İlham Əliyevin “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin
Yüklə 5,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
cürbəcür xırda-xuruş üçün borca düşdüyünü (atamız heç zaman bizi korluq çəkməyə qoymazdı), borc içində olduğumu söyləmək lazım gələndə mən, doğrudan da, cəhənnəm əzabı çəkirdim. Nəhayət, ürəklənib, borca düşdüyümü ona söylədim. Mənim öz mülküm, sərvətim vardı, deyilmi? Nusingen özündən çıxdı, onu talan etdiyimi söylədi, ağzına gələni danışdı. Mən utandığımdan, az qala, yerə girdim. Mənim bütün cehizimi öz əlinə keçirdiyindən, borclarımı verməyə məcbur oldu, lakin o dəqiqədən sonra mənim şəxsi xərclərim üçün ayda müəyyən miqdarda pul ayırdı. Mən rahat yaşamaq üçün ona itaət etdim. Bundan sonra iş belə gətirdi ki, mən sizin tanıdığınız bir şəxsin mənliyini oxşamaq istədim. O, məni aldatsa da, onun alicənablığına haqq verməsəm, pis hərəkət etmiş olaram. Bununla belə, o, məndən nalayiq şəkildə ayrıldı. Əgər bir kişi bir qadının ayaqları altına ehtiyacı olduğu zaman bir ətək qızıl tökürsə, belə bir qadını onun atmağa heç bir haqqı yoxdur: o, bu qadını əbədi sevməlidir. Sizin iyirmi bir yaşınız var, hələ qəlbiniz safdır, gəncsiniz, siz qadının kişidən necə pul ala bildiyini soruşa bilərsiniz. Aman yarəb, bizə səadət verən bir insanla hər bir şeyi bölüşdürmək təbii deyilmi? Pul yalnız hiss yox olduğu zaman rol oynamağa başlayır. Öz taleyini bir başqasının taleyi ilə bağladığın zaman məgər bunu ömürlük etmirsənmi? Həqiqətən, sevildiyinə inanan bir qadın heç gələcək ayrılığı düşünərmi? Axı sizlər bizi əbədi sevdiyinizə and içirsiniz, məgər bundan sonra başqa, xüsusi marağınız ola bilərmi? Ərim bu gün qəti şəkildə mənə altı min frank verməkdən boyun qaçırdığı zaman mənim duyduğum iztirabları təsəvvürünüzə gətirə bilərsinizmi? Halbuki o, hər ay bu pulları öz məşuqəsi - opera rəqqasəsinə verir! Mən özümü öldürmək istəyirdim. Başımdan axmaq fikirlər keçirdi. Bəzən öz qulluqçumun taleyinə qibtə edirdim. Mən nə edə bilərdim? Atamın yanmamı getmək? Bu, divanəlik olardı. Biz Anastazi ilə onu tamam qarət etmişik: altı min frank versəydilər, o, özünü belə satardı. Mən onu əbəs yerə məyus edərdim. Dərdimin şiddətindən ağlımı itirmişdim. Siz məni ölümdən və rüsvayçılıqdan xilas etdiniz. Bunu sizə izah etmək mənim borcum oldu: mən özümü sizinlə yüngül və ehtiyatsız apardım. Siz məndən ayrılıb gözdən itdikdən sonra mən qaçmaq istədim... Hara qaça bilərdim? Bilmirəm. Paris qadınlarının yarısının həyatı budur: zahirdə cah-calallı göründüyü halda, içərisi dəhşətli 150 downloaded from KitabYurdu.org qayğılarla doludur. Mən şəxsən məndən də bədbəxt olan qadınlar tanıyıram. Bu qadınların bəziləri öz tədarükçülərinə yalvarırlar ki, saxta hesab yazsınlar, bəziləri də ərlərindən oğurlamağa məcbur olurlar. Bəzi kişilər belə fikirləşirlər ki, beş yüz franklıq şalın qiyməti iki mindir, bəziləri də iki min franklıq şalın qiymətinin yalnız beş yüz olduğunu zənn edir. Elə qadınlar da vardır ki, təzə paltar almaq üçün bir az pul qırpmaq məqsədi ilə öz uşaqlarını acından öldürürlər. Mən özümü belə alçaq yalanlarla ləkələmədim. Artıq əzablarıma son verildi. Qoy başqa qadınlar ağalıq etmək üçün öz ərlərinə satılsınlar, mən ki azadam! Mən istəsəydim, Nusingen başımdan qızıl tökərdi, lakin mənim üçün hörmət bəslədiyim bir kişinin qoynuna qısılıb ağlamaq daha yaxşıdır. Ah, bu axşam de Marsenin mənə satın aldığı bir qadın nəzəri ilə baxmağa haqqı olmayacaqdır. Delfina göz yaşlarını gizlətmək üçün əlləri ilə üzünü örtdü, lakin Ejen onun üzünü görmək üçün əllərini ayırdı: bu anda onun üzündə ayrı bir gözəllik vardı. -
