli, əgər bir il keçərsə xüms verilməlidir.³

EV ALMAQ ÜÇÜN YIĞILMIŞ PULUN XÜMSÜ

Sual 47: Ev almaq üçün banka qoyulmuş və bir neçə il bankda qalmış pula xüms düşürmü?

İmam (r), Xamenei, Sistani, Təbrizi, Məkarim və Vəhid: Bəli, xüms düşür.⁴

Fazil, Behcət və Nuri: Əgər ehtiyaclı olduğu evi almaq üçün başqa yol yoxdursa, ehtiyat üçün yığılmış pula xüms düşmür.⁵

Safi: Hal-hazırda evə ehtiyacı olsa, ev onun şə`ninə uyğun olarsa və başqa heç bir yolu olmazsa yığılan pula xüms düşmür.⁶

Qeyd: Qeyd olunmuş pula xüms düşmədiyinə e`tiqadı olan mərcələr buyururlar: Gələcəkdə ev alınmasına sərf olmazsa bu pulun xümsü verilməlidir.

SƏKKİZİNCİ fəsil

HƏCC VƏ ZİYARƏT XÜMSÜ

HƏCC QƏBZİNİN XÜMSÜ

Sual 48: Vacib həcc qeydiyyatına düşmək üçün (həmən ilin gəlirindən) hesaba köçürülən və bir ili ötmüş pula xüms düşürmü?

İmam (r) və Fazil: Həcc vacib olduqda qeydiyyata düşüb, pul köçürməkdən başqa yolla getmək mümkün olmazsa, xüms düşmür. Digər hallarda xüms verilməlidir.¹

Xamenei: Əgər köçürülmüş məbləğ həcc və ziyarət təşkilatı ilə bağlanmış müqavilədəki qiymət ünvanında olarsa xümsü yoxdur.²

Behcət, Məkarim və Safi: Xümsü yoxdur.³

Sistani: Əgər başqa yolla (zəhmət çəkmədən) həccə getmək mümkün deyilsə, xüms düşmür. (Sistaninin katibliyi)

Təbrizi və Vəhid: Xümsü verilməlidir.⁴

Nuri: Həccin vacib olduğu ilin gəlirindən köçürülmüş pulun xümsü yoxdur.⁵

ÜMRƏ HƏCCİNİN QƏBZİNİN XÜMSÜ

Sual 49: Tibb universiteti tələbəsiyəm. İyun ayından mart ayınadək olan maaşımı bir dəfəyə alıb ümrə həccinə getmək üçün qeydiyyata durdum. Bu pula xüms düşürmü?

İmam (r), Sistani, Təbrizi, Fazil və Vəhid: Bəli, xüms ilinin sonunadək ümrə səfərinə getməsə, pulun xümsünü verməlidir.¹

Safi, Məkarim və Nuri: Xeyr, xümsü yoxdur.²

Behcət: Əgər pul köçürtmədən başqa yolla getmək mümkün deyilsə, hesaba köçürülmüş pula xüms düşmür.³

Xamenei: Köçürülmüş məbləğ həcc və ziyarət təşkilatı ilə bağlanmış qərar əsasında ümrə həcci səfərinin qiyməti ünvanında olarsa xümsü yoxdur.⁴

ZİYARƏT ÜÇÜN TOPLANAN EHTİYAT PULUNUN XÜMSÜ

Sual 50: Ümrə və müstəhəb ziyarətlər üçün toplanan pula xüms düşürmü?

Bütün müctəhidlərin rə`yi: Bəli, bir il ötdükdən sonra xümsü verilməlidir.⁵