6
| İnsanlar və cəmiyyət
7
ölkədə hər addımbaşı ilk tibbi xidmət
məntəqələri və bir neçə yüksək səviyyəli
xəstəxana fəaliyyət göstərir. Buna görə
də tibbi yardıma ehtiyacı olan hər bir kəs
bilavasitə yaşadığı və ya işlədiyi yer üzrə
müvafiq məntəqəyə müraciət edə bilər.
Hollandiyanın səhiyyə sistemi həmçinin
özünəməxsus strukturu ilə seçilir. Bununla
bağlı dövlət müvafiq parametrləri özü
təyin edir və tibbi sığorta şirkətləri və
tibbi müəssisələr istehlakçının seçimini
qazanmaq üçün (bu parametrlərdən kənara
çıxmamaqla) öz aralarında mübarizə
aparırlar. Məqsəd isə birdir: müştəri, yəni
pasient münasib qiymətə yaxşı xidmət əldə
edə bilsin”.
Bu sistemi yalnız
Niderlandda tətbiq etmək
olarmı?
“Əlbəttə yox! Bu sistemi başqa ölkələrdə
də asanlıqla tətbiq etmək mümkündür.
Məsələn, İsveçrədə də oxşar sistem var
və artıq Amerika Birləşmiş Ştatları bizim
sistemin müəyyən hissələrini tətbiq edir.
Lakin biz özümüz də başqa ölkələrdən,
məsələn, səhiyyə sistemini regionlara
bölmüş İspaniyadan və ya həkimlər ilə ilk
tibbi yardım mütəxəssislərinin çiyin-çiyinə
çalışdıqları tibb müəssisələrinə malik olan
Hindistandan nümunə götürürük”.
Bu unikal sistem özünü
doğruldurmu?
“Bu yaxınlarda ümumi təyinatlı patentsiz
dərmanların dəyərini 90% azaltmağın
mümkün olduğunu aşkar etdikdən sonra,
biz təxminən yarım milyard avroya qənaət
edə bilmişik. Tibbi sığortaçı kimi, biz tibbi
xidmətlərdən istifadə edərkən qiyməti də
nəzərə almalıyıq”.
Niderland proqressiv
ölkədirmi?
“Əlbəttə! Misal üçün götürək interneti - bu
gün məhz internet sayəsində pasientlərin
imkanları nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb.
Ölkədə sürətli internet bağlantısı olmayan
ev demək olar ki, yoxdur. Pasientlər
öz virtual qruplarını yaradır, müalicə
təcrübələrini başqaları ilə bölüşürlər.
Təbii ki, bu, təchizatçılar arasında
gərginlik yarada bilər, lakin əvəzində
indi pasientlərin də maraqları onların
siyahısında birincidir”.
Niderland Krallığında yaşayan hər bir kəsin tibbi sığortası
var və insanlar istədikləri sığorta şirkətini dəyişmək
hüququna malikdirlər. Sığorta şirkətləri isə sadə sığorta
paketi üçün müraciət edən şəxslərdən imtina edə bilməzlər.
Bu, Hollandiya dövlət və özəl səhiyyə sistemlərinin təmin
etdiyi üstünlüklərin özünəməxsus vəhdətindən irəli gəlir ki
bu da dünya ictimaiyyətinin diqqətindən yayınmamışdır.
“Dünyaya stimul vermiş
kompleks yanaşma tərzi”
Hər bir kəsin ümid
edə biləcəyi qayğı
Öz “xəstələnmiş” oyuncaq ayısı
üçün narahat olan körpələr indi
sevimli oyuncaqlarını xüsusi
həkim yanında “müayinə”
və “müalicə” etdirə bilərlər.
“Xəstələnmiş” oyuncağı
“sağaltmaq” üçün əllərindən
gələni edən bu həkimlər isə
tibb məktəbinin tələbələridirlər.
Niderlandın səkkiz klinikasında
tətbiq edilən bu xüsusi
layihənin məqsədi uşaqlara
xəstəxanada nə baş verdiyini
izah etmək, habelə xəstəlik,
xəstəxanalar və həkimlər
qarşısında onların qorxusunu
azaltmaqdır. Eyni zamanda,
tələbələr uşaqlarla necə
rəftar etmək lazım olduğunu,
eləcə də pediatriya və uşaq
psixologiyasını dərindən
öyrənilər.
“Xəstə” ayılar xüsusi ambulator
klinikada “müalicə” olunur.
Həkim stetoskopla oyuncaq
ayının sinəsinə “qulaq asa”,
yaxud “yarasına” sarğı qoya
bilər. Uşaqlara valideyn rolunu
oynamağa icazə verməklə,
bəzən həkimə müraciət etməyin
lazım olduğu onlara təlqin
edilir.
“Oyuncaq Ayı Xəstəxanası”
ildə bir dəfə Beynəlxalq Tibb
Tələbələri Assosiasiyası
Federasiyasına (BTTAF) üzv
olan Hollandiya Tibb İnstitutu
tələbələri tərəfindən təşkil
edilir.
“
mənim
oyuncaq
ayim
xəstələnib
...”
“Xəstələnmiş” oyuncaqlar üçün xüsusi cərrahiyə
Photo: zorginbeeld.nl/Frank Muller
|
Məsələn, öz səhiyyə sistemlərində
islahatlar aparmaq istəyən amerikalılar
örnək götürmək üçün məhz bu ölkəyə
gəlmişlər. Niderland Krallığında səhiyyə
sisteminin strukturuna dair hərtərəfli
məlumatı olan şəxs ölkənin keçmiş səhiyyə
naziri, hazırda isə Hollandiyadakı dörd
ən böyük tibbi sığorta şirkətindən biri -
“Menzis” şirkətinin prezidenti cənab Rocer
van Boksteldir (Roger van Boxtel). Hətta bir
vaxtlar cənab Bokstel Niderland Krallığının
səhiyyə sistemi barədə mühazirə ilə çıxış
etmək üçün ABŞ senatına dəvət edilmişdi.
Hollandiya səhiyyə siste-
minin unikallığı nədədir?
“Hər şeydən əvvəl, bu ölkədəki tibbi
xidmət standartları çox yüksəkdir. Son
bir neçə il ərzində biz Avropanın səhiyyə
istehlakçıları siyahısına başçılıq etməyə
müvəffəq olmuşuq. Bundan əlavə,
nog vertalen
e hebben
een
fijnmazig netwerk
van eerstelijnszorg én
topziekenhuizen
W