q a ta r la rın ın
h ə r ə k ə ti n i
g cc ik d irm ə k
m əqsədilə
geri
çəkilən ə sg ə rlə r X a ç m a z stansiyası yaxınhğında körpünü
y an d ırd ılar və yol dəyişdiricisini s ırad a n çıxardılar. Lakin
yanğın
tezliklə
s ö n d ü rü ld ü ,
dəyişdirici
düzəldildi
və
b undan s o n ra zirehli q a t a r l a r əslində h e ç bir müqavim ətə
rast g ə lm ə d ə n Bakıya h ə r ə k ə t etd ilə r. Sonuncu qrsa-
m üd d ətli döyüş X ırd a la n və Biləcori stansiyaları arasında
baş verdi v ə b u n d a n sonra A z ərb ay c an zirehli qatarı
Keşlə, so n ra isə Bakr stansiyasrndan uzaqlaşdr.65 Aprelin
27-də axşam s a a t 11-də Biləcəri stansiyasr sovet zirehli
qatarlarr t ə r ə f i n d ə n tu tu ld u , s ə h ə r saat 4-də isə "III
Beynəlmiləl" zirehli q a t a r ı Bakı stansiyasrna gəldi.
A p re lin 30-da X I O rd u n u n əsas hissələri şə h ə rə daxil
oldular.
O nlarrn
irəliləm əsi
za m a nı
başda
Xəlil-paşa
olm aqla yerli əhali içərisin d ə təbliğat a p a ra n və əhalini
Qıztl
O rd u y a m ü q a v im ə t g ö stə rm ə m ə y ə çağıran
türk
zabitləri q ru p u Sovet q o ş u n la rın a fəal
k ö m ək edirdi.66
Il ə m i n gün 7-ci süvari diviziyasının hissələri Şamaxı və
A ğsuya
daxil
oldular,
mayrn
1-də isə
Azərbaycan
hissələrinin m ü q a v im ə tin i a ra d a n qald tra n sovet zirehlt
q a ta r la rt G ə n c ə stansiyasrnı ələ keçirdilər.
Mayrn 1-də V o lq a - X ə z ə r hərbi d o n a n m a s tn tn gəmiləri
Bakı
lim antna
daxil
oldular. Maytn
3-də
və
4-də
L ə n k ə ra n v ə A s ta r a y a hərbi dəniz desantr çtxarıldt.
Maytn 5-də X I O r d u n u n süvari d əstələ ri Q azağa, mayrn
7-də Yevlax ra y o n la rın a daxil old u lar. 1920-ci il maytn
o rta la rın d a X I O rd u A z ərb ay c an X a lq C üm huriyyətinin,
d e m ə k o lar ki, b ü tü n
ərazisini n ə z a rə t altrna aldt.
Beləliklə, Rusiya müdaxiləsi n əticə srndə milli A zər-
baycan h ö k u m ə tin in hakim iyyəti devrildi.
Q E Y D L Ə R :
1. A3ep6aHjDKaır, 1920, 6
MapTa.
2. A 3 H 3 6 e K o n a
n . A .
AJJP
h
Me*tıanMOHa/ibHbie
o r ı t o t r ı c t i H a
(1918-1920
i t . ) .
H 3
b c c t h k
A H A P .
C e p H H
H
c t o p h h
, CJ)HJIOCO(J)HH
h
ııpano, 1991, N 1, c.20.
3.
TaM >Ke,
c.22
4.
PycTaMÖenjiH
III.
M
3
neMajibiroro
npoıujıoıo.
yKyprıajı, "CeBepıibtH Kai)Ka3", 1934, ııo«6pb, c.9.
5. R ə s u l z a d ə
M.
Azərbaycan Cümhuriyyəti, s.54.
6. HTTHxan, 1919, 11 neKa6pH.
7.
T a M
ace. 1920, 2
HitnapH.
8.
C b c t o x o b c k h h
T .
PycKHH A3ep6aHjı>Kaıı, c.52.
9. A R D A , f. 894, s.10, iş.98, v.21.
10.
A r a M a j ı n e B a
H. A . ü o ttOBOjıy
jıeKTejibiıocTH
Mycyji MancK HX n ojiHTHMecKHx n a p T H ti H a K a n y n e co3bina
I
cbesjta
AKn(6),
B
Kıı.
npoÖJieMbi
MCTopHM
A3ep6aHH5KaHa. Bany 1982, c.135.
11.
OnepKH
HCTOpHH
Ko M M yiIHCTHM eCKO H
IiapTHH
Ä3ep6aHjı;5KaHa BaKy, 1986, c.432.
12. flapaöajiH H . YKa3.
coh
.
c
.139.
13.
A ğ a m a h y e v a
N .Ə.
Azərbaycan
parlamentinin
fəaliyyətinə dair. Azər baycan Demokrat i k Respublikası
parlamentinin fə al i yyəti nə dair. Azərbaycan Demokratik
Respublikast (tarix, ictimai-siyasi v ə ədəbi -mədəni
həyat),
s.89,
14.
