I c I l d VII-XII əsrlər azərbaycan şERİ

H ə r  g e c ə -g ü n d ü z   sözün  m ərd lik ,  sə d a q ə td ir m ü d am , 
X o ş  ə m ə l,  in sa n se v ə rlik lə   ucaltd ın   ö lk ən i.
Q ırqovul,  ya  k ə k liy i  şah lar  şikar  e tm işsə   də,
D aim   Ə n n ə n   şahları  olm uş  ovun,  şirsə n   yəni,
Ş anlı  ordundan  ə g ə r,  a rtıb -a z als a   m in  n əfər,
Z ə rrə c ə   fərq  e y lə m ə z ,  h ə tta   d ə y işm ə z   n ö qtəni.
G iin lərin   k eçsin   sev in clə,  çox  m ü b a rə k   h ə r  ilin, 
D o stlarm  k u y in d ə n   öpsün,  q ə b rə   g irsin   qoy  dəni.
25
E y  g ö zəl,  sən   h ə r  işi  saz  clədin,
K öhnə  ru zg arım ı  sə n   tə z ə lə d in .
Səni  e td ik c ə   z iy a rə t  m əxluq,
S ə p ə rə k   sərv ə tin i,  az  elədin.
S ö z lərin lə  sevinib  giildii  biri,
B irinin  qış  günıinü  y az  elodin.
M ərd liy in   g ö zləri  so n d ən   nur  alır,
F ərəh i  quş  kim i  p o rv az  elədin.
N uxu  altın d a,  -   dedin  -   gəl  görüşok,
Bax  ki,  öz  v ə d in ə   do  naz  elədin.
26
E y  köniil,  çox  sö ylodim ,  aşiqliyo  son  q o y   dəxi,
Ə1  g ö tü r  gəl  şux  g ö z ə llə rd o n ,  sular  to k   az  bulan.
G ö y ə rç in   bir nazlı  y ar  g ö z  yum ,  y an m d an   öt,  sovuş, 
Y a ğ sa   eşqin  o x ları,  ə q lü   h ə y a   olsun  qalan.
A lm ad ın   m ə n d ə n   n ə s ih ə t,  b ilm əd in   tale  nədir,
T ə rs ə   yozdun  fıkrim i  -  h ə r  tin d ə  sev  b ir  can  alan.
( J r ^   92 
/^ 7 1 )
V ardır  aşiq lik   y o lu n d a,  yaxşı  bil,  m in   b ir  x ə tə r, 
D inclik  is tə rs ə n   ə g ə r,  n a z ə n d ə lə rd ə n   g en  dolan,
Ç ox  dedim ,  s ə n   az  e şitd in ,  d üşdün  a x ır  z illə tə ,
E y  üm idi  sə m ig u n ,  ey  arzusu  h e ç -p u ç   olan!
Y oxdur indi  s ə b rə   h ə c ə t,  yox  m u ra d ın   hasili, 
Faydasız  ç ırp ın m a   g ə l,  azadlığın  o lm u ş  yalan!
27
Ç ölləri  şaxta,  sazaq  sardı,  yam an  ə sd i  k ü lək , 
Z əfəran   tə k   saralıb   soldu  g ü lü stan d a  çiçək .
G ö rm əm işk ən   n ə   b o y aq çı,  n ə  də  k ü p lə rd ə   b o y aq , 
M cynə  y arp aq ları  old u   özü  sapsarı  lə ç ə k .
G ccə  d ağ lard a  çaxan  qorxulu  ş im ş ə k lə r  də  -  
Göyü  k ərp ic  k ü rə si  etd i,  görüb  əsd i  ürək .
Oturub  tə x tin ə   d ü n y a  şahı  sorbost,  b aşı  dinc  -  
Kini,  yad  fikri,  to m o n n an ı  k ö n ü ld ən   silərək .
Çölün  a tə ş lə rin ə   səp d i  o,  düşm ən  qan ın ı,
Üziim ün  qanı  ilə  d o ld u   q ə d ə h lə r -  b iz   içək.
O,  fərəhnak  y aşasın ,  h ökm ü  deyilsin  ə b ə d i,
Harda  d ü şm ən lo ri  v a r  q ə m lo   alışsın  k ü rə tə k .
28
Tale  üzünə  giildü  sə n in ,  taxtm ı  qurdu, 
D iişm ənlərinin  ö m rü n ü   dövran  b aşa  vurdu.
A llah  sən ə  q ız  v e rd isə   d ə ,  q əm   y e m ə   əsla,
Ey  şah,  o,  m in   o ğ lan   g ö z ü n ə   gün  kim i  nurdu.
B ir şahın  ə g ə r   d ü z  iki  y ü z  oğlu  da  olsa,
O nlardan  axı  b irc ə si  ta x t-ta c a   uğurdu.

