İnhalyasion anestetiKLƏr anesteziologiya və Reanimatologiya kafedrası

QAZ HALINDAOLAN ANESTETİKLƏR

Azot 1-oksid (güldürücü qaz). Bu iysiz və rəngsiz qaz olub xüsusi metal balonlarda maye halında 50 atm. təzyiq altında saxlanılır. 30 atm. təzyiq altında 0°C temperaturda maye halına keçir və maye halında 55° C-də qaynayır. Sıxlığı 1,527-dir. Partlayış vermə təhlükəsi yoxdursa da, efir, ya da oksigenlə qarışdıqda yanır. Azot 1 – oksid inert qaz olduğundan bədəndə heç bir üzv və sistemlərlə qarşılıqlı əlaqəyə girmir və dəyişilmədən ağciyərlər vasitəsilə xaric olur.

Anestetiklər içərisində ən az toksiki hesab olan ot 1 oksid təsirindən, xüsusilə də, onun saxlanılma qaydaları pozulan hallarda eritrositlər oksigeni toxumalara ötürmə qabiliyyətlərini itirə bilirlər. B a görə narkoz məqsədilə azot 1-oksid xalis şəkildə deyil, oksigenlə 1:1; 2:1; 3 və 4:1 nisbətində işlədilir. 4:1 nisbətində xəstəyə 80% azot 1-oksid və 2 oksigen qarışığı verilir. Oksigenin miqdarının 20%-dən aşağı endirilməsi ağır hipoksiya

Anestetiklər içərisində ən az toksiki hesab olan ot 1 oksid təsirindən, xüsusilə də, onun saxlanılma qaydaları pozulan hallarda eritrositlər oksigeni toxumalara ötürmə qabiliyyətlərini itirə bilirlər. B a görə narkoz məqsədilə azot 1-oksid xalis şəkildə deyil, oksigenlə 1:1; 2:1; 3 və 4:1 nisbətində işlədilir. 4:1 nisbətində xəstəyə 80% azot 1-oksid və 2 oksigen qarışığı verilir. Oksigenin miqdarının 20%-dən aşağı endirilməsi ağır hipoksiya

(oksigen aclığı) verdiyi üçün çox təhlükəlidir.

İnhalyasiyadan 1-2 dəqiqə sonra huş itir, gərginləşmə mərhələsiz tez bir vaxtda ağrısızlaşma qeyd edilir və xəstə narkozdan tez ayılır. Xəstə narkozu rahat keçirsə də, narkoz səthi olur, əzələ relaksasiyası baş vermir və reflekslər tam sönmür. Bu səbəblərdən də azot - oksid mononarkoz kimi yalnız kiçik həcmli cərrahi əməliyyatlarda, həmçinin, mamalıqda və şok əleyhinə müalicə kompleksində işlədilir. Zəif anesteziyaedici təsirini nəzərə alaraq azot 1-oksidi daha güclü anestetiklərlə (ftorotan, siklopropan, barbituratlar və s.) birgə istifadə edirlər.