M I RZO UL UG‘B E K NOM I DA GI O‘ZB E K I STON M I L L I Y UNI VE RS I T E T I
I QT I SOD I Y O T FAKULT E T I
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ KA FE DR AS I
I NS ON RE SURSL ARI NI B OS H QA R I S H YO‘NAL I S H I
SIRTQI BO‘LIM
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ FANI DAN
Bajardi: ______________________________________
Qabul qildi
:____________________________________
MAVZU: TA'LIMNI IQTISODIY
O’
SISHGA
TA'SIRI
Reja:
•
O‘zbekistonning iqtisodiy ravnaqi uchun ta’limning ustuvor o‘rni haqida
•
O‘zbekistonga malakali kadrlar yetishmaydi
•
O‘zbekiston oliy ta’limining dunyodagi saviyasi
•
Muammo qayerda?
•
Raqamli ta’lim maydoni va yangi texnologiyalar
•
Oliy ta’limda xalqarolashuv – yangi ish o‘rinlaridir
•
Oliy ta’lim tizimiga kiritilgan yangiliklarning natijalarini qachon ko‘ramiz?
Biz qo‘shimcha vazifalardan qo‘rqyapmizmi,
tinchgina o‘tirib, nafaqaga chiqishni
kutyapmizmi, yoki
sovet davridagi kabi
yuqoridan buyruqlarni kutishda davom
etyapmizmi? Vazirlikdagi muxassislar u
yerga
kecha kelmagan, ular o‘z kursilarida yillar
davomida o‘tiribdi, biroq ular o‘zlarini bu
muammolarga birinchi marta duch
kelayotganday tutmoqda. Ular
ilgari imkoni
bo‘lmaganini aytib o‘zini himoya qilishi
mumkin, biroq so‘nggi uch yil mobaynida ular
ko‘p imkoniyatlarga ega bo‘ldi.
O‘zbekiston ta’lim tizimi inqirozga yuz tutgani
shubhasizdir. Bu tizim
mamlakat va uning
xalqiga o‘sish va barqaror rivojlanish uchun
kerak bo‘lgan natijalarni yetkazib bera
olmayapti. O‘zbekiston ta’lim tizimi har yili
“o‘yin qoidalarini” o‘zgartirib kelgan,
kompetensiya va xotirada saqlash orasida
chuqur bo‘shliq hosil qilgan va yoshlar ongini
ommaviy mehnatga qo‘pol ravishda
o‘rgatadigan maktab tizimi yaratgan o‘nlab
eksperimentlar tomonidan shafqatsizlarcha
buzilgan.
Hali-
hanuz o‘tmish ta’lim tizimi boshqa bir muqobil
tizim bilan almashtirilgani
yo‘q. Bu tengsizlikka korrupsiya, mahalliy davlat organlarining tez
-tez aralashib
turishi va noto‘g‘ri boshqaruvni, sifatli xizmat ko‘rsatishga layoqatning yo‘qligi va
olingan natijalardan tegishlicha foydalana olmaslikni qo‘shing. Xatolarga to‘la va
professional bo‘lmagan “islohotchilar” tomonidan tuzilgan yangi o‘quv dasturlari
yoki yangi darsliklar nashr qilingani haqida ko‘plab misollarni keltirish mumkin. Bu
kunlarda darslarda qo‘llash mumkin bo‘lgan dunyo andozasiga mos original
materiallar har qadamda mavjud: kitoblar, gazetalar, jurnallar, videomateriallar.
Zamonaviy materiallarda chuqur qiziqish uyg‘otish xossasi va keng ko‘lamdagi
turli-
tumanlik borki, bularni bizning “islohotchilar” nashr qilgan har qanday eng
mashhur darsliklar majmuasida ham topish amrimahol. O‘qitishda original o‘quv
materiallarining ahamiyati shubhasiz.
Loy devordan qurilgan nuragan maktablarda ta’lim oladigan bolalar nima qilsin?
Qashqadaryo viloyatida umumiy o‘rta ta’lim maktablarining birida sinfxonalar yetishmasligi
sababli maktab o‘quvchilari “snos”ga tushgan eski bog‘cha binosida o‘quv yili boshidan beri
tahsil olmoqda. Maktab o‘quvchilariga deraza va eshiklari yo‘q, ta’mirtalab binoda dars
o‘tilgan. Yoki qashshoq qishloq hududlarida sinflarda haddan ortiq o‘quvchilar
soni bilan,
tegishlicha savod olmagan va obyektiv va subyektiv rag‘bati bo‘lmagan o‘qituvchilar va
jiddiy infrastruktura obyektlaridagi kamchiliklariga rozi bo‘lib yashashga majbur
odamlarchi? Mahalliy davlat organlari bu holatni o‘zgartirish uchun nima qilishlari mumkin?
Biz qayta tiklashimiz lozim bo‘lgan ta’lim tizimi bizning eng muhim
maqsadimiz deb siyosiy
qaror qabul qilish qo‘yiladigan birinchi qadam bo‘lishi lozim.
Davlat budjetida shu maqsad uchun ajratilgan milliardlab so‘m bor edi va xozirda xam bor;
afsuski, bu mablag‘lar to‘g‘ri maqsadlar uchun sarflanmagan. Yaqin o‘tmishda
mamlakatimizning ta’lim tizimida sodir bo‘lgan va sodir bo‘layotgan o‘zgarishlar
asnosida,
bu pullar eng sezilarli o‘zgarish keltiradigan ishga, ya’ni ijobiy natija beradigan ta’lim
tashabbuslari uchun sarflanishi kerak deb o‘ylayman.