---

T arix   də  b ilir,  s ə ltə n ə tin   z in ə tid ir  qız, 
İs k ə n d ə r  o n u n   şah lığ ın ı  haqlı  buyurdu.
D ün y an ı  g ö rü b sən ,  y e n ə   gör,  gül,  y a şa ,  şad  ol, 
Ş ad  ol  ki,  y a n m d a   iki  şa h zad ə  oturdu.
Ö z  nurunu  saçm aq d a  ik ə n   göydə  G ü n əş,  A y, 
Ö m rü n  b o y u   k a m   al  v ə   sevindir an a  yurdu.
M Ə S N Ə V t
29
C ə m i  bu  n ö k ə rlə r  içrə,  c əm i  bu  q u la m la r  içrə, 
C ə m i  başçı  ə r lə r   içrə,  y a  u ca  m o q am lar  içrə  -
O  ig id   Ə b ü ly ə sd ir b u   z ə m a n ə y ə   sü p əh d ar,
Y ağ m ı  oda  y ax an d ır,  ü ro y ilə   dosta  q əm x ar.
O ,  inan  b ə d ə n d ə   ruhdur,  b əd o n o   h ə r  an  g ə rə k d ir, 
C an a  çiin  əql  g ə rə k d ir,  n e c ə   əqlo  can  g o rək d ir,
Ö zü  dün'  tö k ən   b u lu d d u r,  hünori  p ə lo n g ə   tə n d ir, 
B ir  əli  p ə lə n g b o ğ a n sa ,  b ir  əli  q ızılsəp ən d ir.
G ü lə rə k   x ə z in ə sin d ə n   o,  qızıl  b ağ ışlay ar  gah,
Y ox,  ə g ə r  q o z ə b lo n o rsə ,  kıil  okır  o d u y la  b əd x ah .
D öyiişə  açanda  m cydan 
ölüm   y ağ d ırar  bulud  tə k , 
Y o x ,  ə g o r  açarsa  nıoclis,  canını  verən d i  gerçok.
S ev in o r  görüş  zam an ı  iizünü  g ö rə n d ə   ruhlar, 
T o z ə lə r  h ə r  hansı  əq li  danışarsa,  onda  sirr  var.
Ü z ü n ə   baxarsa  d ü şm ə n   iirəy in d ə  kin,  ə d a v ə t, 
Ə riy ə r  q ə z ə b ,  küd u ro t,  ycrini  tutar  m ə h ə b b ə t.
N ə   q ə d ə r  se v in sə   y o x su l  yolun  ü stə   z ə r   tapanda,
E lə   şad  o lu r  b u   c o m ə rd   zə ri  p ay lay an   zam an d a.
S usaraq  d a n ışm a z   artıq,  d an ışd ıq d a  y o x sa   m ə z m u n , 
N ə   dinər,  n ə   d in lə r  ə sla ,  danışıq  d e y ilsə   m övzun.
G ü n əşi  ö z ü n sə n ,  ey  m ə rd ,  bu  c a h an d a  m ə rd lə rin   sən, 
B ö y ü y ə  p ə n a h   duran  da,  k içiy ə  d ay a q   da  sən sə n .
S ən   öziin  g ö z ə l  b ilirso n   -  ü rəy im   x ey irx ah m d ır, 
F ə rə h im   g ü lü şlə rin d ir,  yasım   isə  b ir  ahm dır.
H əm işə  sə n in lc   oldum ,  h ə m işə   so n in lə   d ostam ,
Ş ad  olub,  y a  q ə m lo n ə n d o   bizo  ö rtü k   o ld u   b ir  dam .
S ən   ilə  q azan d ım ,  ey  d ost,  bu  b ö yük  ş ə h ə rd ə   şö h rət, 
Şaha  toqdim   e y lə d in   sən ,  m ə n ə   çatdı  o n d an   h ö rm ət.
Elo  gün  o lu b m u   hcç  sə n   iç ə sə n   şə ra b ı  m ə n siz ?
N ə   cvin  o lu b d u   m onsiz,  n ə   də  quş  o lu b d u   ç ə m ə n siz .
U lu  hök m d ar  y a n ın d a  m ə n ə   yer  v e rib sə n ,  ey  dost, 
U ca  g öylorin  q atın d a  piro  d ö n d ə rib sə n ,  ey  dost.
Sonin  h ö rm o tin lo   m on  d ə   alıram   ə c ə b   h ə d iy y ə , 
S ob əb in lo   ol  o m ir  do  başım a  salıbdı  say ə.
Y etirir  böyük  m ə h o b b o t  m əno  xatirin  üçün  şah,
G ah  cdir  q ızılla  toltif,  gah  açır  m ə q a m a   şahrah...
N ə  ediıu,  co şu b d u   T ə b riz   h əv əsi  k ö n ü ld o   indi,
Elo  şöloləndi  ruhum ,  iirəyim   ud  oldu,  dindi.
Elo  ki,  s ə fə r  h avası  b aşım a  salıbdı  T o b riz,
O d  olub,  y ax ıb   sorasor,  canım ı  alıbdı  T əbriz.
E şid ən d ə  o  bu  sirri  m ə n i  d in ləd i,  d a n ışd ı,
E lə  xoş,  şirin  d an ışd ı,  m ə n ə   bu  k ə la m   tanışdı.
( J r N   95

---