İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bir Ümid qeyb oldu, ruhumda qaranquşlar ölən gündən, Mən eşqimdən qaçaq düşdüm sən insafa gələn gündən.
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 278 278 sənin kimilərin papağına. Elə bilirsən ki, sənə çox sağ ol diyəceylər? Yox, əllərinə imkan düşən kimim elə birinci sənin kimilərin üzünə ağ olaceylar. Çünki elə öyrədillər oları. Elmi verillər, ancaq əvəzində qanacaq qabiliyyəti, hörmət izzəti, müsəlmançılığı alıllar əllərindən. Ondansa elə mollaxana, mədrəsə oxusalar yaxşı olar. Həci gülüb dedi ki, Kəbleyi, əvvəla mollaxana, mədrəsə oxuyanımız çoxdu, hamısının da hörmətini saxlıyırıq, özün şahidsən. Ancaq Qumda oxuyub müctəhid kimi gələn adama mən buruq qazdırıb, su çəkdirə bilmərəm, incinar döyül axı, canımın müalicəsini ona tapşıra bilmərəm axı. Onun öz yeri var, bunun öz yeri, hər ikisi lazımdı. Düz deyirsən ki, elm öyrənən uşaqlar çox dəyişillər, gələndə tanımaq olmur, oraların havası başdarını xarab eliyir. Amma ki, ayrı yolumuz yoxdu. Kəbleyi bir az da özünnən çıxdı, dedi ki, ay Həci, bu vaxtecan xoruz yox idi, səhər açılmırdı beyəm? Urus bənnaları olmiyanda bizimkilər beyəm ev tikə bilmirdilər? Yoxsa Xan sarayını, Qız qalasını da urusla, firənglər tikib? Ya da ki, elə həkimləri diyim, allaha and olsun ki, mənim nənəm Xatun arvad sənin o Firəngistanda oxuyub gələn həkimlərindən çox bilirdi, adamı qan almaqnan, otdarnan, dualarnan, nə bilim, cürbəcür şeylərnən elə müalicə eliyirdi ki, ölü də dirilib otururdu. Həci Zeynalabdini yenə gülmey tutdu, dedi ay Kəbleyi sən də lap ağını çıxardma, o həkimlərin dərmanları, alətləri, var, bədənin hər əzasının ayrı www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 279 279 279 həkimi var, hər şey təmiz səliqə səhmanlı. Yoxsa əski yandırıb külünü yaraya sürtməynən yara sağaldarlar? Kəbleyi təslim olmadı, dedi, nə oldu, bu vaxtacan sağaldırdılar, indi eliyə bilməzdər? Nöşün ora-buranı görən kimi özünkiləri bəyənmirsən? Həci yenə israr elədi ki, ay Kəbleyi, sabah elə sənin özüvün qarnından, nə bilim harandan sancı tutsa, bədənivi yara bassa, görsən ki, bizimkilər əlac eliyə bilmir, beyəm getməzsən təzə həkimin yanına? Kəbleyi hikkəynən dedi ki, yox, gedmərəm, əgər bizim müsəlman təbibləri əlac eliyə bilməsələr diməli əcəlim çatıb, Allah-təalanın əmriynən canımı təslim eləməliyəm. Sonra da Kəbleyi bir az yavaşdan dedi ki, mənim kimi adamlar da nə qədər danışsalar da onsuz da heç zad deyişmiyəcey. Zəmanə belədi, ay Həci, səndə də heç bir günah yoxdu. Amma məni yandıran ayrı şeydü, bizimkilər ki, gedib oralarda adamlıqlarını əldən verib elm qazanıllar, mən ki, belə görürəm iyirmi otuz ildən sonra bu məmləkətin camaaatının çoxu elmli eşşeglərdən ibarət olacey. Elə iş başında da onlar olacey, camaatın başının ağası da< Babam nəfəsini dərib qurumuş dodaqlarını