İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Adil Əsədov
- Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
- Müəllif son olaraq onu da xatırlatmışdır ki, Azər- baycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev çıxış
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 17
edirəm ki, 20-ci əsrin əvvəllərində, yəni Cümhuriyyətə qədər, Cümhuriyyət dövründə və Cümhuriyyətdən təxminən 10 il sonraya qədər, vaxtilə 19-cu əsrin əvvəllərində parçalanmış Azərbaycanda yeni bir şüur formalaşdı. Bu şüurun təməl daşında türkçülük dayanır. Burda türkçülük dedikdə söhbət yalnız genetik soydan getmir. Mən burada da türkçülükdən danışanda, təkcə mən yox, rəhmətlik Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağaoğlu türkçülüyü qanla, soyla bağlamayıblar, şüurla bağlayıblar. Türkləşmək, islamlaşmaq dedikdə, şüur məsələsini nəzərdə tutublar. Sovet dövründə bizim şüurumuza yeridiblər ki, türkləşmək, islamlaşmaq dedikdə, guya azsaylı etnosları türkləşdirmək nəzərdə tutulub. Elə bir şey yoxdur. Onların dövründə belə şeylər olmayıb. Nəyi demək istəyirəm? Axı indi yanlış anlaşılır ki, guya mən azərbaycanlılığın əleyhinəyəm. Qətiyyən. Azərbaycanlılıq əsasən türk olan, ancaq digər etnikləri də özündə birləşdirən və etniklərə heç bir ayrımçılıq etməyən, yəni siyasətdə, dövlət qulluğunda etməyən bir şüurdur. Türklüyü vaxtilə kürd də qəbil edirdi. O mənada qəbul etmirdi ki, bununla da türk olurdu. Sadəcə, dövlətin, əhalinin aparıcı etnosu olması bir faktdır, reallıqdır. Üçrəngli Azərbaycan bayrağının birinci rənginin mavi olması hamını türk etmək deyildir. Sadəcə, bu bölgədə yaşayan insanları vahid dövlət halında birləşdirməkdir. Mən o cürə işləmişəm. Əli bəy Hüseynzadəni, Məhəmməd Əmin Rəsulzadəni də o cürə qəbul edirəm. Ancaq mən hesab edirəm ki, Sovet dövründə, xüsusulə 1930-cu illərdən conra o birləşdirici amillər tamam başqa yerə, əks istiqamətə yozuldu. Xüsusilə, milli aydınlarımızı, bizim düşünən beyinlərimizi məhv etdikdən sonra bu baş verdi. Təkcə cismi yox, mənəvi cəhətdən o aydınlarımızı ya məhv etdilər, ya da fikirlərini www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
18 18 dəyişdirməyə məcbur etdilər. Ondan sonra türkləşməyə, islamlaşmağa Sovet-Rus ideoloqlarının baxışları ilə yanaşılmağa başlandı. İslamlaşmaq olmaz, türkləşmək hamını məhv etməkdir, mürtəcedir – panislamizmdir, pantürkizmdir. Mənim demək istədiyim odur ki, mən qismən, sizin əksəriyyətiniz isə əsasən Sövet dövründə yaşamısınız. O ideologiyanın, o təhsilin içindən keçmisiniz. Bir çoxlarınızın da mənə qarşı, mənə qarşı deyəndə bu fikirlərimə qarşı olmağınızı da normal qarşılayıram. Mənim məqsədim budur ki, biz nə istəyirik? Biz əlbəttə, sovet dövründəkindən imtina etmədən, amma Cümhuriyyət dövründən başımızın üzərində dalğalanan üçrəngli bayrağın mənəvi mahiyyətini dərk etməliyik. Yəni bu quru şüarçılıqla, populizmlə və sairlə bağlı olmamalıdır. Mənim əsas istəyim budur. Biz 70 il ərzində bizim şüurlarımıza yeridilən azərbaycançılıq anlayışının da (hansı ki, o dövrdəki azərbaycançılıq anlayışı ilə bağlı müəyyən mənada istisnalar ola bilər), mahiyyətini dərk etməliyik. Yeri gəlmişkən, bu zaman Heydər Əliyevə də, başqalarına da toxunmuşam... Mən nəyi demək istəyirəm, İlham müəllim! Bu mənim yanaşmamdır, bu mənim mövqeyimdir. Mən hesab edirəm ki, 70 illik Sovet imperiya- sından sonra, indiki 20 il ərzində bizim şüurumuz yenə də daha çox sovet təfəkkürünə əsaslanır. Bu təbiidir. Çünki hətta, biz yaş baxımından 1920-1930-cu illərin nəsli deyilik. Yəni ən azı bir nəsil sovet dövrünün nəslidir. O insanların 1950-ci illərdə artıq əsasən, şüurlarını dəyişdirdilər. Məsələn, İslam dininə münasibətdə qurbanlıq bayramı mənfidir və s....”. Bu zaman müəllifin sözü yarımçıq kəsilmış, bundan istifadə edən Elmi Şura üzvü, fəlsəfə elmləri doktoru Adil Əsədov bildirmişdir ki, bu məsələlərə münasibətdə əvvəllərlə www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 19
müqayisədə F.Ələkbərovun fikirləri xoşuna gəlməyə başlayıb. Onun fikrincə, ancaq müəllifin deməsi ki, Azərbaycanda əsas kütlə türklərdir, doğru deyildir: “Azərbaycanın əsas kütləsi azərbaycanlılardır, Azərbaycanın vətəndaşlarıdır. Başqa cür ola bilməz. Bu dövləti də quranlar, Azərbaycan Cümhuriyyətini də quranlar, buradakı bütün Azərbaycan xalqı iştirak edib. Həmçinin, Azərbaycanı qoruyanda da hamı bir yerdə iştirak edib, Azərbaycan uğrunda şəhid olublar. Bu bizim xalq, bu Azərbaycan xalqıdır. Bu bizim dövlətdir, azərbaycanlı dövlətidir. Başqa heç bir türkün, heç bir başqasının dövləti deyildir”. Müəllif isə A.Əsədovun xüsuslə, son sözünə, yəni Azərbaycanın türkün dövləti olmaması fikrinə etiraz olaraq demişdir: “Azərbaycan dövləti ilk növbədə, türklük üzərində qurulub. O türklük Sovet dövründə mənfi yerə yozulmuşdur ki, guya hansısa etnikləri assimilyasiya etmək deməkdir. Əksinə, Cümhuriyyət dövründə qeyri-türk etniklərə daha çox şərait yaratmışdılar. Ancaq Sovet dövründə nə etdilər? Ən çox özünü türk kimi dərk edənlər assimilyasiya oldular. Bu fərqli, başqa şeylərdir. Bu gün də Azərbaycanın əsas kütləsi türklərdir...”.
Bütün bunlara baxmayaraq İnstitutun Elmi Şurasının 3 fevral 2014-cü il tarixli iclasında «Milli ideologiya problemi- nə tarixi-fəlsəfi baxış» (II hissə) adlı monoqrafiyanın müzakirəsindən bir neçə gün sonra sonra müəllifə həmin
Yüklə 3,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|