İLLİk hesabat 2009
Yüklə 4,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2009-cu ilin özəl əmanətlərin artımı, mln. AZN ilə
14
WWW.UNIBANK.AZ İLLİK HESABAT 2009
15 Rəqibi tanı Səninlə bir meydana atılanları – rəqibləri yaxşı tanı. Rəqibin gücünü düzgün qiymətləndirmək qələbənin ilk şərtlərindəndir. Rəqibin güclü tərəflərini görən özünün zəifliklərini islah edə bilir.
16
WWW.UNIBANK.AZ AZƏRBAYCAN BANKLARI 2009-CU İLDƏ 2009-cu ildə ölkənin bank sahəsi, bütün Azərbaycan iqtisadiyyatı kimi, qlobal böhranın nəticələrini müvəffəqiyyətlə dəf etmişdir. Banklar artım nümayiş etdirmiş, ölkənin bank institutlarının kredit portfelləri və depozit bazaları isə stressə qarşı dözümlülük sınağından müvəffəqiyyətlə keçmişlər. Qlobal bazarlarda baş verən hadisələrin, konkret olaraq, neftin qiymətinin enməsinin nəticələri dövlət üçün sosial ağırlıq yaratmadı, lakin eyni zamanda Azərbaycanın bank sistemi pul vəsaitlərinin bahalaşması prosesinə cəlb edilmiş oldu. Beynəlxalq kapital bazarları 2008-ci ilin yayından sahənin liderləri üçün bağlı oldular. Bunun ardınca, iri banklarda korporativ sektorun depozitlərinin ixtisarı və onların beynəlxalq maliyyə institutlarına borclarının yenidən strukturlaşdırılması zərurətindən doğan likvidlik böhranı gəldi. 2009-cu ilin əvvəlində likvidliyin çatışmazlığı ümumən bütün bankların aktivlərinin məcmu həcminin 3%-nə yaxın məbləği təşkil edirdi. Lakin bu məbləğin necə bölünməsi narahatlıq yaradırdı. Axı vəsait çatışmazlığının əksər hissəsi iri özəl bankların payına düşürdü. Məhz buna görə, praktiki olaraq birinci onluğa daxil olan bütün banklar ən loyal müştəriləri belə maliyyələşdirməkdən imtina edərək, kredit proqramlarını dayandırmağa məcbur oldular. Beləliklə, korporativ depozitlərin axını başladı. Çünki şirkətlər öz vəsaitlərindən sərmayə qoyuluşu üçün və sadəcə öz likvidlik səviyyəsinin qorunub saxlanması üçün istifadə etməyə məcbur oldular. 2009-cu ilin ilk altı ayının yekunlarına görə, Azərbaycanın bankları hüquqi şəxslərin depozitlərinin 38,34%-ni itirdilər. Birinci yarım ildə hüquqi şəxslərin məcmu depozit portfeli 2,856 mlrd. AZN-dən 1,761 mlrd. AZN-ə qədər azaldı. Beləliklə, 2009-cu ilin birinci yarımilini ölkə banklarının neqativ trendlərinin kulminasiyası hesab etmək olar. Bu zaman sahənin aktivləri ilk dəfə 10,5% azaldılar. Ən mürəkkəb dövr hesabat ilinin birinci rübü hesab edilə bilər. Yanvar-mart aylarında sahənin məcmu aktivlərinin göstəricisi, xarici mənimsəmələrin ödənilməsi, korporativ və istehlak sektorlarının kreditləşdirilməsinin kəskin surətdə ləngidilməsi hesabına, demək olar ki, 1,5 mlrd. AZN azaldı. Lakin bank sahəsinin gəlirləri birinci yarımildə nəinki azalmadı, əksinə, 2008-ci ilin ilk altı ayı ilə müqayisədə 24,05% artdı - 113,35 mln. AZN-dən 140,6 mln. AZN-ə qədər. Bu zaman iri özəl bankların orta gəlir göstəırisi 10,9% artaraq, 2009-cu ilin
İLLİK HESABAT 2009
17 iyul ayının 1-i üçün 4,91 mln. AZN təşkil etdi. 15 liderdən 9-u bu orta səviyyədən yuxarı gəlir göstəricisinə nail olmuşlar ki, bu da bank sisteminin özəyinin maliyyə baxımından sabitliyinə dəlalət edir. Qlobal böhranın nəticələri ölkənin iri banklarının etibarlı olduğunu bir daha sübut etdi. Təsadüfi deyildir ki, AMB-nın hesablamalarına əsasən, 2009-cu ilin yanvar-iyun aylarının nəticələrinə görə, ölkə banklarının aktivlərinin rentabelliyi (ROA) və şəxsi kapitalının rentabelliyi (ROE) göstəricilərinin artımı müşahidə