ovuşdurur, qəfildən əyilib başmağının tayını götürərək həyətin başındakı divarın dibindən başını çıxarıb qorxu-qorxa stol arxasındakılara boylanan bozumtul siçovula tolazlıyır, sonra da qarşısında oturan Mirsəftərə baxır və yenə də əmisinə işarəylə davam edir: yaman tərs kişiydi Kəbleyi, yetmiş neçə yaşında ciyərinə nəsə yara çıxdı, nə qədər illah eləsəy də hikkəsinə salıb gedmədi urus həkiminə, dedi www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 280 280 əcəlim çatıbsa ölməliyəm. Kişi bir ayın içində şam kimi əriyib getdi. Ancaq həyif, gərək məni də göndərəydi oxumağa. İndiyecən başıma döyürəm ki, bəlkə gərək evdən qaçıb gedəydim oxumağa. -Hə, -Mirsəftər də nəyisə xatırlayır. - Bizim kənddə də bir oğlan vardı, tək uşaq idi, atası onu qoymurdu oxumağa getsin, bir də onda xəbər tutduq ki, sənədlərini də götürüb evdən qaçıb. İndi neçə ildi Moskvada oxuyur. -O vaxt çətin olardı elənçiy oxumaq. Sən indikinə baxma, hökumət instruta girənə pul vərir, obşejit vərir, o vaxt pulsuz lap qaçıb getseydim də, oxuya bilməzdim. Yiyib içmey bir yana qalsın, ildə filan qədər oxumaq pulu vardı, onu kim verəceydi? -Demirsiz, Tağıyev sizi tanıyırdı? Gedib xahiş edəydiz, kömək edərdi də. - Yox əşi, Həci Zeynalabdin bilseydi ki, evdən gizdin qaçmışam, qulağımnan tutub döyə-döyə qaytarardı evə. Çünki Kəbleyinin xasiyyetini bilirdi. Xəbər tutseydi ki, Həci məni onnan gizdin oxumağa göndərib, ömrü boyu üzünə baxmazdı, məni də Allahu Əkbərin qurtaracağında da olsa tapıb bağırsaqlarımı tökərdi yerə. -Sovet hökuməti qurulandan sonra oxuyardız< -Gec idi, atam qərdeşim, taza hökumət gələndə otuza yaxın yaşım vardı, heç əvvəlki həvəsim də qalmamışdı. Bir müddət hər ikisi susur, babam armudu stəkanın dibində qalmış çayı iki addım aralıdakı tut ağacının dibinə boşaldır, Mirsəftər isə əlində oynatdığı www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 281 281 281 sınıq ağac budağıyla yerdə gəzən iri qara bir dozanqurdunu beli üstə çöndərməyə cəhd edir, amma buna nail olmur , üzü üzlər, əli əllər görmüş dozanqurdu nəinki heç cür arxası üstə çönmür, əksinə imkan tapan kimi qəfil hərəkətlə ağac budağından yapışıb cəld üzüyuxarı, Mirsəftərin əlinə tərəf dırmaşmağa başlayır və bunu o qədər sürətlə edir ki, Mirsəftər, bir şey başa düşənə qədər dozanqurdu artıq öz xırda , lakin iti caynaqlarını onun ağ əllərinin yumşaq dərisinə batırır. «Ay dədə» qışqıran Mirsəftər tok vurmuş adamlar kimi qəribə bir hərəkətlə dozanqurdunu vurub yerə salır. Qələbə çalan dozanqurdu böyük təvazökarlıqla dalını yuxarı qaldırıb heç geri də boylanmadan öz yoluna davam edir. Onun dalıyca boylanan Mirsəftərsə əlindəki sınıq budağı həyətin bir kənarına tullayıb belini dikəldir və nərdtaxtanın üstündəki qəhvəyi ləkələri silərək təəccüblə ona baxan babama ağlına gələn ilk sualı verir: -Əminiz sovet hökuməti qurulandan