I c I l d VII-XII əsrlər azərbaycan şERİ

Y o lç u la r  sü b h   f ə r ə h le   ç a ta r ö z   y ü k lə rin i,
M ən   ş ik a y ə t y ü k ü m ü   sü b h   g ö z ü m d ə   tə r  açım ,
S arm aşıq   tə k   s a rım b d ır c a n ım a   d ə rd -b ə la ,
M ə n  b u   c a n d a n   g e c ə - g ü n d ü z   n e c ə   m ö h n ə tlə r  açım?!
H ə lq e   tə k   sard ı  m ə n i,  ah,  m ə n   o  h ə lq ə   ilə  -  
D öyüb  ü m m id   q a p ıs ın   is tə y irə m   ç ə n b ə r  açım .
K ö y n ə y im   o d d u r ə g ə r ,  ü st  g e y im im   gözy aşıd ır,
C an  h ö v lilə   g ə r ə k d ir  y a x a m ı  y e k s ə r   açım .
S ə b r ə g ə r   is tə s ə   d ə   in d i  c iy ə rp a re s in i,
S əb irsiz  b u   c iy ə rin   d ə rd in i  k im   d in lə r,  açım ?!
B ir v ə fa   ə h li  h a n ı,  q ə lb im ə   tə s k in   olsun,
Q ə m  ç ə k ə n   d o s tu m  h a n ı,  ta  o n a  m ə n   q ə m lə r  açım?!
C an  te lim   b ir  d ü y ü m   o lm u ş  q ıs a lıb   b a rm a q  tək , 
Q alm ay ıb   m ə n d ə   h ü n ə r   d ım a ğ ı,  m ü ş k ü llə r açım ,
V u rm a ra m   tə b li  q ü ru r  ilə   d a m m d a  h ü n ə rin ,
Q əm   d iv a rm ı  g ə r ə k   a şm a q   ü ç ü n   ş ə h p ə r  açım .
Y u y u ram   q a n ım   ilə   d a m -d iv a rd a n   suvağı,
M ən   b u   hal  ilə   rə v a d ırm ı  ü z ə   s e llə r  açım ?
D ö şə n ib d ir y o la   q ə m lə r  tik ə n i,  m ə n   naşad;
Ə jdaha  v e rm ə z   a m a n - x ə z n ə   ta p ıb   g ö v h ə r  açım .
İstəd im   q ırğ ı  k im i  b ir  d ə   ş ik a rə   q alx ım ,
Sam   yeli  v e rm ə d i  m ö h lə t  m ə n ə   a rtıq  p ə r  açım .
A çm aram   b ir  d a h a   d ü n y a y a  b a x a n   g ö z lə rim i,
K or olu m ,  g ö z lə rim i  b ir  d ə   c a h a n ə   g ə r açım .
Q e y re tim d ə n   tik ə r ə m   g ö z lə rim i  ə q lim   ilə,
Ç arə  y o x d u r  ki,  g ə r ə k   a lm a ğ a   ib rə tlə r,  açım .
232
B ağladım   yeddi  qapı  xalq  ü z ü n ə   a ləm d ə,
Ta durub  yeddi  q a tm d a   fə lə y in   a z ə r  açım .
G özüm ün  n u ru n u   söndürdü  y a m a n   b ə d   gö zlər, 
N ə  rə v a d ır  g özüm ü,  g ö rm ə y ə   p is  ü zlər,  açım ?!
Q əlbi  m əh zu n ,  c a n ısa   sanki  d ə m ir X aq an i -  
Y andı,  kül  oldu,  b u   d ərdi  k im ə ,  ay  e llə r  açım ?!
M ən b aşıd aşlı  n e c ə   q ə b ird ə   qanlı  k ə fə n i  -  
Oğul  ü stü n d ən   alıb ,  g ö rm ə y ə   gül  p e y k ə r,  açım ?
Ey  tə z ə   b ə d r,  q aran lıq d a b u rax d m   atam !
Ey  Ü tarid,  n ə   y am an   odlara  y ax d ın   atanı!
*  *  *
F irq ətin d ə,  bala,  bu n d an   da  b e tə r yan sın   atan, 
Söndü  şəm in ,  k o r  olub,  q ü ssə d ə n   o d lan sın   atan.
D ostların  çıx m ay a  ta  qarşısına  y o ld a  onun,
T ərk  edib  aləm i,  öz  q ə b rin ə   yo llan sın   atan.
Çün  ə rə b c ə ,  d ə ric e   söhbətini  d in lə m ə y ir,
G özü  çıxsm ,  q u la ğ ın d a  civ ə  d aşlan sm   atan.
Q ebrinin  torpağı  n u r  ilə  m ina  çeşm əsid ir, 
Q əbrinin  b aşın a  q u rb an   kim i  fırlansın  atan.
S a f o  ru h u n la  g ö m ü ld ü n ,  bala,  to rp aq lara  sən, 
Q ana  dönsün,  c iy əri,  qebrini  hey  ansın  atan.
Torpaq  altın d a  y a tırsan   bu  gün,  ey  m eh ri-g iy a! 
Torpaq  ü stü n d ə  b itə n   ot  kim i  tapdansın  atan.
Y usifım ,  aləm   üçün  a b i-h ə y a td ın sa   ə g ər,
Q urd  q ap an lar  kim i  sən siz  su  deyib,  yansın  atan.
Gül  kim i  q a n ə   b o y an d ı  dodağın,  g ö z lə rin ə   -  
X urm a  tə k   qan  y erisin ,  xar  ilə  o xlansın  atan.
( J r ^ .   233

