İbrahim Bayramov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
212 sonra ermənilər öz məkrli niyyətlərini həyata keçirmiş, Göyçə gölünün adı dəyişdirilib albanlar tərəfindən qara daşdan tikilmiş kilsəyə uyğun olaraq Sevvank (Qarakilsə) qoyulmuşdur. Rus imperiyası Göyçə mahalnı zəbt etdikdən sonra sev (qara), vank (kilsə) sözü də eroziyaya uğramış, ortadakı iki «v» hərfi bir hərf kimi tələffüz olunmuş, sondakı «k» hərfi isə düşmüşdür. Beləliklə, «Sevank» əvəzinə «Sevan» sözü yaranmışdır (130, s.1). İndi gölün adı Sevan adlanır. Gölkənd - İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasında, indi Qaranlıq (Martuni) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 8 km məsafədə, Göyçə gölünün sahilində yerləşir. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə (143, s.57), Qafqazın 5 verstlik xəritəsində (348, s.59) qeyd edilmişdir. Sonradan Gölkənd oykonimindəki kənd coğrafi nomeni ixtisar edilərək, erməni mənbələrində Göl formasında qeyd edilmişdir (415, s.66; 419, s.113). Kənddə tarixən azərbaycanlılar yaşamışdır. 1828-ci il Türkmənçay müqaviləsindən sonra Türkiyədən köçürülən ermənilər kənddə yerləşdirilmiş və azərbaycanlılar sıxışdırılmışdır. Burada ermənilərlə yanaşı 1897-ci ildə 23 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s.66-67). 1905-1906-cı illərdə baş verən erməni azərbaycanlı münaqişəsi nəticəsində azərbaycanlılar deportasiya olunmuşdur. İndi ermənilər yaşayır. Toponim Azərbaycan dilində «dənizlə bilavasitə əlaqəsi olmayan təbii su hövzəsi» mənasında işlənən göl sözü ilə (11, s.194) kənd sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Hidrotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Kəndin adı erməni dilinə kalka edilərək Liçk (Göl) qoyulmuşdur. Gölyand - Yelizavetpol (Gəncə) quberinyasının Qazax qəzasında, indiki Çəmbərək (Krasnoselo) rayonu ərazisində kənd olmuşdur. Murğuz dağının ətəyində yerləşirdi. Kəndin və qəbirstanlığın xarabalıqları indi də durur. Toponim «təbii su hövzəsi» mənasında işlənən göl sözü ilə türk dilində «yan, tərəf» (339, s.649), «dağın döşü, yamacı» (278, s.166) mənasında işlənən yan sözü əsasında əmələ gəlmişdir. Hidrotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Gölyeri - Tiflis quberniyasının Loru-Borçalı qəzasında, indiki Barana (Noemberyan) rayonu ərazisində qışlaq. Ləmbəli kəndinin yaxınlığında yerləşmişdir. Sonralar Ləmbəli kəndinə birləşdirilmişdir. Toponim göl və yer sözlərindən əmələ gəlmişdir. Hidrotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Gölkənd - Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Qazax qəzasında, indiki Çəmbərək (Krasnoselo) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 16 km cənub-qərbdə, Tərsa çayının sağ sahilində yerləşir. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə (143, s.56), Qafqazın 5 verstlik xəritəsində (348, s.59) qeyd edilmişdir. Kəndin bir adı da erməni mənbələrində Qaraqoyunlu olduğu göstərilir (415, s.30).Əslində isə Qaraqoyunlu indiki Krasnoselo rayonu ərazisində yerləşən Gölkənd, Çaykənd,Əmirxeyir, Qaraqaya, Yanıxpəyə, Bəriyabad, Cıvıxlı kəndlərinin ümumi adıdır. Kənddə 1831-ci ildə 357 nəfər, 1873 - cü ildə 1567 nəfər, 1886-cı ildə 2157 nəfər, 1908-ci il de 1555 nəfər, 1914 - cü ildə 1866 nəfər, 1916-cı ildə 1486 nəfər, 1919 - cu ildə 1376 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s.30-31, 114-115). 1919 - cu ilin yazında azərbaycanlılar ermənilər tərəfindən qovulmuşlar. Yalnız indiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra kəndin sakinləri tarixi yurdlarına qayıda bilmişdir. 1922-ci ildə kənddə 1015 nəfər, 1926-cı ildə 1055 nəfər, 1931-ci ildə 1279 nəfər (415, s.30-31, 114-115), 1959 - cu ildə 1123 nəfər, 1970-ci ildə 1880 nəfər, 1979 - cu ildə 2002 nəfər (427, s.892893), 1987-ci ildə 2700 nəfər (85, s.89) azərbaycanlı yaşamışdır. 1988-ci ilin noyabr-dekabr aylarında kəndin sakinləri Ermənistan dövləti tərəfindən tamamilə tarixi-etnik torpaqlarından qovulmuşdur. İndi burada ermənilər yaşayır. Kənddən şimalda 7 nohur (gölməçə) var. Ona görə də kənd Gölkənd adlandırılıb. Hidrotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Ermənistan prezidentinin 19. IV. 1991-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Ayqut qoyulmuşdur. Gölcük - Yelizavetpol (Gəncəl quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Gorus rayonunun ərazisində kənd. Rayon mərkəzindən cənub-şərqdə, Bərgüşad çayının yuxarı axarında yerləşirdi. Kənd haqqında ətraflı məlumat yoxdur. İndi xaraba kənddir. Toponim Azərbaycan dilində «təbii su hövzəsi» mənasında işlənən göl sözünə kiçiltmə mənalı söz əmələ gətirən -cük şəkilçisinin artırılması ilə düzəlmişdir. Hidrotoponimdir. Quruluşca düzəltmə toponimdir. 