sonra ölmüşdü? -Yox, sovetdən qabağ. Şəhərə Şollar suyu çəkilən ili. Yazıq həsrətnən gözdiyirdi o günü ki, krantdar açılsun. Diyirdi ki, bu su çekilib qutarsa gedib Həcinün əllərinnən öpəciyəm. Ancaq qismet olmadı ona. Su gələndə yorğan döşəyə düşmüşdü, yaxşı döyüldü halı. Birinci dəfə Şollar suyunnan doldurub evə gətirəndə, dedi canım da çıxsa içməliyəm onnan. Biz didik içə bilməz, axı bir neçə gündi ki, boğazınnan yemey də keçmirdi. Ancaq kişi kimi iki stekan içdi. Didi, Allah Yezidə lənət eləsin, day bunnan sonra rahat canımı www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 282 282 tapşıra bilərəm. İki günnən sonra rəhmətə getdi yazıq. – Babam sözünə fasilə verib dodaqaltı nəsə mızıldanır və əlini üzünə çəkib «allah rəhmət eləsin» deyir, yalnız bu vaxt Mirsəftər başa düşür ki, babam əmisi üçün ürəyində fatihə verirmiş. -Heyif - Mirsəftər mənalı mənalı başını yellədir. – Gərək sağ olaydı, təzə zamanəni görəydi. Babam onunla qətiyyən razılaşmır, gülümsünüb əlini yellədir: -Eh, nə danışırsan, ay rəhmətliyin oğlu, yaxşı ki taza hökumətin qurulmağını Kəbleyi görmədi. Yoxsa o qədər hikkə ki onda vardı, elə səhəri gün cumaceydi Həci Zeynalabdinin üstünə ki, gördün, mən diyən oldu. Mən sənə dimişdim ki, o pul vərib mürtəddərin, allahsızdarın içinə oxumağa göndərdiyün gədə-güdələr imkan düşən kimi elə birinci sənin özüvün dalınnan deyəceylər. İnanmırdun. Bu da axırı<. – Babam başını qaldırıb Təzə Pir məsçidinin uzaqdan görünən minarəsinə tərəf baxır. - mollaların başına nə oyun açır, vallahi ki, üreyi partdıyardı. Yaxşı ki, vaxtında öldi. -Hə, biz tərəflərdə də çoxlu məsçidləri, pirləri sökdülər, birini anbar elədilər, birini klub. - Mirsəftər kədərlə başını yellədir, amma sonra nə düşünürsə üzü azacıq gülür. - Yaxşı ki, Bakıda iki üç məsçid qalıb. O Təzə pirin məsçidinin yanından keçəndə hər dəfə öz rayonumuzdakı məsçid yadıma düşür, kövrəlirəm. Yəqin Təzə pir məsçidini də Hacı Zeynalabdin Tağıyev tikdirib.. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 283 283 283 Babam başını yellədib deyir. -Yox əşi. Orda Xəlfə damı vardı. Ağır bir ocaq idi ora. Sonra Nabatxanım Aşurbeyova oranı alıb haman Taza Piri tikdirmeyə başdadı. Yaman varlı-hallı arvad idi, özü də kişi kimi qiryətdiydi. Meçidin özülünü qazıyanda Həci Zeynalabdin xəbər yollamışdı ki, əgər tikintiyçün pula paraya ehtiyacı varsa, xəbər eləsin, nə qədər lazımdısa kömey eliyim. Nabatxanım da cavab vermişdi ki, pulunu versin qatığa, çeksün başına. Bir-iki gün sonra başa düşmüşdü ki, qabiliyyətsizdik eliyib, adam göndərib üzr istəmişdi, Həcini çağırmışdı ki, gəlib özülə ilk daşı o qoysun. Həci də gəlmişdi. Mirsəftər bircə anlıq gözlərini öz qaldığı otağın ağ rənglənmiş qapısına dikir, elə bil bu ağ lövhədə Tağıyevin sifətini canlandırmağa çalışır. Sonra da sanki ixtiyarsız mızıldanır: -Neftin qüdrətinə