I9az titul+шмуц
Yüklə 4,16 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nәticәni müzakirә edәk: - “Internet Service Provider” sözlərinin qısaltması olan
- IP-ünvanı
- URL-ünvan (“
- Araşdıraq- öyrәnәk Öyrәndiklәrinizi yoxlayın • Domen adı •
- Provayder • Hostinq S ö z l ü k
5 113 • V fəsil • İnformasiya texnologiyaları • İ NTERNETDƏ ÜNVANLAMA 1. Brauzerin ünvan zolağında http://www.speedguide.net/ip/ yığıb sın. 2. Açılan səhifənin Search IP address or hostname sahəsində informatika.edu.az yazıb yerləşməsi haqqında informasiya və yerləşmə xəritəsi açılacaq. Nәticәni müzakirә edәk: - “Internet Service Provider” sözlərinin qısaltması olan ISP nəyi bildirir? - informatika.edu.az saytının serveri harada yerləşir? Şəbəkədəki bütün kompüterlərin bənzərsiz nömrəsi – IP-ünvanı ("ay-pi ünvanı" kimi tələffüz olunur) olur. Hər bir ünvan 32-bitli ikilik ədəddir. F ә a l i y y ә t 25 8 ardıcıl bitlə neçə müxtəlif obyektə ünvan vermək olar? Şəbəkədə kompüterlər bir-birindən nə ilə fərqlənir? LAYİHƏ 114 Əlverişlilik baxımından həmin ədəd aralarında nöqtə olan dörd onluq ədəd şəklində göstərilir. Bu onluq ədədlərin hər biri isə 0-dan 255-dək qiymət ala bilər. Aydındır ki, belə rəqəmlər yığınını yadda saxlamaq çətindir. Buna görə də domen adları sistemi – DNS (Domain Name System) yaradılıb və bu sistem IP-ünvanların əvəzinə istifadəçi üçün daha anlamlı olan adlardan (məsələn, www.informatika.edu.az) istifadə etməyə imkan verir. Belə ki, istifadəçi ünvan sahəsində həmin adı yığdıqda DNS-serverlər avtomatik olaraq onu IP-ünvana çevirir. Şəbəkədə olan bütün adlar müxtəlif səviyyəli domenlәrә bölünüb. Hər bir ölkə üçün birinci səviyyəli domen ayrılıb. Məsələn, “.az” domeni Azərbaycana, “.de” domeni Alma- niyaya, “.ru” domeni Rusiyaya məxsusdur. Ərazi domenləri adlanan belə domenlərlə yanaşı birinci səviyyəli digər domenlər də mövcuddur. Məsələn, “.com” domeni kommer- siya qurumlarını, “.gov” domeni hökumət təşkilatlarını birləşdirir. Birinci səviyyəli do- menlər azdır və yeni domenlər nadir hallarda meydana çıxır. Hər bir birinci səviyyəli domen çox böyük sayda daha aşağı səviyyəli domeni ünvanlaya bilər. Hər bir domenin sahibi öz domeninin alt-domenlərini yarada bilər. İnternet şəbəkəsində təmsil olunmaq istəyən hər bir hüquqi, yaxud fiziki şəxs domen adının seçilməsinə xüsusi diqqət yetirməlidir. Belə ki, domen adları müəyyən prinsiplərə cavab verməlidir: seçilmiş ad saytın mahiyyətinə uyğun gəlməlidir; ad mümkün qədər uzun olmamalıdır; çalışmaq lazımdır ki, domen adı kimi seçilən sözdə ingilis əlifbasında olma- yan hərflər olmasın (məsələn, “orman” sözü “meşə” sözündən daha uğur- ludur). İnternet şəbəkəsində hər bir kompüterin, saytın öz ünvanı olduğu kimi, hər bir resursun – veb-səhifənin də öz ünvanı olur. Bu ünvan URL-ünvan (“yu-er-el” kimi tələffüz olunur) adlanır. (URL qısaltması Uniform Resource Locator ifadəsindən yaranıb və birformalı resurs göstәricisi anlamını verir.) Brauzer proqramı hər hansı İnternet resursunu – sənədi, yaxud onun bir hissəsini axtarmaq üçün bu ünvandan istifadə edir. URL-ünvan İnternet resurslarının rəsmi yerini müəyyən edir. Hər belə ad iki hissədən ibarətdir: birinci hissə resursun identifikatorudur, ikinci isə həmin resursun yerlәşdiyi yeri göstərir. Tipik URL-ünvan aşağıdakı şəkildə olur: . informatika .edu .az … LAYİHƏ 5 115 • V fəsil • İnformasiya texnologiyaları • http://informatika.edu.az/tasks.php?action=result Ünvanın birinci hissəsi – http:// protokoldur və resursun veb-səhifə olduğunu göstərir. Protokol kom- püterlər arasında bağlantının qurulması və informasiya mübadiləsinin minimal xətalarla aparılmasını nizamla- yan qaydalar və ya standartlar toplusudur. Qalan ikinci hissəni daha yaxşı anlamaq üçün onun özünü də iki his- səyə ayıraq. Birinci hissə ( informatika.edu.az ) resursun yerləşdiyi kompüterin domen adını, ikinci hissə ( /tasks.php?action=result ) isə ayrıca veb-resursun (veb-səhifənin) adını bildirir. Tutaq ki, hər hansı sayt yaratdınız və onun üçün domen adı müəyyənləşdirdiniz. Bəs həmin saytı İnternetdə necə yerləşdirməli? İlk növbədə seçdiyiniz domen adını qeydiyyatdan keçirməlisiniz. Nəzərə alın ki, münasib adın tapılması məsələnin bir tərəfidir: ola bilər ki, sizin seçdiyiniz adı kimsə artıq öz adına qeydiyyatdan keçirib. Domen adlarının qeydiyyatı xüsusi şirkətlər tərəfindən həyata keçirilir. Məsələn, “.az” domenində adların paylanması ilə “İntrans” şirkəti məşğul olur. Orada ikinci səviyyəli domenlər qeydiyyatdan keçirilir. Məsələn, azerbaijan.az, ict.az, ayna.az belə domenlərdəndir. Saytların İnternet şəbəkəsində olan hər hansı serverdə yerləşdirilməsi və onlara xidmət göstərilməsi ilə də xüsusi şirkətlər – provayderlәr məşğul olur. Belə xid- mətlərə hostinq deyilir. Hostinq xidməti ödənişli olsa da, ödənişsiz xidmət göstərən şirkətlər də vardır. 1. Şəbəkələrdə kompüterlərin ünvanları hansı formatlarda olur? 2. Təhsil Nazirliyinin rəsmi saytı hansı IP-ünvanda yerləşir? 3. URL-ünvan nəyi göstərir? 4. Hostinq xidməti nədir? 5. 1100110110100010000101001111010 32-bitlik IP-ünvanını nöqtələrlə ayrılmış dörd onluq ədəd vasitəsilə göstərin. 6. 145.120.30.56 dörd onluq ədəddən ibarət IP ünvanı 32-bitlik formada göstərin. Mövcud IP-ünvanlama sistemi (IPv4) ilə 4 294 967 296 (256×256×256×256) sayda kompüterə bənzərsiz ünvan vermək mümkündür. Yeni ünvanlama sisteminə – IP ünvanının 6-cı versiyasına (IPv6) keçid hansı zərurətdən yaranıb? Bu haqda araşdırma aparın və IPv6 ünvanlama sisteminin mahiyyəti haqqında təqdimat hazırlayın. Araşdıraq- öyrәnәk Öyrәndiklәrinizi yoxlayın • Domen adı • Domen adları sistemi • IP-ünvan • DNS-ünvan • Protokol • Provayder • Hostinq S ö z l ü k LAYİHƏ Yüklə 4,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|