213 Göllü - Qars quberniyasının Qars qəzasında, indi Amasiya rayonunda göl. Rayondakı Göllü kəndinin qərbində yerləşir. Dərinliyi 2060 m-dir. Göllü - Qars vilayətinin Qars qəzasında, indi Amasiya rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 18 km şimal-qərbdə, Arpa gölündən 10-11 km şimalda, Sultanabad-Qazançı yolunun 6 km-də yerləşir. Kəndin sakinləri azərbaycanlılar olmuşdur. Erməni mənbələrində kənddə yaşayanların qarapapaqlar olduğu göstərilir (415, s.20) və onlar ayrıca xalq kimi verilir. Lakin qarapapaqlar türk tayfalarından biridir və azərbaycanlıların etnogenizində iştirak edən etnoqrafik qrupdur. Kənddə 1886-cı ildə 204 nəfər, 1897-ci ildə 284 nəfər, 1908-ci ildə 313 nəfər, 1914 - cü ildə 403 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s.18-119, 104-105). 1916-cı ildə azərbaycanlılar kənddən qovulmuşdur. 1920-ci ildən sonra indiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra azərbaycanlılar doğma kəndlərinə qayıda bilmişdir. 1922-ci ildə kənddə 242 nəfər, 1926-cı ildə 306 nəfər, 1931-ci ildə 334 nəfər (415, s.18-19, 104-105), 1959 - cu ildə 470 nəfər, 1970-ci ildə 698 nəfər, 1979 - cu ildə 757 nəfər (427, s.891), 1987-ci ildə 760 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1989 - cu ilin yanvar-fevral aylarında azərbaycanlılar ermənilər tərəfindən doğma torpaqlarından qovulmuşdur. İndi ermənilər yaşayır. Toponim «dənizlə əlaqəsi olmayan təbii su hövzəsi» mənasında işlənən göl sözünə -lü şəkilçisinin artırılması ilə kəndin adı düzəlmişdir. Hidrotoponimdir. Quruluşca düzəltmə toponimdir. Ermənistan prezidentinin 19. IV. 1991-ci il fərmanı ilə dəyişdirilib Ardenis qoyulmuşdur. Gödəkli - İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indiki Əştərək rayon ərazisində kənd olmuşdur. Şahverd çayının yuxarı tərəfində yerləşirdi. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə Kötəkli formasında (143, s.89) qeyd edilir. Kənddə 1831-ci ildə 80 nəfər, 1873 - cü ildə 79 nəfər, 1886-cı ildə 133 nəfər, 1897-ci ildə 204 nəfər, 1908-ci ildə 242 nəfər, 1914 - cü ildə 258 nəfər, 1916-cı ildə 237 nəfər (415, s.22-23, 108-109), 1918-ci ildə 242 nəfər (309, s.221) yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1919 - cu ildə kəndin əhalisi erməni təcavüzünə məruz qalaraq deportasiya olunmuş və kənd xarabalığa çevrilmişdir (309, s.221). İndi xaraba kənddir. Toponim qazaxlar türk tayfasından olan gödəkli etnonimi (386, s.535) əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Güzəcik - İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indiki Ellər (Kotayk, Abovyan) rayonunda kənd. İrəvandan 11 km şərqdə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində (348, s.154) qeyd edilmişdir. Kənddə 1873 - cü ildə 100 nəfər, 1886-cı ildə 109 nəfər, 1897-ci ildə 127 nəfər, 1904 - cü ildə 119 nəfər, 1914 - cü ildə 138 nəfər, 1916-cı ildə 165 nəfər (415, s.46-47, 126-127), 1918-ci ilin fevrahında 119 nəfər (309, s.216) azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ilin martında azərbaycanlılar ermənilərin soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur (309, s.216). Yalnız indi Ermənnistan adlanan ərazidə sovet hökuməti qurulandan sonra kənd sakinləri öz evlərinə dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 53 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s. 126-127). Onlar 1924-1925-cı illərdə tamamilə tarixi-etnik yurdlarından qovulmuş və kənd xarabalığa çevrilmişdir. Toponim bayat türk tayfasından olan güzücəkli etnonimi (238, s.233) əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Erm. SSR AS RH-nin 19. IV. 1950-ci il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Lancaxpyur qoyulmuşdur. Gülablı - İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Abaran rayonunda kənd. Rayon mərkəzində 14 km məsafədə, Ortulu dağın ətəyində yerləşir. Erməni mənbələrində kəndin adı Gülaplı, Gülab, Gülabdı formalarında da qeyd edilir (415, s.4). «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə Güləbdi formasında (143, s.110), Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Gülablı kimi (348, s.70) qeydə alınmışdır. Toponim gülablı nəsil adı əsasında əmələ gəlmişdir. Patronim toponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Erm. SSR AS RH-nin 15. VI. 1946-cı il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Dzoraqlux (Dərəbaş) qoyulmuşdur. Güləkərək - Tiflis quberniyasının Borçalı qəzasında, indiki Cəlaloğlu (Stepanavan) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 9 km məsafədə yerləşir. Toponim gül sözü ilə -ək şəkilçisi qəbul etmiş əkər türk etnonimi (359, I (1), s.97) əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Gülüdağan - Tiflis quberniyasının Loru-Pəmbək qəzasında, indiki Hamamlı (Spitak) rayonu ərazisində yer. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|