bax. Adi bir bənnanı milyoner eliyəsən. Babam yeyilib qurtarmış qarpızın qabıqlarını sininin içinə yığıb içindəki tumları ayırmağa başlayır. -Kətdekilər didilər ki, bu qarpuzun tumlarını tullamıyın, gələn il lazım olacey. – Sonra söhbəti yenə də Tağıyevin üstünə gətirir. - Həcini nöyüt milyaner eləmiyib, Allah onu bir günün içində qaldırıb dağın başına bir günün içində də saldı quyunun dibinə. Mirsəftər təəccüblənir: -Məgər Tağıyevin neft quyuları olmayıb? -Atam qərdeşim, beyəm nöyütdi torpaq havayıydı ki, hər yolan keçən bənna alıb quyu www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 284 284 qazdıreydi? Bir parça elə torpaq almağçün bir ətey pul lazım idi. Həciyə də o pulu allah göydən yetirdi. -Necə yəni göydən? -O vaxt, hələ Həcinin bənna olan vaxtlarında, bir nəfər gəlib diyir ki, ağam səni görmək istiyir. Evin içində balaca bir divarı tikəceysən, yaxşı da pul vericeylər, ancaq tapşırıb ki, sənin gözdərivi bağlıyaq, hara getdiyivi bilmiyəsən. həci də razılaşır. -Bəs qorxmurdu?- Mirsəftər təəccüblənir. -Nədən qorxaceydi? Bənna adam idi də. Döyüb malakeşini əlinnən almayacağdılar ki. Müxtəsəri, onu bir mülkə gətirillər, ancaq içəri otaqlara salannan sonra gözdərini açıllar. Görür ki, əntiqə bahalı bir evdü, kresloda da haldan düşmiş qoca bir dənə kişi oturub, özü də müsürmana oxşamır. Kişi onu getirənnəri həyətə çıxardıb Həciyə diyir ki, sənin haqqında çox eşitmişəm, diyillər usta bənnasan. Sənə bir işim düşüb. Mən möhkəm xəsteyəm, beş-altı günə o yannıq olaceyəm, özüm hiss eləmişəm. Ancaq bir dərdim var, övladdarım bifərdü, bir oğlum piyaniskədü, o birisi də qumarbaz. Bilirəm ki, mən başımı yerə qoyan kimi yığdığım bütün qır-qızılı, malü-mülki satıb başına daş salaceylər. Onunçün istiyirəm ki, bir sandıq qızılı səniynən bir yerdə bu evin pilləkannarının altında gizdədeg. Həci bir söz dimir, hər şeyi tədarük görüllər, sonra kişi evinin içindən həyətə düşən balaca pilləkannarın yanına gətirir Həcini, o də pillələrin birini çıxardıb bir sandıq qızılı onun altına yerləşdirir, pilləkanın daşını təzədən yerinə qoyur, dörvəsini də əhəngliyir. Kişi diyir ki, əgər fərasətdəri olsa, baxıb görəceylər ki, pilləkanın bu daşı o www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 285 285 285 birilərdən hündürdədi. Biləceylər ki, burda nəsə var, onda qoy halal xoşdarı olsun. Yox ağıllarına gəlməsə qoy qalıb, kimə qismət olursa olsun. Axşam düşəndə işini görüb qurtarannan sonra Həci gözünə döndüyüm də eləmə tənbəllik, ayaqabısını batırır əhəngə. Sonra nökərlər gəlillər, Həcinin pulunu artıqlamasıynan verib təzədən gözdərini bağlıyıllar, faytona mindirib gətirillər şəhərin içinə, orda gözdərini açıb düşürdüllər aşağı. Həci də elə geceynən təxmin elədiyi məhəllələrdə gəzib baxır ki, hansı mülkün qabağında əhəng ləpirləri var. Axırı səhərə yaxın həmən mülki tapır, rahat