İmamların siması tarix guşəsində
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
İmamların siması tarix guşəsində ..................................................................................................................... 24 habelə, ordunun döyüşə hazır olmamazlığı müharibəni davam etdirməyə imkan vermirdi. ndi isə bu məsələləri ayrı-ayrılıqda araşdıraq. mam Həsən (ə) və sülhün səbəbləri Hamıya məlumdur ki, hər hansı bir rəhbər və ya başçı döyüş meydanında düşmənə qalib gəlmək istəyirsə, gərək güclü və hazırlıqlı orduya malik olsun. Lakin belə bir orduya malik olmadan döyüşə girmək biabırçı məğlubiyyətdən başqa heç bir nəticə verməyəcək. mam Həsənin (ə) sülhünün səbəblərini daxili siyasət nöqteyi-nəzərindən araşdırdıqda, gözə çarpan əsas səbəb məhz belə bir ordunun olmamasıdır. Çünki raq camaatının, xüsusilə də Kufə əhalisinin mam Həsənin (ə) dövründə nə ruhən döyüşə hazırlığı var idi, nə də ordu təşəkkül tapa bilmişdi. Döyüş yorğunluğu Cəməl, Siffeyn və Nəhrəvan döyüşləri, həmçinin Əbu Musa Əşəri ilə Ə mr As arasındakı danışıqlardan sonra raq, Hicaz və Yəməndə baş verən və bir çox tələfatlarla nəticələnən Əlinin (ə) və Müaviyənin qoşunları arasındakı qırğınlar Əlinin (ə) dostlarının əksəriyyətində yorğunluq əmələ gətirmiş, onlar daha döyüşməmək və sülh etmək fikrinə düşmüşdülər. Çünki onlar Ə linin (ə) beş illik hakimiyyəti dövründə başdan-başa müharibələrdə olmuşdular. Digər tərəfdən də onların döyüşü heç də yadelli işğalçılara qarşı deyil, əksinə, dünən onlarla qardaş olub bu gün Müaviyənin ordusuna qatılmış adamlarla olmuşdu. 1 raq camaatı bəhanələr gətirməklə Şam ordusunun Hicaz, Yəmən və raqda törətdikləri vəhşiliklərinə qarşı vuruşmaq üçün ordunu göndərməkdə tənbəllik edib, başlarının dinc olması ilə əslində döyüşdən yorulduqlarını bildirirdi. raq camaatının Əlinin (ə) yenidən qüvvə toplayıb Siffeyn döyüşünə dəvətini gec qəbul etməsi bu yorğunluğa açıq- aşkar bir nümunədir. 2 Ə li (ə) şəhadətə yetişdikdən sonra onun yerinə mam Həsən (ə) hakimiyyətə gəldikdə, bu məsələ daha da qabarıq surətdə aşkar oldu. 1 Tarixi Yəqubi, c.2 səh. 172-182 2 Səvrətül Hüseyn ə, səh.197-200 ............................................................................................................. İmamların siması tarix guşəsində 25 Xüsusilə mam (ə) Kufə camaatını Şam ordusuna qarşı vuruşmağa dəvət edəndə onlar mamın dəvətini çox gec qəbul etdilər. Müaviyənin ordusunun Kufəyə tərəf hərəkət etməsi xəbəri mam Həsənə yetişdikdə, mam camaatı məscidə yığdı. Xütbəyə başlayıb Müaviyənin ordusunun səfərbər olmasını camaata çatdırdıqdan sonra camaatı Allah yolunda cihada və batilin tərəfdarlarına qarşı vuruşmağa dəvət etdi. mam (ə) bildirdi ki, səbirli olmaq, fədakarlıq etmək və çətinliklərə dözmək lazımdır. mam Həsən (ə) camaatın əhval-ruhiyyəsindən xəbərdar olduğundan onların bu dəvətə qarşı müsbət cavab verməməsindən nigaran idi. Elə belə də oldu. mam (ə) camaatı döyüşə dəvət etdiyi xütbəni qurtardıqdan sonra hamı sükut etdi, mamın sözlərini təsdiq edən bir nəfər də tapılmadı. Bu hadisə o qədər təəssüfləndirici və acınacaqlı idi ki, məclisdə hazır olan Əlinin (ə) şücaətli səhabələrindən biri camaatı