olunub. İlin birinci yarısı üçün fəaliyyətin yekunlarına görə, bank sisteminin ROA və ROE göstəriciləri, 2008-ci il üçün olan 2,2%-ə və 17%-ə qarşı, müvafiq olaraq, 3,1% və 21,2% təşkil etmişlər. Məcmu kapitalın adekvatlıq göstəricisi 19,5%-ə bərabər olmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, 2009-cu ildə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir bank belə öz öhdəliklərindən imtina etməmişdir. Ölkənin iri bankları tərəfindən ümumi $1,2 milyard məbləğində xarici öhdəliklər ödənilmişdir. Bu dövr ərzində Azərbaycan bankları tərəfindən beynəlxalq maliyyə institutlarından ancaq $400 mln. cəlb edilmişdir. Özü də bu məbləğdən $83 mln. ölkənin özəl bankinqinin bütün tarixi ərzində ən iri maliyyə paketi cəlb etməyə nail olmuş “Unibank”ın payına düşmüşdür. Qərb kapital bazarlarında vəsaitlərin cəlb edilməsi imkanlarının əhəmiyyətli dərəcədə azalması bank sahəsinin vəziyyətinə təsir göstərən iki əhəmiyyətli amili müəyyən etmişdir. Bunlardan birincisi ondan ibarətdir ki, fondlaşdırılma mənbəyi kimi əhalinin əmanətləri ən böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. İkinci amil isə Mərkəzi Bankın likvidliyin dəstəklənməsi üzrə alətləri ilə bağlıdır. Bir sıra hallarda əcnəbi tərəf- müqabillərin ölkənin özəl banklarından borcların vaxtından əvvəl ödənilməsini tələb etdiklərinin qəbul edərək, Mərkəzi Bank “maliyyə immunizasiyası” adlanan tədbirləri həyata keçirmişdir. Böhran əleyhinə tədbirlər çərçivəsində AMB $2 mlrd.-lıq birbaşa və dolayısı ilə likvidliyi təmin etmişdir. Bu zaman Mərkəzi Bank, aparıcı bankların yenidən maliyyələşdirilməsi üçün, bank sisteminə təqdim edilmiş mərkəzləşdirilmiş kreditlərin həcmini, 2009-cu ilin yanvar ayının 1-ə olan 229 mln. AZN-ə qarşı, 1,315 mlrd. AZN-ə qədər artırmışdır. AMB haqqında qanuna 2009-cu ilin iyul ayının 9-da edilmiş dəyişikliklərə və əlavələrə əsasən, son instansiya kreditoru qismində Mərkəzi Bankın səlahiyyətləri əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilmişdir. Qanunun yeniləşdirilməsi qlobal iqtisadi- maliyyə böhranının arzuolunmaz nəticələrilə daha fəal mübarizə aparmaq imkanı verdi. AMB həmçinin subordinasiya olunmuş kreditlər vermək (bankın kapitallaşdırılmasının yüksəldilməsi üçün), habelə, dövlət zəmanəti ilə real sektorların maliyyələşdirilməsi üçün banklara kreditlər vermək hüququ əldə etdi. AMB tərəfindən banklara kreditlərin verilməsinin mövcud qaydaları 2009-cu ilin iyul ayının 28-də təsdiq edilmişdir. Bundan əlavə, 2008-ci ilin oktyabr ayından AMB, mərhələ-mərhələ, uçot dərəcəsini illik 15%-dən illik 2%-ə qədər, faiz dəhlizinin yuxarı həddini 13%-dən 7%-ə qədər, məcburi ehtiyatlanma normalarını isə 12%-dən 0,5%-ə qədər endirmişdir. Paralel olaraq AMB məcmu xarici borcları bankların öhdəliklərinin ümumi həcminin 20%-i səviyyəsində məhdudlaşdıraraq və banklara qarşı prudensial tələbləri sərtləşdirərək, bank risklərinin çevik tənzimlənməsi siyasətini davam etdirmişdir. Əhalinin bank sisteminə inamının möhkəmləndirilməsi işində əhəmiyyətli amil milli valyutanın məzənnəsinin dəstəklənməsi, habelə fiziki şəxslərin depozitlərinin tam sığortalanmış ödənilməli məbləğinin 6 min AZN-dən 30 min AZN-ə qədər artırılması oldu. Devalvasiyadan imtina və əhalidən vəsaitin cəlb edilməsinin faiz dərəcələrinin artırılması fonunda Əmanətlərin sığortalanması Fondunun qərarları bir sıra bankların Yüklə 4,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|