İBTİDAİ İcma quruluşU
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1918 11 iyul
- 1918 24 iyul
- 1918 1 avqust
- 1918 23 avqust
- 1918 28 avqust
- 1918 5 oktyabr
- 1918 10 noyabr
- 1918 7 dekabr
- 1918.XII.26-1919.IV.14
- 1919 8 yanvar
- 1919 mart
1918 27 iyun Bakı Sovetinin hərbi qüvvələri ilə “Qafqaz İslam Ordusu” arasında Göyçay istiqamətində döyüş baş verməsi. Göyçay istiqamətində gedən gərgin döyüşlər nəticəsində Bakı Sovetinin qoşunları ağır məhlubiyyətə uğrayaraq geri çəkilməyə məcbur oldu və onların Gəncəyə hücumunun qarşısı alındı 1918 11 iyul AXC hökuməti tərəfindən ölkədə hərbi səfərbərlik elan edilməsi 1918 20 iyul Azərbaycan-Osmanlı hərbi qüvvələrinin Bakı XKS-nin nəzarətində olan Bakı istiqamətində hücuma keçməsi. Azərbaycan-Osmanlı hərbi qüvvələrinin Bakı istiqamətində hücuma keçməsi Bakı XKS-nin vəziyyətini xeyli ağırlaşdırdı 1918 24 iyul Bakıda keçirilən mitinqlərdə eser-menşevik-daşnak liderlərinin ingilislərin Bakıya dəvət olunmasına tərəfdar çıxması
Bakı XKS-in fövqəladə iclas keçirməsi. İclasda ingilis qoşunlarının Bakıya dəvət olunması və yeni koalisiyalı hökumətin təşkili haqqında qətnamə qəbul edildi
Bakı XKS-in süqut etməsi. Bakı XKS-ni süqutunun səbəbi onun milli dayağının olmaması, sosial bazasının çox zəif olması, Aztiazərbaycan siyasəti yeritməsi, Rusiyanın müstəmləkəçilik siyasətinə xidmət edən siyasət yürütməsi, antidemokratik qondarma hökumət olması idi. Odur ki, zamanın tələbinə uyğun olaraq Bakı XKS-i süquta uğradı və onu Sentrakaspi diktaturası əvəz etdi
Daşnak-sağ-eser-menşevik blokunun Bakıda “Sentrokaspi Diktaturası”nı yaratması 1918 17 avqust İngilis generalı Denstervilinin başçılığı ilə ingilis qoşunlarının Bakıya gəlməsi 1918 23 avqust Azərbaycan vətəndaşlığı haqqında fərman imzalanması 1918 27 avqust Sovet Rusiyası ilə Almaniya arasında gizli saziş imzalanması. Avqust sazişinin şərtlərinə əsasən Almaniya üçüncü bir dövlətin, yəni Osmanlı imperiyasının Bakıya daxil olmasına mane olmağa çalışmalı, Rusiya isə bunun qarşılığında Bakı neftinin 1/4 hissəsini Almaniyaya verməyi öhdəsinə götürdü. Lakin, beynəlxalq vəziyyətin Almaniyanın əleyhinə dəyişməsi, Osmanlı və Azərbaycan hökumətinin qəti mövqeyi Almaniyanın avqust sazişindən imtina etməyə məcbur etdi 1918 28 avqust AXC hökuməti tərəfindən məktəblərin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edilməsi 1918 yayı Andronik Ozanyanın Zəngəzurda soyqırım həyata keçirməsi 1918 14 sentyabr Müəssislər Məclisinin çağırılması üzrə hazırlıq işləri görmək məqsədi ilə komissiya yaradılması 1918 15 sentyabr Nuru paşanın başçılığı ilə Bakının Osmanlılar tərəfindən azad edilməsi 1918 17 sentyabr AXC hökumətinin Gəncədən Bakıya köçürülməsi 1918 sentyabr “Bakı bonu” adlı pul vahidinin dövriyyəyə buraxmaq barədə qərar qəbul edilməsi 1918 5 oktyabr AXC hökumətinin Bakı XKS-in milliləşdirmə ilə əlaqədar verdiyi dekret və sərəncamları ləğv etməsi 1918 30 oktyabr Mudros barışığı. Osmanlı ordusunun Azərbaycanı tərk etməyə başlaması 1918 1 noyabr AXC hökuməti tərəfindən hərbi nazirlik yaradılması və F.Xoyskinin hərbi nazir, general S.Mehmandarovun onun müavini təyin edilməsi
