İlham Əliyevin “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin
Yüklə 5,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Polkovnik mehriban bir hisslə qrafinyanın əllərini sıxırdı. İki damla iri gözyaşı qrafinyanın əlləri üzərinə düşdü. Qrafinya yenə sözə başlayaraq: -
bir qadın üçün yad bir adam qarşısına çıxmağın nə qədər ağır olduğunu anlamadınızmı? Əgər mən bunun üçün qızarmağa məcburamsa, qoy, heç olmasa, yaxın adamlar içərisində qızarım. Məgər bu sirri qəlblərimizdə dəfn etmək daha yaxşı olmazmı? Mən ümid edirəm ki, yaşadığına inana bilmədiyim Şaber adlı birisinin bədbəxtliklərinə bu qədər laqeyd olduğum üçün siz məni təqsir- ləndirməyəcəksiniz. Qrafinya ərinin üzündə heyrət ifadəsi görərək dərhal əlavə etdi: -
Eylau müharibəsindən yalnız on üç ay sonra almışam; məktublar açılmışdı və kirli bir halda idi, xətti tanımaq mümkün deyildi. Napo- leon mənim yenidən ərə getməyimi təsdiq etdikdən sonra məharətli bir fitnəkarın məni aldatmaq istədiyini zənn etdim. Qraf Ferro- nun rahatlığını pozmamaq və ailəni məhv etməmək üçün mən bu yalançı Şaber əleyhinə tədbir görməyə məcbur idim. Özünüz söyləyin, bunu etməkdə məgər mən haqlı deyildimmi? -
Bəli, sən haqlı idin; axmaq, heyvan və sarsaq mən idim ki, bu məsələnin nəticəsini yaxşı düşünməmişdim. Birdən polkovnik özünü La-Şapel qapıları yanında gördükdə: -
Lakin biz haraya gedirik? - deyə soruşdu. -
Mənim Qrosley yaxınlığındakı malikanəmə gedirik. Bu, Mon- moransi vadisindədir. Biz orada nə qərara gəlmək lazım olduğunu yaxşıca fikirləşərik. Mən öz vəzifəmi bilirəm. Qanuna görə sizə bağlı olsam da, həqiqətdə artıq sizin deyiləm. Siz bizim adımızın bütün Parisdə dillərdə gəzməsini istəməzsiniz, deyilmi? Məni gülünc bir şəklə salan vəziyyətimizdən bütün şəhəri xəbərdar etməyin nə mənası var? Biz öz hörmətimizi, hər halda, saxlamalıyıq. - Sonra polkovnikə həzin və mehriban bir nəzərlə baxaraq sözünə davam etdi: - Siz məni hələ də sevirsiniz, lakin mən başqa bir münasibət yaratmaqda haqlı deyildimmi? Bu xariqüladə hadisələrdə gizli bir səs mənə ümid verir ki, siz yenə əvvəlki kimi mərhəmətlisiniz. Öz taleyimin həllini yalnız sizin öhdənizə buraxmaqda səhv etmədiyimi bilirəm. Siz həm hakim, həm də iddiaçı olunuz! Mən sizin nəcib 636
downloaded from KitabYurdu.org və namuslu təbiətinizə inanıram. Bilmədən etdiyim səhv hərəkətlərin nəticələri üçün məni bağışlayacağınıza əminəm, siz alicənab bir adamsınız. Etiraf etməyə məcburam: bəli, mən Ferronu sevirəm. Onu sevməkdə özümü tamamilə haqlı bilirəm. Mən bu etirafdan utanmıram; o, sizə toxunsa belə, hər halda, bizim namusumuza xələl gətirmir. Mən sizdən həqiqi vəziyyəti gizlədə bilmərəm. Bir təsadüf sayəsində dul qaldığım zaman mən hələ ana olmamışdım. Polkovnik əlinin hərəkəti ilə qrafinyanın susmasını rica etdi. Heç bir söz söyləmədən yanm milə qədər yol getdilər. Şaberin gözləri qarşısında iki balaca uşaq surəti canlanırdı. -
-
Bəli. -
Demək, - ölülər üçün bu dünyaya qayıtmaq lazım deyildir, eləmi? -
Yox, yox! Məni nanəcib bilməyiniz. Lakin siz qoyub getdiyi- niz arvadınızın əvəzində sevən bir qadına və anaya rast gəlmisiniz. Sizi sevmək iqtidarım olmasa da, nə qədər sizə borclu olduğumu unutmamışam. Mən indi sizə bir qızın öz atasına qarşı duyduğu məhəbbət hissini təklif edə bilərəm. Qoca mülayim bir səslə cavab verdi: -
