İmpuls siqnalları parametrləri. Məntiq səviyyələri. Məntiq qanunları və aksiomları

§ Universal reversiv registerlər
Hal – hazırda istehsal olunan registerlər içərisində daha universal register sxemləri mövcuddur ki, onlar özlərində həm ardıcıl, həm də paralel registerlərin xüsusiyyətlərini birləşdirirlər. Bu tip registerlər avtomatika, telekommunikasiya, xüsusilə də komputer texnologiyalarında deniş tədbiq olunurlar.
Bu registerlər aşağıdakı rejimlərdə işləyirlər:
1. Bloklama rejimi
2. Soldan qəbul edib sağa sürüşdürmə rejimi
3. Sağdan qəbul edib sola sürüşdürmə rejimi
4. Paralel kodda qəbul etmə rejimi

 
 
 
Bu registerləri idarə etmək üçün registerdə əlavə idarəedici kod girişləri istifadə olunur.

Sxemdə İQ – idarə qurğusudur. Onu ümumi şəkildə aşağıdakı kimi göstərmək olar:

4 dərəcəli universal reversiv register sxemi aşağıdakı kimidir:

Universal reversiv registerin işarəsi isə aşağıdakı kimidir:

Bu registerlərlə işləyərkən əsas məsələlərdən biri registerin informasiya girişini uyğun triggerin girişi ilə uzlaşdırmaqdır. Bunu aşağıdakı kimi göstərmək olar:

10 § Kombinasiyalı qurğular.
Kombinasiyalı qurğular rəqəmsal sistemlərdə geniş istifadə olunan qurğulardır və onların sırasına aşağıdakılar daaxildir:
1. Koderlər
2. Dekoderlər
3. Cəmləyicilər (summatorlar)
4. Komparatorlar (rəqəmli müqayisə qurğuları)
5. Rəqəmli kommutasiya qurğuları
- multipleksorlar
- demultipleksorlar
Bu qurğular məntiq elementləri üzərində qurulur və ani təsirlidirlər, cəld işləyəndirlər, yaddaşa malik deyillər, lakin bunlar olmadan rəqəmsal qurğuların işləməsi mümkün deyil.

1. Koderlər (kodlayıcılar)
Koderlər kombinasiyalı qurğular olub, N – sayda unitar – bir – birindən asılı olmayan siqnal girişinə və n – dərəcəli mövqeli kod çıxışına malikdirlər. Bu qurğuların giriş və çıxışları arasında

kimi asılılıq vardır. Koderlərin girişləri müxtəlif simvollardır; rəqəm, hərf, işarə və s.
Koderlərin qurulması prinsipində əsas şərt hər bir simvola uyğun təkrar olunmaz çıxış kodunun mövcudluğudur. Koderləri qurmaq üçün əvvəlcə kod cədvəli tərtib olunur. Kod cədvəli giriş simvolları ilə çıxış kodu arasındakı asılılığı müəyyən edir.
Koder sxemini   sxemi üzərində nəzərdən keçirək .

Əvvəlcə koderin alqoritminə baxaq.

Koderin alqoritmi aşağıdakı kimidir:




Koderin kod cədvəli isə aşağıdakı kimidir:

Kod cədvəli və alqoritm quruduqdan sonra koderin sxemi qurulur.   sturukturlu koder qurmaq üçün 4 ədəd 8 girişli OR elementindən idtifadə olunur. Buna uyğun koder sxemi aşağıdakı kimidir

“Z” hazırlıq siqnalı aktiv olan hər bir giriş simvoluna uyğun formalaşdırılan impuls siqnalıdır ki, çıxış kodunun hazır olduğunu bildirir:

Koderin mikrosxemi isə aşağıdakı kimidir: