İlkel, Köleci ve Feodal Toplum
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
22 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum fazla olan ülkeleri geçmiþlerdir. Örneðin, SSCBnde, nüfus yoðun- luðu, bazý Batý Avrupa ülkelerinden çok daha azdýr. Nüfus yoðun- luðu ve nüfus hareketlerindeki hýzlanýþ öðeleri, toplumun evrim dönemlerinin deðiþikliklerine göre deðiþen etkenlerdir. Ýnsan to- plumunun þafaðýnda, ilkel toplulukta; insanýn doða güçleri karþýsýnda güçsüz olduðu ve üretimin, genellikle çabalarýn basit elbirliðine da- yandýðý, iþ deneyimi ve alýþkanlýklarýnýn henüz önemsiz olduðu ve bu deneyim ve alýþkanlýklarýn artýp eksilmelerinin, üretimin hýzlan- masýnda büyük bir rol oynadýðý zamanlarda, nüfus yoðunluðu, nis- peten daha önemli bir etkendi. Ama sonraki dönemlerde, toplumsal ilerleme bakýmýndan, deðerini yavaþ yavaþ yitirdi. Nüfus yoðunluðu, ancak þu ya da bu maddî üretim temposu için elveriþli koþullarý hazýrlayabilir. Buna karþýlýk, toplumsal ilerlemedeki ve maddî mal- lar üretimindeki hýzlanýþ, nüfus durumunu önemli bir þekilde etki- ler. [sayfa 21] Toplumsal Yaþamýn Temeli Olarak Maddî Mallarýn Üretimi Toplumun yaþam düzeyi ve evrimi, maddî mallarýn üretimi- yle belirlenir. Bu üretim, hiçbir zaman duraklayýcý deðildir; durma- dan geniþler, geliþir ve yetkinleþir. Ýnsanlarýn, yaþamlarýný sürdürmek için, durmaksýzýn her zaman artan bir miktarda, maddî mallar üret- meleri gerekir. Üretimin ilerlemesi, zorlayýcýdýr, toplumsal yaþamýn bir yasasýdýr; bu ilerleme nesnel bir etmendir ve insanlarýn isteðine ya da iradesine baðlý deðildir. Onun kökeninde yatan þey, her þey den önce, durmadan artan gereksinmeler ve insanlýðýn nüfusunun sürekli artýþýdýr. Ýnsanlýk bir kez hayvanlar âleminden kurtulduktan sonra, nitelik ve nicelik bakýmýndan kendi geliþme seyrini izler, bu durum da, karþýlýklý olarak, maddî mallarýn miktarýnýn daima art- masýný zorunlu kýlar. 2. MADDÎ ÜRETÝMÝN ÝLERLEMESÝ Toplumun Üretici Güçleri Maddî mallarý üretmek için, emek nesnelerine, yani insanýn deðiþtirdiði maddelere, sonra emek araçlarýna ya da, bir baþka 23 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum deyiþle, iþ aletlerine sahip olmak gerekir. Ýþ alet ve nesneleri, üretim araçlarýný oluþtururlar. Ama iþ alet ve nesneleri kendiliklerinden, insanlýða, maddî mallar saðlamazlar. Üretimi etkin biçimde oluþturan öðeler, emek-gücü, yani in- sanýn sahip olduðu çalýþma yetisi, insanýn çalýþma bilgi ve görgüleri, fizik ve manevî güçleridir ki, insan, bunlar sayesinde maddî mallarý üretebilir. Üretim araçlarým yaratan ve kullanýp iþleten, emek-gücü- dür. Þu halde, toplumun üretici güçleri, toplum tarafýndan yara- týlan üretim araçlarý (en baþta iþ aletleri) ile bu aletleri kullanan ve böylece maddî mallarý üreten insanlarýn [sayfa 22] tümünden baþka bir þey deðildir. Çalýþan yýðýnlar, kesin ve en önemli üretici güçtür. Onlar olmasaydý, üretim araçlarý, ölü bir þey olmaktan ileri gide- mezdi. Çalýþma boyunca, alet ve avadanlýklar, durmadan yetkinle- þirler, ve bu yetkinleþme, insanýn doðaya olan baðýmlýlýðýný azaltýr ve doða üzerindeki gücünü ve egemenliðini güçlendirir. Alet ve