www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
249
249
249
ağaclarının səxavətlə yerə səpələdiyi şirəli tutlar ayaq
altında qalıb əzildikcə, ayaqqabılara, başmaqlara yapışıb
onların altlığına elə hopurdu ki, heç Koroğlunun Misri
qılıncıyla da qaşıyıb təmizləmək olmurdu. Yayın
ortalarında bakılıların beldə gəzdirməyə adət etdikləri
bıçaqların hansı birinə əl vursaydın, ayaqqabıların
altındakı tutları qaşımaqdan şirə bağlamış dəmiri əlinə
yapışacaqdı. Bıçağı yumağın da xeyri olmurdu, bu
həyasız tutun şirəsi dəmirə də hopurdu və türmələrdə,
zonlarda düzələn gül kimi bıçaqlar adam yortmaq
funksiyasını itirirdilər, olurdular kampotluq bıçaqlar.
Bakının yuxarı məhəllələrində yay aylarında bıçaqlaşma
hadisələrinin
faizi
xeyli
aşağı
düşürdü.
Şirə
bağladığından hara gəldi yapışan bıçağı beldən çıxarana
qədər adamın nəinki kimisə yortmaq həvəsi, heç qarışqa
tapdalamaq şövqü də qalmırdı; ya yortmaq istədiyin
adam o vaxtacan qaçıb aradan çıxırdı, ya da sən bıçağı
çıxarana qədər yumruğu qoyurdu ağzıvın üstünə, sən
də tir-tap uzanırdın od kimi qaynar asfaltın qırağına,
bıçaqın da batırdı öz dalıva.
Məhz həmin vaxtlarda, yay aylarının ortalarında,
atamın Neft daşlarından qayıdıb evimizin damında
dincəldiyi, kiçik əmimin isə Qırxpiləkanın altındakı
pivəxanada dağlılarla söz güləşdirdiyi axşamların
birində, artıq təqaüdə çıxmış və bekarçılıqdan Bakı
damlarının qırı kimi ona-buna qırsaqqız olub yapışan
babam həyətimizdə yeganə kirayənişin olan Mirsəftərə
qəmiş olmuşdu ki, onunla beş-altı tas nərd atsın. İnsafla
desək, Mirsəftərə qırsaqqız olub yapışmağa bir o qədər
də, ehtiyac yox idi, çünki Bakıda bir qədər də tanış-bilişi
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
250
250
olmayan, xasiyyətcə hay-küylü məhəllə cayıllarına
uyuşmayan bu sakit rayon uşağı onsuz da, işdən
gələndən sonra bütün günü evdə darıxırdı və babamın
belə təkliflərini bizə gəlib-gedən qohum-qonşudan fərqli
olaraq, böyük məmnuniyyətlə qəbul edirdi. Elə həmin
axşam da həmişəki kimi Mirsəftər özünün düzəltdiyi
qəhvəyi rəngli balaca kətili gətirib həyətdəki tut
ağacının altında quraşdırılmış iri, kobud stolun arxasına
qoyub oturmuşdu. Ancaq babamla nərd atmağa başlasa
da, bir neçə dəqiqə idi ki, fikrini nərdtaxtanın üstündə
cəmləşdirə bilmirdi. Ağacların tutu artıq ağaclardan
tökülüb qurtarsa da, yerdə hələ uzun müddət şirəli
palçıq formasında öz mövcudluğunu davam etdirirdi və
bayaq dediyimiz kimi camaatın ayaqqabılarının,
başmaqlarının altına yapışırdı. Mirsəftər də nərd ata-ata
çox əlləşsə də, yerdən götürdüyü xırda dəmir parçasıyla
başmaqlarının altını tam təmizləyə bilmirdi, görürdü ki,
rezin altlığı bir az da qaşısa, cırılıb dağılacaq. Başa
düşürdü ki, bu başmaq da artıq kampotluqdu.
Nəhayət, Mirsəftər bezib dəmir parçasını bir
kənara ataraq, bütün diqqətini zərlərə və babama
yönəldir.
– Şeş cahar, o vaxtlar yəqin sənin yadına gəlməz..
– Babam nərdtaxtanın yanına qoyulmuş armudu
stəkanı əlinə götürüb, xoruzquyruğu çaydan bir qurtum
içir.. - haçan köçmüsən Bakiyə?
– Dörd il əvvəl, əlli səkkizinci ildə. «Üç-bir» -
kirayənişinimiz cavab verib zəri atır.
– Hə, əybi yox, əlli-altmış ildən sonra siz də bakili
olarsuz. Babam elə bil Mirsəftərə toxdaqlıq verir. - Elə
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
251
251
251
bizim özümüz də, altmış-yetmiş il bunnan qabaq
gəlmişik Bakiyə. Zirədən köç-külfət yığışıb bura
köçəndə, mən xırda uşaq idim. Yadıma gəlir ki, Dumun
qabağı çöllü-biyaban idi, Çəmbərəkətdilər taxıl əkirdilər
orda, «Pənc-dü».
– Nəyin qabağında taxıl əkirdilər? - Mirsəftər
deyəsən yaxşı başa düşmür.
– Dumun.
– Ora haradı ki?
Babam başını qaşıyır, deyəsən, indi həmin binada
yerləşən idarənin adını yadını salmağa çalışır.
– Əşi, təpəsində saat olan idarə var e. Bu
Qırxpiləkəndan düz aşağı düşəndə, üstünə çıxırsan.
İçərişəhərin divarına yapışıq.
– Dörd qoşa, - Mirsəftər gülümsünür. - Bildim,
Bakı şəhər İcrayə komitəsini deyirsiz.
– Hə, – babam başını yellədir, – o vaxtlar orda
Dumxananın binasıydı. Biz gələndə ordan ta Dağlı
məhəlləsinəcən çöllük, qayalıq idi. Bir balaca xəzri əsən
kimi, elə tozanaq qalxırdı ki, göz-gözü görmürdü.
Adamın ağız-burnu da, torpaqla dolardı. Anam
rəhmətlik həmişə atamın dalıyca deyinirdi ki, kəntdəki
gül kimi bağ-bağatı qoyub, gətirdi bizi saldı bu
daşdarın, tozanağın içinə. Sə-dü.
– Daşlıq niyə? - Mirsəftər təəccüblənir. - İki-bir.
Bəs demirdiz ki, taxıl əkirdilər? Taxıl başa gəlirsə,
deməli, yaxşı torpaqlar olub da.
– Eh, rəhmətliyin oğlu. - Babam əllərini yellədir. -
O taxıl əkilən yerlərə heç yaxın düşmey olurdu ki?
Dumun qabağını Həci Zeynalabdin alıb çəpərləmişdi ki,
Dostları ilə paylaş: |