unudaq. Şaber bu sözləri gülümsəyərək söylədi. Onun bu təbəssümündə gözəl bir insan qəlbinin mehribançılığı var idi. Yenə sözünə davam edərək:
-
Məni artıq sevməyən bir qadından zahirən məni sevməsini tələb edəcək dərəcədə qaba bir adam deyiləm, - dedi. Qrafinya ona elə bir minnətdarlıq hissi ilə baxdı ki, yazıq Şaber yenidən Eylau düzlərindəki qardaşlıq məzanna girməyə hazır idi. Bəzi adamlar bu cür fədakarlıqlar göstərməyə müqtədir olurlar. Bu fədakarlığın mükafatı isə sevdikləri bir insana yaxşılıq göstərdiklərini hiss etməkdən ibarət olur. Qrafinya sakit olduqdan sonra: -
Əzizim, - dedi, - biz hər şey haqqında sonra danışarıq. Eyni mövzu ətrafında söhbəti uzun bir müddət davam etdirmək mümkün olmadığından, başqa məsələdən danışmağa başladılar. Ər və arvad bəzən işarə ilə, bəzən də ciddi olaraq, yenə öz qəribə vəziy- yətləri üzərinə tez-tez qayıtsalar da, hər halda, keçmiş həyatlannı 637
downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
və İmperiya dövrünün şəraitini xatırladan gözəl bir gəzinti düzəlt- mişdilər. Qrafinya bu xatirələrə nazlı bir cazibə aşılamış, söhbətlərinə xoş bir melanxoliya ruhu vermişdi. O, arzu oyatmadan məhəbbəti canlandırır, sanki, kəsb etdiyi mənəvi gözəllikləri qeyri-ixtiyari nümayiş etdirir, qoca əsgərə yalnız sevimli qızının yaxınlığından həzz alan mehriban bir atanın sevinci ilə xoşbəxt ola biləcəyi fikrini təlqin etməyə çalışırdı. Polkovnik imperiya epoxasının qrafinyasını tanıdığı halda, indi Restavrasiya epoxasının qrafinyasına rast gəlmişdi. Nəhayət, ər və arvad Monmoransi təpələrini balaca və qəşəng Qrosley kəndindən ayıran balaca dərədəki böyük bir parka çatdılar. Qrafinyanın orada gözəl bir evi var idi. Polkovnik onların gəlişi üçün hər bir şeyin hazır olduğunu gördü. Bədbəxtlik bizə aid xüsusiyyətləri təsbit edən tilsim kimi bir şeydir: bəzilərində o, etimadsızlıq və kin oyadırsa, gözəl təbiətli insanların qəlbində mərhəmət hissini daha da şiddətləndirir. Bədbəxtlik polkovniki əvvəlkindən daha çox mərhəmətli etmişdi; onda bir çox kişilərin məhrum olduğu bir istedad - qadın iztirablarını anlamaq qabiliyyəti var idi. Bununla belə, hər şeyə etimad edən bir adam olmasına baxmayaraq, özünü saxlaya bilmədi və arvadından soruşdu: -
Demək, siz məni buraya gətirəcəyinizə tamamilə əmin idiniz? -
Bəli, - deyə qrafinya cavab verdi, - mənimlə bərabər oturan adam polkovnik Şaber isə, mən buna əmin idim. Qrafinyanın öz cavabına aşıladığı səmimiyyət ruhu, polkovnikdə doğmuş olan son şübhələri də dağıtmış idi. Qrafinya üç gün ərzində ilk əri ilə son dərəcə gözəl rəftar etdi. Mehriban qayğılar və daimi yumşaqlıqla, sanki, o, polkovnikin keçirdiyi əzabların xatirəsini silmək, özünün təbiri ilə, bilmədən, ixtiyarsız olaraq sabiq ərinin başına gətirdiyi müsibətlər üçün onun əfvini qazanmaq istəyirdi. Daim bir hüzn havası yaradaraq qrafın qarşısında füsunkar görünməyə çalışırdı. O, polkovnikin bu füsun- karlıqdan mütəəssir olacağını bilirdi. Biz çox zaman ağıl və qəlbdən doğan bəzi nəvazişlərə müqavimət göstərə bilməyərək təsir altına düşürük. Qrafinya onda öz vəziyyətinə qarşı mərhəmət oyatmaq, onun ruhuna hökm edə bilmək və onu özünə əsir etmək üçün pol- kovniki yumşaltmaq istəyirdi. 638
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|