avadanlýklarýn durmadan geliþmesi toplumsal evrimin baþta gelen etkenidir. Ýþ aletlerinin düzeyi, insanýn doða güçlerine gem vuruþu- nun, doða güçlerini denetim altýna alýþýnýn derecesini belirler. Maddî mallarýn üretiminin ilerleyiþi, üretici güçlerdeki deðiþik- likle, her þeyden önce, avadanlýklarýn yetkinleþmesi ile baþlar. Ýns- anlýðýn çeþitli ekonomik çaðlarýný tanýmlamak için, þu soruyu sormak gerekir: maddî mallar, nasýl ve hangi avadanlýklarla üretilmekteydi? Þu halde, insan toplumunun iktisadî tarihinin geliþimini iyi anlamak için, her þeyden önce, belirleyici kesin etkeni, maddî mal- larýn üretim düzeyini, iþ aletlerinin evrim durumunu gözönünde bu- lundurmak gerekir. Üretim Ýliþkileri Maddî üretimin oluþturduðu büyük eylemler birliðinin tümü, tek tek bireyler tarafýndan harekete geçirilemez. Ýnsan, benzerleri- nin yardýmý ve katýlmasý olmadan, yaþamak için, kendisine gerekli olan þeylerin hepsini, hiçbir zaman, tek baþýna üretemezdi. Tek baþýna doða güçlerine kafa tutamayacak, bu eþit olmayan sava- þýmda, eriyip gitmesi kaçýnýlmaz olacaktý. Ýnsanlar, ancak hep bir- likte, ortaklýk halinde, bir toplum halinde birleþerek, önceki 24 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum kuþaklardan miras kalan deneyim ve teknik bilgilerden yararlana- rak, maddî mallarý üretebilirler. Demek ki, sonuç olarak, çalýþma, ancak toplumsal olabilir. Toplumun tarihsel ve iktisadî evrimini iyi anlamak için, üreti- ci güçlerin geliþmesini incelemek yeterli deðildir. Maddî [sayfa 23] mal- larýn üretimi sýrasýnda ya da çalýþmalarýnýn ürünlerini birbirleriyle deðiþtirmeleri sýrasýnda, insanlarýn, kendi aralarýnda kurduklarý bað- larý ve iliþkileri de iyi bilmek gerekir. Üretimde, toplumsal iliþkiler, maddî üretimin zorunlu bir öðesi olan ve üretim iliþkileri denilen þeyi oluþtururlar. Emek ürünlerinin toplumun üyeleri arasýnda üleþtirilmesi si- stemini belirleyen, bu üretim iliþkileridir. Bu üleþtirme, üretim ile tüketim arasýndaki baðýntýyý oluþturur ve son tahlilde, üretim araçla- rý mülkiyetinin ayýrdedici özelliðine baðlýdýr. Üretim iliþkileri, insan- larýn iradesine baðlý deðildir, çünkü insanlar, kendi üretici güçlerini seçmekte özgür deðildirler. Her kuþaða, kendinden önceki kuþaklardan belirli bir üretici güçler düzeyi miras kalýr ve bu kuþak, üretici güçlerin evrimi bu son üretim tarzým da eskitip yokedinceye deðin kendisine miras kalan ve belirli üretici güçler düzeyine uygun düþen bir üretim biçiminin yasalarýna boyuneðer. Üretici güçlerle buna uygun düþen üretim iliþkilerinin tümü, tarihsel bakýmdan belirli bir üretim tarzý oluþtururlar, ki bu da, to- plumsal yaþamýn maddî temelini oluþturur. Maddî mallarýn üretim tarzý, toplumsal ilerlemenin belirleyici kesin etkenidir ve evriminin her döneminde toplumu niteler. Ýnsan yaþamýnýn maddî temeli, üretim tarzý olduðuna göre, toplum tarihi de, üretim biçimlerinin geliþmesi ve düzenli olarak birbirlerini izleyiþi tarihi olarak ele alýn- malýdýr. Böyle ele alýnýnca, toplum yaþamýnýn her dönemi, o üretim tarzýna uygun düþen üretim tarzý yasalarý incelenmeksizin anlaþýlamaz. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|