Иҹтимаи-сијаси мүталиәЛӘрин әсаслары

(4-6-2) KONSULLUQ MӘMURLARI

Konsulluq xidmətinin də özünəməxsus tarixi mövcuddur. Konsulluqlar, beynəlxalq ticarət əlaqələrinin tənzimlənməsi, ölkələrarası iqtisadi rabitələrin genişlənməsi, öz həmvətənlərinə və ezam olunduqları ölkə vətəndaşlarının konsulluğun təmsil etdiyi ölkəyə gedib-gəlmələri və s. sahələrdə göstərilən xidmətlərlə məşğul olurlar.

1963-cü ilin aprel ayının 24-də qəbul edilən, 95 ölkə nümayəndəsinin təsdiq etdiyi və 43 ölkə tərəfindən imzalanan konsulluq rabitələrinin tənzimlənməsinə yönələn əhdnamə, 1967-ci ilin martından icra olunmağa başlamışdır. Bu müqaviləni, BMT-nin beynəlxalq hüquq komissiyası tərtib etmişdi.

Konsulluq heyətinin vəzifələri, diplomatik vəzifələrdən fərqli olur. Belə ki, dövlətlər öz aralarındakı diplomatik əlaqələri kəssələr də, konsulluq rabitələrini davam etdirə bilərlər.

Konsulluq nümayəndələrinin əsas vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir:

1. 
   Tabe olduqları ölkənin gəmi və təyyarələri ilə bağlı işlərin, təmsil edildikləri ölkə ərazisində tənzimlənməsi;
   
2. 
   Öz ölkələrinin vətəndaşlarına hüquqi məsələlərdə yardım etmək;
   
3. 
   Pasport və vizaların hazırlanması;
   
4. 
   Öz ölkə və vətəndaşlarının hüquqlarının qorunması;
   
5. 
   Iki ölkə arasında iqtisadi, elmi və ticarət əlaqələrinin genişlənməsinə çalışmaq;
   
6. 
   Iqtisadi-ticarət məsələləri barəsində öz ölkələrinə məlumatlar göndərmək.
   

Konsulluq nümayəndələri dörd qrupa bölünürlər: baş konsullar; konsullar; konsul köməkçiləri və konsulluq nümayəndələri.

Mümkündür ki, bəzən ölkələr öz konsulluq nümayəndələrini qəbul edən ölkənin vətəndaşlarından seçsinlər. Amma, diplomatik nümayəndələrə nisbətən həmin iş qeyri-mümkündür.

Konsulluq nümayəndələri də toxunulmazlıq statusuna malikdirlər. 1963-cü il, Vyana əhdnaməsinə əsasən, bu toxunulmazlıqlar aşağıdakılardan ibarətdir:

1. 
   Məkanlarının toxunulmazlığı;
   
2. 
   Arxiv və sənədlərin toxunulmazlığı;
   
3. 
   Məktub, bağlama, şifrli məlumatların bütün vasitələrlə göndərilməsi və qəbul edilməsi toxunulmazlığı (Әlbəttə, radioqəbuledici qurğulardan istifadə edilməsi, qəbul edən ölkənin razılığı əsasında həyata keçirilə bilər);
   
4. 
   Konsulluq işçiləri öz vəzifələrini həyata keçirən vaxt hər cür təqib və cəzalandırılmadan toxunulmazlıqda olurlar. Aydındır ki, şəxsi zəmində əgər cinayət etsələr, toxunulmazlıq hüququna malik deyillər.
   

5. Diplomatik nümayəndələrin pulsuz istifadə etdikləri xidmətlərdən konsulluq işçiləri də eynilə bəhrələnə bilərlər.