İlham A.Mazanlı_________________________________________________________
175
olunmuş təntənəli yığıncaq keçirildi. “Правда” qəzetində
H.Əliyevin N. Nərimanov haqqında geniş məqaləsi dərc
edildi. “Doktor Nərimanov” filmi “Ulduzlar sönmür” adı ilə
ekranlara çıxdı.”
98
İkinci sözardı
1956-cı ilin avqust ayında Azərbaycan Respublikası
Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri Mirzə İbrahimovun
təklifi ilə Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi tətbiq
edilməsi haqqında qanun qəbul olunur.
1959-cu il iyunun 30-da Sov.İKP MK-nın Rəyasət
Heyətində Azərbaycan partiya təşkilatının fəaliyyəti
müzakirə edilərkən bu məsələyə də geniş yer ayrılır.
Sov.İKP-nin Baş katibi N.Xruşşov: - “Azərbaycan
dövlət dilinin Azərbaycan dili olması haqqında qərar
düzgündür. ...dövlət dili Azərbaycan dili, yerli əhalinin dili
olmalıdır. Görünür, burada, belə milli tərkib səbəbindən
bunun praktik olaraq necə
həyata keçirilməsi
düşünülməlidir. Sadəcə Azərbaycan dili dövlət dilidir
deyərək, Bakıda 65 (? – I.M.) faiz təşkil edən başqa
millətləri görməməzliyə vurmaq lazım deyil. Düşünmək
98
Axundova E. Heydər Əliyev. Şəxsiyyət və zaman. II hissə. Bakı,
2007, s. 263-264.
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi
176
lazımdır ki, idarəçilik işləri necə aparılmalıdır, hansı dildə
olmalıdır.”
99
Azərbaycan KP MK-nın I katibi İ.Mustafayev
(iki gün M.İbrahimovu müdafiə edir, lakin bunun mənasız
olduğunu anladıqdan sonra): - “Mən öz fəaliyyətimdə,
xüsusilə bizim partiyanın Lenin milli siyasətinin həyata
keçirilməsində bağışlanılmaz səhvlər buraxmışam, ayrı-ayrı
şəxslərin, ilk növbədə Ali Sovetin Rəyasət Heyətinin
keçmiş sədri, MK-nın büro üzvü yoldaş Mirzə İbrahimovun
millətçi çıxışlarına və fikirlərinə lazımi siyasi qiymət
verməmişəm. O, yaxşı yazıçı kimi böyük nüfuza malikdir,
lakin eyni zamanda bizim partiyanın siyasi xəttini düzgün
həyata keçirmir.”
100
N.Xruşşov (İ.Mustafayevin çıxışını kəsərək) : - “Biz
bunu qəbul etmirik. Əgər o, öz fəaliyyətini kommunistlərə
qarşı yönəldibsə, yaxşı yazıçı nə deməkdir? Bu ki bizim
düşmənimizdir.”
101
Azərbaycan KP MK üzvlüyünə namizəd, Bakı
Şəhər Partiya Komitəsinin katibi A.Kərəmyan: -
“...Sov.İKP MK-dan gizlin dövlət dili haqqında qanunun
qəbul edilməsi bütövlükdə Azərbaycan Kommunist
99
Президиум ЦК КПСС. 1954-1964. Черновые протокольные
записи заседаний. Стенограммы. Постановления, т. 1, с.370.
100
Президиум ЦК КПСС. 1954-1964. Черновые протокольные
записи заседаний. Стенограммы. Постановления, т. 1, с. 385
101
Президиум ЦК КПСС. 1954-1964. Черновые протокольные
записи заседаний. Стенограммы. Постановления, т. 1, с. 385
İlham A.Mazanlı_________________________________________________________
177
Partiyasının, Bakı partiya təşkilatının fikri deyildir. Bu,
Mirzə İbrahimov başda olmaqla, siyasi cəhətdən yetkin
olmayan ziyalılar qrupu tərəfindən meydana atılan xırda
burjua millətçiliyinin təzahürüdür. Sən “bizim
respublikanın” (?! ?! ?! – İ.M.) xalqlar dostluğuna zərbə
vurmusan, millətlər arasında qarşıdurma toxumu səpməyə
cəhd göstərmisən və buna görə partiya nizamnaməsinə
uyğun cavab verməlisən.”
102
Azərbaycanın xalq yazıçısı, ictimai
xadim, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri
(1954-1958), Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin I katibi və
sədri, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının akademiki,
1937-1991-ci illərdə fasilələrlə SSRİ Ali Sovetinin deputatı
və SSRİ Xalq deputatı olmuş və N.Xruşşovun “bizim
düşmənimiz” və “qatı millətçi” adlandırdığı İbrahimov
Mirzə Əjdər oğlu 1981-ci ildə SSRİ-də əməkdə
fərqlənməyə görə verilən ən ali fəxri ada - Sosialist Əməyi
Qəhrəmanı adına layiq görülür. “Oraq və çəkic” qızıl
medalını M.İbrahimova Sov.İKP MK Siyasi Bürosu
üzvlüyünə namizəd (1982-ci ildən üzvü), Azərbaycan KP
MK-nın birinci katibi Heydər Əliyev şəxsən özü təqdim
etmişdir.
103
102
Azərbaycan KP MK-nın IX Plenumunun stenoqramı. 6-8.07.1959. \\
AR SPİHMDA, f.1, s.46, i.26, v.239-240.
103
http://az.wikipedia.org/wiki/Mirzə_İbrahimov#M.C3.BCkafatlar.C4.
B1
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi
178
Üçüncü sözardı
Böyük Azərbaycan şairi Hüseyn Cavid 1939-cu
ildə “xalq düşməni” adı ilə Sibirə (Maqadan) sürgün edilmiş
və 1941-ci il dekabrın 5-də İrkutsk vilayəti Tayşet
rayonunun Şevçenko kəndində dünyasını dəyişmişdir.
Hüseyn Cavidin qəbri 1982-ci il noyabrın 3-də
vətəni Naxçıvana gətirilmiş və burada dəfn edilmiş, 1996-cı
il oktyabrın 29-da şairin anadan olmasının 114 illiyi
münasibəti ilə xüsusi layihə üzrə tikilmiş məqbərəyə
köçürülmüşdür.
Heydər Əliyevin Hüseyn Cavidin məqbərəsinin
təntənəli açılış mərasimində çıxışından: - “Hüseyn
Cavidin bütün yaradıcılığı, bütün fəaliyyəti Azərbaycan
xalqının mədəniyyətini yüksəklərə qaldırmaqdan, xalqımızı
azad, müstəqil xalq etməkdən ibarət olubdur. Onun bütün
yaradıcılığı Azərbaycan xalqını milli azadlığa, müstəqilliyə
çağırıbdır. O, həmişə öz iradəsi ilə yaşamış, öz iradəsinə,
millətinə sadiq olmuşdur, millətini, xalqını həddindən artıq
sevmiş və millətinə həddindən artıq xidmət edən bir insan
olmuşdur.”
104
104
http://lib.aliyev-heritage.org/az/4325019.html
Dostları ilə paylaş: |