bu səhlənkarlıqlarına görə möhkəm danladı, yalançı qəhrəmanlar, qorxaq və şücaətsiz insanlar kimi qələmə verərək onları mamla birgə Şam ordusuna qarşı vuruşa çağırdı. Bu tarixi sənəd raq camaatının döyüşdən nə qədər yorulduğunu, onlardakı mübarizə və döyüş ruhiyyəsinin ölməsini çox yaxşı bəyan edir. Onlar döyüşməyə hazır deyildilər. Nəhayət, mam Həsənin (ə) yaxın səhabələrindən bir neçəsi camaatı səfərbər etmək məqsədilə çıxışlar etdi. Bundan sonra mam Həsən (ə) kiçik bir ordu ilə Kufədən çıxaraq şəhərin yaxınlığında Nüxeylə adlı bir yerdə düşərgə saldı. mamın ordusu təzə qüvvələrin gəlib onlara birləşməsi məqsədilə on gün Nüxeylədə qaldı. Nəhayət, dörd min nəfər mamın başına toplaşdı. Buna görə də, mam (ə) məcbur olub güclü ordu toplamaq məqsədilə Kufəyə qayıtdı. 1 Müxtəlif ünsürlü cəmiyyət Yuxarıda deyilənlərdən əlavə, o dövrün raq camaatı mütəşəkkil və vahid deyildi. Əksinə, cəmiyyət müxtəlif ünsürlü və bir-biri ilə zidd olan dəstələrdən təşkil olunmuşdu. Belə ki, bəzi vaxtlar bu dəstələr bir-biri ilə heç cür yola gedə bilmirdilər. Bir dəstə çox təhlükəli olan Əməvilər sülaləsinin tərəfdarı, digər bir dəstə həm Əməvilərlə, həm də mam Həsənlə (ə) vuruşmağı özlərinə vacib bilən xəvaric dəstəsi, başqa bir dəstə müxtəlif 1 mam Həsənin ə sülhü Şeyx Razi, səh. 102 İmamların siması tarix guşəsində ..................................................................................................................... 26 yerlərdən gəlib raqda məskunlaşmış və sayı iyirmi min nəfərə çatan qeyri- ə rəb müsəlmanları, başqa bir dəstə də əqidəsi sabit olmayan, mam Həsənlə (ə) Müaviyə arasında hansı birinin üstün olmasında şəkk edən insanlardan ibarət idi. O dövrün raq və Kufə əhalisi bu dəstələrdən təşkil olunmuşdu. Bunlardan fərqli olaraq digər bir dəstə də Əlinin (ə) həqiqi dostları idi. 1 Pərakəndə ordu Ə hali arasındakı bu dəstələr təbii ki, mam Həsənin (ə) ordusunda da yayılmış, ordunu pərakəndə hala gətirib çıxarmışdı. Buna görə də, xarici düşmənlərə qarşı mübarizədə belə bir orduya arxalanmaq heç cür mümkün deyildi. Ş iə məzhəbinin böyük ustadı mərhum Şeyx Müfid və başqa tarixçilər mam Həsənin (ə) ordusundakı bu təhlükə barədə belə yazırlar: « raq əhalisi çox gec və süstlüklə mam Həsən (ə) ordusuna qoşuldu. mam Həsənin (ə) təşkil etdiyi qoşun aşağıdakı dəstələrdən ibarət idi: 1) Əlinin (ə) şiələrindən ibarət tərəfdarları; 2) Xəvaric; Onlar Müaviyə ilə döyüşmək üçün bütün yollara əl atmışdılar. Onların mam Həsənin (ə) dəstəsinə qoşulması Müaviyə ilə düşmənçilik- lərinə görə idi. 3) Dünyapərəst və mənfəətpərəst şəxslər; Bunlar da özlərinə maddi mənfəət əldə etmək üçün mam Həsənin (ə) ordusuna qoşulmuşdular. 4) kiürəkli və şəkk edən insanlar; Onların nəzərincə mam Həsən (ə) kimi böyük bir şəxsiyyətin Müaviyədən elə bir üstünlüyü yox idi. 5) Nəhayət, din xatirinə yox, əksinə, qəbilə düşmənçiliyinə görə və sadəcə olaraq öz qəbilə başçılarından itaət edib mübarizəyə qoşulanlar. 2 Beləliklə də, mam Həsənin (ə) ordusu Müaviyə kimi bir düşmənə qarşı mübarizədə lazımi təşəkkülü tapmamış və pərakəndə şəkildə olmuşdu. 1 Ali Yasin, səh. 68-74 2 Ə l- rşad, səh.189 Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|