Osmanlı ordusunun Bakını tərk etməsi 1918 16 noyabr “Azərbaycan parlamentinin yaradılması haqqında” qanun qəbul edilməsi. Qanuna əsasən Təkpalatalı parlament yaradılmalı və tərkibi 120 nəfərdən ibarət olmalı idi. Əhalinin tərkibinə uyğun olaraq 80 yer azərbaycanlılara, 21 yer ermənilərə, 10 yer ruslara verilməli idi. yəhudi, alman, gürcü, polyak xalqlarının hər biri üçün bir yer, həmkarlar ittifaqlarfı təşkilatları üçün 5 yer nəzərdə tutulmuşdu. Qanunla Respublika ərazisində yaşayan bütün xalqların və hər iki cinsin bərabər seçki hüququ təsbit edildi 1918 17 noyabr General Tomsonun başçılığı ilə ingilis ordusunun Azərbaycana gəlməsi. Tomson Azərbaycan hökumətini tanımayacağını elan etsə də, sonradan onu tanıdı və F.Xoyskinin başçılıq etdiyi hökuməti ölkədə yeganə qanuni hökumət kimi qiymətləndirdi 1918 noyabr – 1919 mart Naxçıvanda Araz-Türk Respublikasının mövcud olması. Araz-Türk Respublikası mövcud olduğu dövrdə bölgənin ermənilərin əlinə keçəmsinə imkan vermədi və AXC-nin ərazi bütövlüyünü təmin etdi 1918 7 dekabr AXC parlamentinin yaradılması və Ə.Topçubaşovun parlamentin ilk sədri seçilməsi 1918 10 dekabr Neft Sənayeçiləri Qurultayı Şurası yanında neft və neft məhsullarının satışı üzrə Büro yaradılması 1918 25 dekabr General S.Mehmandarovun AXC hərbi naziri, general-leytenant Əliağa Şıxlinskinin hərbi nazirin müavini, general Süleyman bəy Sulkeviçin baş qərargah rəisi təyin edilməsi
F.Xoyskinin rəhbərliyi ilə III Hökumət habinetinin fəaliyyət göstərməsi 1918 28 dekabr AXC hökumətinin Paris sülh konfransında iştirak edəcək nümayəndə heyətinin tərkibini təsdiq etməsi 1919 8 yanvar Azərbaycan nümayəndə heyətinin İstanbul vasitəsi ilə Parisə yola düşməsi 1919 yanvar Əmək Nazirliyinin fəaliyyətə başlaması 1919 yanvar Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması və Xosrov bəy Sultanovun ora qubernator təyin edilməsi 1919 fevral Naxçıvan general-qubernatorluğunun yaradılması və Bəhram xan Naxçıvanskinin ora qubernator təyin edilməsi
N.Yusifbəylinin rəhbərliyi ilə IV Hökumətin fəaliyyət göstərməsi. IV Hökumət kabinetinin proqramında ərzaq, ticarət, maliyyə və nəqliyyatın inkişafı məsələlərinə xüsusi diqqət verildi
Bakıda Azərbaycan (türk) dilində ilk böyük kitabxana açılması 1919 2 may Azərbaycan məsələsinin ABŞ, Fransa, İngiltərə və İtaliya dövlət başçılarının görüşündə müzakirə edilməsi 1919 may Cənub bölgəsində qondarma “Muğan Sovet Respublikası”nın yaradılması 1919 may-iyul Naxçıvan bölgəsində “erməni idarəçiliyi”nin mövcud olması 1919 28 may ABŞ prezidenti Vudro Vilsonun Azərbaycan nüməyəndə heyətini qəbul etməsi. Danışıqlar zamanı V.Vilsona təqdim edilən memorondumda Azərbaycanın müstəqilliyinin tanınması, Vilsonun prinsiplərinin Azərbaycana
Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|