www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
255
255
255
çatırdı. Balığınnan, kürüsünnən daşıyıb götürürdülər,
sıxıb yağını işdədirdilər.
-O cür dada çatmaqdansa, çatmasa daha yaxşıdı.
– Mirsəftər də ağır ağır başını yellədir, babamın atdığı
zərləri əlinə götürür. – Əvvəldən elə şorannıq olub o
tərəflər?
-Yox, -babam qətiyyətlə deyir, - əvvəllər, nə bilim,
iki yüz il, üç yüz il bunnan qabaq dəniz bizim
kəndimizdən xeyli aralıymış, diyilənə görə səhər kətdən
çıxanda günorta ancaq çatmaq olurdu dənizə. Pirallahı
da, o vaxtlar cəzirə döyülmüş, elə yapışıq imiş bizim
torpaqlara. Həmən vaxtlarda kəndin yan-yörəsində çox
əntiqə, keyfün istiyən torpaqlar varmış. Kəndin gilavar
əlində də sıx meşələr, cəngəlliklərdi. Xanlar, bəylər
Bakidən durub biz tərəflərə gələrdilər ki, meşələrimizdə
ova çıxsunnar, ceyran vursunnar.
-Doğrudan? – Mirsəftər deyəsən inanmaq istəmir.
– Abşeronun qurtaracağı hara, cəngəllik hara.
-Nə var burda ki? Diyirəm meşəlik olub da . –
Kirayənişinin onun sözünə şübhəylə yanaşmağı
deyəsən babamın xoşuna gəlmir. – Oğlum yaşındasan,
hindi durub səni barmağıma dolamiyciyəm ki?
Tayımsan?.. Pənc cahar.
Bir neçə dəqiqə ortaya sükut çökür, yalnız
nərdtaxtaya dəyib şaqqıldayan zərlərin, bir də bala-bala
öz xanalarını dəyişən daşların səsi eşidilir. Nəhayət,
yenə, babam dillənir.
– O vaxtlar kənd camaatı əkinçiliklə yaxşı
güzaran qurubmuş özünə. Elə bərəkətli torpaqlar olub
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
256
256
ki, day nə istəsən əkmək olurmuş. Amma sonra elə bir
hadisə olub ki, kəndin əhvalı korranıb.
– Nə olub ki? - Mirsəftər ani olaraq əl saxlayır,
sonra yenə zəri tullayır. – İki bir.
– Bizim kəndin qırağında bir türbə vardı. Vardı
diyəndə ki, elə indi də var, ancaq day kəndin qırağında
döyül, kənd böyüyüb, türbə qalıb evlərün arasında. Hə,
bu türbə çox qədimidü. Heç kim dürüst bilmir ki, haçan
tikilib. Biri diyirdi ki, nə bilim İskəndər Zülqərneynin
vaxtınnan qalıb, alayısı diyirdi ki, yox, bəs, şah Abbasın
vaxtında tikilib. Hə, çox ağır bir pir idi o yer, bu türbəyə
də bir seyid nəsli qulluq eliyirmiş, elə öləndə də onları
türbənin yan-dövrəsində basdırırmışdar. Sonra bu
türbənin kəramətini görüb camaat da yavaş-yavaş
başdadı öz ölülərini orda basdırmağa, türbənin dövrəsi
də dönüb oldu qəbristannıq. Hə, indi fikir ver, gəlib
çıxıram söhbətimin mustafasına. Diməli, iki-üç yüz il
əvvəl, kənd camaatının əkin-tikindən qaz vurub qazan
dolduran vaxtı bir neçə nəfər nadürüst, tamahkir
adamın
gözü
düşür
qəbristanlığın
ətrafındakı
torpaqlara, başlayırlar camaatın içində söz-söhbət
çıxartmağa ki, bəs, kəndin gül kimi yeridü, torpağına da
söz yoxdu, ancaq bu seyiddər oranı döndəriblər
qəbirsandığa, bir az da belə getsə ölülər artdıqca, kəndin
ən yaxşı əkin yeri qəbirsandıq olacey, ölülər bu dünyada
da yerimizi dar eliyəceylər, nə bilim filan-beşməkan.
Müxtəsəri, camaatın beynini doldurullar ki, day
türbənin
yan-yörəsində
ölü
dəfn
eləməsinnər,
qəbirsandığı da köçürtsünnər kənddən xeyli aralıqdakı
daş-kəsəkli bir yerə, deyirlər ki, burda onsuz da heç nə
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
257
257
257
əkib becərmey olmur, qoy elə ölülərə qismət olsun
buralar. Türbənin qulluğunda dayanan seyiddər əvvəlcə
razı olmullar, kənd əhlinə başa salıllar ki, bura
müqəddəs yerdi, kəramətdi yerdi, ölüləri basdırmaqçün
elə buralar məsləhətdü. Ancaq xeyri olmur, camaat o
nadürüstdərin fitvasına gedib qəbirsandığı köçürdür
kənddən uzaq, həmin daş-kəsəkli yerə. Türbənin
dövrəsində də xırda hasar çəkillər ki, daha əlavə ölü
basdırmağa yer olmasın. Yan yörədəki torpaqların da
hamısında taxıl əkillər.
Kənd camaatının bu hərəkəti seyidlərə xoş
gəlmir, məclisdərin birində türbənin axırıncı qulluqçusu
olan seyid gəlib camaata deyir ki, siz bir parça
torpağuvuzu ölülərə qıymaduz, dünya malını
əmvatuvuzun rahatdığından artıq tutduz, Allah sizin
cəzavuzu verəcək, qəbirlərivüz meyit üzünə həsrət
qalacey, qəbirsandığıvuz da böyümiyəcey, elə xırda
qalacey. Onda arzuvuza çatarsuz, day diməzsüz ki,
ölülər bu dünyada yerimizi dar eliyir.
Müxtəsəri Seyid o vaxtdan kənd əhlindən küsür,
gedir Dübəndidən bir az aralıda, Qılınc qayanın dibində
özünə xırda bir daxma tikir, külfətini də köçürdür ora.
Bir neçə ildən sonra, ümumiyyətlə bu tərəfləri tərk eliyib
gedir.
Camaat da bir neçə vaxt sonra o seyidi də, dediyi
sözləri də yadından çıxarır. Amma belə məlum olur ki,
məsələ bunuynan bitmirmiş. Camaat təzə qəbirsandıq
salannan on beş iyirmi il sonra dəniz başlayır qalxmağa,
su da ildən-ilə irəli gəlib kəndə yaxınlaşır, dövrəsindəki
meşələr çürüyüb tökülür, əkin yerlərinin də bir qismi
Dostları ilə paylaş: |