məni sevməyəcəksiniz, - dedi. Qadını yüksəklərə qaldıran gözəl hisslərin müasir cəmiyyət quru- luşunun yaratdığı qəbahətlərlə qarışması Ejeni mütəəssir etmiş, sarsıtmışdı. O, öz kədərlərini bu qədər ehtiyatsızlıq və sadədilliklə büruzə verən bu gözəl qadına valeh olaraq mehriban sözlər söyləyir, Delfinaya təsəlli verirdi. Delfina dedi: -
Vəd edin ki, mənim bu etirafımdan mənim əleyhimə bir silah kimi istifadə etməyəcəksiniz! Ejen cavab verdi: -
Yox, yox, siz nə danışırsınız! Mən elə adam deyiləm. Delfina onun əlini öz əlinə alıb, dərin minnətdarlıq və mehriban bir nəvazişlə ürəyinin üstünə qoydu. -
Mən sizin sayənizdə yenə azad və şadam. Mənim həyatımı dəmir bir əl əzirdi. Mən artıq özümə heç bir şey sərf etmədən, sadə həyat sürmək istəyirəm. Dostum, mən sizin üçün necə varamsa, elə yaxşıyam, deyilmi? - Sonra yalnız altı min frank götürərək: - Artığı sizdə qalsın, - dedi. - Vicdanla söyləsəm, mən sizə üç min borclu qalıram, çünki mən sizinlə şərik oynayırdım. 151 downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Ejen həyalı qız kimi pulu rədd etdi. Lakin baronessa israr edirdi: “Əgər siz mənim şərikim olmasanız, mən sizə düşmən nəzəri ilə baxmağa məcburam”. Ejen pulu götürməli oldu. -
Baronessa sapsarı saraldı: -
Amandır! - dedi. - Mən elə bundan qorxurdum. Əgər siz mənimlə dost olmaq istəyirsinizsə, and için ki, bir daha qumar oynamayacaqsınız. Aman, yarəb! Mən sizi yoldan çıxara bilmərəm! İnanın ki, belə olarsa, dərd məni öldürər. Onlar evə qayıtdılar. Onun ehtiyacı ilə sərvət arasındakı təzad Rastinyakı sarsıtmışdı. Qulaqlarında yenə Votrenin məşum sözləri cingildəyirdi. Baronessa öz otağına girdi və buxarının yanındakı kiçik divanı göstərərək: -
Burada əyləşin, - dedi. - Mən çox çətin bir məktub yazmağa məcburam. Mənə məsləhət verin. Ejen dedi: -
Yazmaq lazım deyil. Pulları zərfə qoyun, ünvanı üstündə yazın və qulluqçunuzla göndərin. Baronessa çığırdı: -
Vallah, siz qiyamətsiniz! Bax yaxşı tərbiyə almaq buna deyərlər. - Sonra təbəssümlə əlavə etdi: - Bu, tamamilə Bosean üslubundadır. Rastinyak getdikcə ona məftun olaraq: “Nə sehrkar qadındır!” - deyə düşünürdü. Ejen otağa nəzər saldı: burada hər şey zəngin bir məşuqənin ehtiraslı təmtərağından xəbər verirdi. Delfina: -
-
Tereza, bunu özünüz cənab de Marseyə apararsınız və şəxsən ona verərsiniz. Onu evdə tapmasanız, məktubu geri qaytararsınız. Tereza otaqdan çıxarkən hiyləgər nəzərlə Ejenə baxdı. Naharın hazır olduğunu xəbər verdilər. Rastinyak qolunu madam de Nusingenə uzatdı və onunla birlikdə gözəl yemək otağına daxil oldu. Buradakı zinət kuzinasının otağında məftun olduğu zinətin eyni idi. 152
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|