---

K əkliyim !  Q anlı  d o d a q la r  ilə  u ç d u n ,  gözü  qan, 
B ir turac  tə k   sən in   a rd ın c a   q a n a d la n sm   atan.
D ərdinin  g ü clü   əli,  b a x ,  b e lə   m ə c b u r etm iş  -  
K i,  çilik  b a rm a ğ a   d ö n sü n ,  iki  q atla n sın   atan.
Ç ün  q ə z a m n   əli  q a p m ışd ır  ə lin d ə n   q ələ m i,
B ir  kağız  k ö y n ək   ilə  dad  çə k ib   o d lan sın   atan.
C ana  sən   b ay ram   idin,  tə rk   e lə d in   dünyanı; 
S ənin  ard ın ca  əc ə l  R ə x ş in ə   atlan sın   atan.
H ünərin  can ı — k am alm ,  g ö v h ə rin   kanı -  x ətin , 
C anım ın  göv h o ri,  sə n siz   n ə  h ü n ə r  qansın  atan?!
T abutun  z in ə ti,  z ə r b a f  k ə fə n in   te llə ri  tək,  -  
B üküliib  q ə d d i,  saralsın   üzü,  ta b la sın   atan.
Torpaq  altındasan,  a ğ la r  sə n ə   ü stü n d ə   fələk, 
F ələy in   dövrii  kim i  to rsin ə   fırlan sın   atan.
Ü zdo  yaşıl  tə tü v ü ,  əld o k i  q a rə   x ə tü v ü n   -  
H osrotilo,  bala,  tə r  xotti  görüb  d an sın   atan.
Saçının  xaçı  g ö rü n n ıə z ,  x ətü v ü n   zünnarı,
Kaş,  ıah ib   kim i  z o n c irlo rə   b ağ lan sın   atan.
Son  kim i  b aşqa  ozizi  no  olub,  n ə   olacaq,
Ta  ki,  sonsiz  y c n ə   ö z  ö m riin ə  ald an sın   atan.
A tanın  canı  idin,  cism in i  tork  ctd in ,  oğul!
O   başıdaşlım   ııalan  q o y u b   getd in ,  oğul!
*  *  *
Q ılınc  kim i  tab u tu n u ,  oğ u l,  tu td u ru b   zərə,
Şah  tacı  tə k   q ə rq   e d ə rə m   q ə b rin i  m ə n   gövhərə.
234
A rzulardım   davatını  tutduram   m ən   qızıla, 
T abutunu  z ə rə   tu td u m ,  ey  kaş  g irəy d im   yerə!
T abutunun  n arın cın a  axıb  qanlı  göz  yaşım ,
Bir qırm ızı  alm a  kim i  narınc  çarp ar n ə z ə rə .
Q ələm d an   tək   tab u tu n a  örtük  b içib   tirm ə d ə n , 
B aşdaşının  in cilərlo   b ə z ə rə m   z ə r-z iv ə rə .
M işkim   ilə  g ö v h o rim d ir sim an,  ayaq  torpağın, 
O nlarla  m ən   tə z ə lo ro m   öz  eşqim i  h ə r  k ərə.
Sürtüb  ayaq  torpağını  təsbeh  kim i  üziim ə,  -  
Ə1  yazını  təv iz  kim i  y üksoldorəm   g ö y lərə.
Sənsiz,  oğ u l,  b ağ -b ağ çam ı,  m ək təb im i  tə rk   edib, 
İlk  zərb o n i  en d iriro m   şcıo,  elm ə,  hünorə.
S ənə  qarşı  v əfasızlıq   göstərdi  ata  yurdum ,
M on  o  yurdun  osasını  gərək  verəm   sellərə.
Sondon  so n ra  no  lazım dır m ə n ə   çadır,  kaşano? 
Od  vuraram   cy v am m a,  dolandığın  evlərə!
N alom   ilo  p arçalaram   ev  ohlinin  qolbini, 
V ar-y o x u m u   so n d ən   sonra  sovuraram   yclloro.
Anan  qırdı  qo lo m im i,  qomin  m onim   bclim i, 
V erdim   m atom   paltarını  qırılm ış  bir  koınoro.
Ayın  axır  gccosi  tə k   çulğanm ışam   qaraya,
Bos  haçan  m ən  k ə fo n   geyib,  oxşayaram   q ə m o rə ?
G cco  k cçər,  sü b h ə  kim i  axıdaram  ja lo   m on,
Ta  g ö züm ün  q arşısın d a  ağ  tirə  ritə  verə.
Ey  günoşim ,  ə ld ə   çıraq  axtarıram   səni  m on,
Bu  çıraq  da  ahım   ilo  sönər,  çıxm az  sohəro.
235

---