A6jtyjutaeBa A . O. KyjibTypııo-npocBeTHTejibCKan
jieH TejibH O C Tb
MaccoBbix
pa6oM HX o p ra r iH 3 a n H H
n B aK y
h
ero p a n o n a x (KOtteu
1918
- na'iajıo
1920
r o j ı a ) ,
Tpyjibi
ııayMHOH
KOH(J>epeHUHH,
nocBMiııeınroH
juho
BOCcTarıOBJieHHH
A3ep6aHjiJKancKOH
rocyjtapcTBemıoc-
th,c.123.
15. A R D A , f.894, s.9, 19, iş.188, v .l.
16. AöjıyjuıeBa A . . YKa3.
c o m
.
c.123.
17.
PycTaMÖeiiJiH
III.
H
3
neMajibiıoro
npotııjıoro.
CeBepHbift
KaBKa3 (xypnajı ), 1934,
HOH6pa, c.8.
18. A R D A , f.894, s.19, iş.107, v.5.
19. Y e n ə orada.
20. Y e n ə orada, iş 249, v.4-6.
21. Ajı pec KajıeHjtapb. c.27.
22. A R D A f.
894, s.10, iş.107, v.8.
23. JleHHiı B. H .
n C C ,
t . 5 1 ,
c.163,
24. A R D A , f.894, s.10, iş.107, v.8.
25. Y e n ə orada. v.14.
26.
HoBbift M H p
1920, 19
(J)eBpajiH.
27. HiTHxan, 1920, 20 (JfıeBpaJiH.
2 8 . TaM
Jtce.
29. TaM
* e . 20 HHBapa.
30. TaM
a ce . 4 a n p e jı.
31. A ğ a m a lıy ev a N . A zərbaycan parlam entinin fəaliy-
y ə tin ə dair. s.9 0 .
32. Y e n ə orada.
33.
HcKpa,
1 920, 9 anpejiH .
3 4 . TaM * e . 17 a n p e jiü .
35. TaM x e .
36. A R D A , f. 28, s .l, iş.226, v.33-34.
37. Y e n ə orad a, f.8 9 4 , s.10, iş.10, v.17.
38. flapa6anw n . YKa3
com
. c.151.
39. TaM
* e .
4 0 . TaM
* e .
41. K apaeB A . T. H 3 HeaaBHoro n p ou ın oro.
B a K y ,
1926, c.115.
4 2 . A R D A , f.8 9 4 , s.10, iş.6, v.215.
43. BajıaeB A . YKa3
com
. c.6 6 .
44. R ü stəm b əy li Ş. G ö st. əsər: s.10.
45.
MnxaHJiOB
$L.
n .
ƏKcnaHCHH
BpHTaHCKoro
HMnepHajiH3Ma
b
A 3ep6aH jpK aH e
b 1918-1920-ronax.
A
b t
.
KaHfl. flHcc.,BaKy, 1985,c.23.
46. XeH
A . H . CoBeTCKan
P occh h
h
con p e-
jıejn.Hwe CTpam.ı BocTOKa b 1918-1920 ronax. MocKBa,
HayKa, 1964, c.107.
4 7 . TaM * e .
48. JleHHH B . H .
n C C .
t.5 1 , c.163-164.
4 9 .
XjHpeKTHBbl
TjiaBHOrO
KOM aiIA OHaHHH
(J>pOHTOH
KpacHOH
ÄpMHH
1917-1920 r r . C 6 .
noKyMeıvroB.
MocKBa,
1 969, c . 7 3 4 -7 3 5 .
50. TaM * e . c.738.
51.
Jlapaöann
n.
YKa3 c o h . c.158.
52.
OnepKH
HCTOpHH
KOMMyiIHCTHMeCKOH
napTHH
A 3ep 6aftn *aH a,
t
. 1. c.437.
53. A zərb a y ca n arxivi, 1988, N -l-2 , s.153.
54. XeH(}>eıı A . H . YKa3
com
. c.108.
55. BaKHHCKHH paöoHHH, 1922, 2 8 a n p e jw .
56.
R u stam b eyli
Ş.
B .
27
nisan
1920
hatirasi.
"Azerbaycan yurd bilgisi", 1931, N -6.
5 7 . 3 a
ceMbio
nenaTHMH. C6opHHK jıOKyMeHTon. BaKy,
1992, c .4 .
58. T a M x e . c.3
5 9 . T a M * e . c .5
6 0 . A zə rb a y ca n arxivi, 1 9 8 8 , N l- 2 , s.193.
61.
B o p b 6 a
3a
n o 6 e a y
C o b c t c k o h
B J ia c r o
b
A 3 e p 6 a H a * a ııe , 1 9 1 8 -1 9 2 0 rr . c .4 6 2 -4 6 3 .
6 2 .
f lH p e K T H B b l
rjiaBHOTO
KOM aHJIOBaHHH
(J)pOHTOB,
t
.III,
M.,
1 9 7 4 , c .3 1 0 .
6 3 .
T a M * e , c .3 0 9 , V I
əhjih
.
M.,
1978, c.1 4 8 .
6 4 .
flapaöaHH
n . YK a3.
c o m
.
c .1 6 2 .
6 5 . BaKHHCKaH on ep aıiH H X I ApMHH. E A X ə b ə r lə r i
(ta r ix , f ə l s ə f ə ,
h ü q u q
s e r iy a lı)
1992, N -5 , s.31.
66. JIapa6aaH II. Y K as.
c o h .
Dostları ilə paylaş: |