çıxıb gəlir evinə. Sonra da o məhəllədəki ev dəllallarına xəbər eliyir ki, o mülk satılsa birinci mənə diyün. Qoca kişi düz diyirmiş, həmən vaqiədən iki həftə sora xəbər gəlir ki, gədələr evi satıllar. Həci dəllalnan bir yerdə müştəri kimi gedib o mülkə baxır, həmin piləkannarı da görəndə fikir vərir ki, ora əl vuran olmuyub. Arxayınnaşır, gedib kimnənsə faizə pul götürüb tez həmin evi alır, pilləkanın altındakı qızılları çıxardır, sonra neftli torpaq alır, buruq qazıyır, quyuları fantan vurur, dönüb olar neftxuda. – Babam danışa danışa öz həyətimizdəki daş pilləkannarı nəzərdən keçirir, elə bil onların da altında qızıl olub olmamağını fikirləşir. Nəhayət sözünə davam edir. – Didiyim odu ki, Həciyə allah-təala özü o qədər varidatı vərmişdi, onunçün də Həci simicdiy eləməzdi, camaatçün əlinnən gələni eliyərdi, bilirdi ki, bir gün gələn bir gün də gedəcey. Elə də olur. Taza hökumət qurulan kimi Həcinin neyi var, alıllar əlindən, bir dənə Mərdəkandakı həmin bağı vərillər ona. Elə orda da www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 286 286 rəhmətə gedir. Rəhmətdiyin dəfnində bilirsən nə qədər adam vardı? Heç İstalin öləndə o qədər məxluq tökülməmişdi küçələrə. Elə bil şəhəri qarışqa basmışdı< < Söhbətin bu yerində həyət qapısına elə bil möhkəm bir təpik dəyir və geri çönən Mirsəftərlə babam qapının çərçivəsinə söykənən əmimi görürlər. Onun görkəmindən bilinir ki, ayaq üstə güclə dayanır, gözlərinin gilələri də elə bil ayrı-ayrı istiqamətlərə baxır. Lakin bu halsızlıq hamının adət etdiyi kimi sərxoşluğun , yaxud o zəhrimara qalmış anaşanın təsirinə oxşamırdı. Çünki əminin sifətində sərxoş olduğu vaxtlarda parıldayan həmin spesefik təbəssümdən əsər əlamət yox idi. Elə bil nəsə qeyri-adi bir hadisə baş vermişdi. Bunu ilk olaraq babam hiss edir. Qəfildən ayağa qalxıb oturduğu stulu kənara itələyir, ancaq hələ əmimə tərəf getməyə cürət etmir və yalnız boğuq səslə: – Nə olub ki? - deyə soruşur. Əmim düymələri yarıyacan açıq köynəyinin yaxasını dartışdıraraq quyu dibindən gələn qəribə bir səslə cavab verir: -Cəbrayılın kiçik qızı nöyüt töküb özünü yandırıb. – Sonra özü özüylə danışırmış kimi əlavə edir. - Bu da üç. Allah ikisindən saxladı, üçüncüdən saxlamaq istəmədi< Bir Ümid qeyb oldu, ruhumda qaranquşlar ölən gündən, Mən eşqimdən qaçaq düşdüm sən insafa gələn gündən. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 287 287 287 Daha hifz eyləyən yoxdur bəladan ruhumu, yəqin, Mələklər də küsüb məndən səni tanrım bilən gündən. Uçub getsəm də yanından, elə bilmə ki, tənhasan, Başın üstündəyəm hər gün, səmaya yüksələn gündən. Saralan çöhrəmin irəngi mənimçün yadigar qalmış, Payız yarpaqlarıyla sən gözüm yaşın silən gündən. Cəhənnəm quşları açmış mənə öz odlu ağuşun, Səni tapmaq yəqin ikən gümana çevrilən gündən. Yuxum üz döndərib məndən, gözüm bağlanmayır bir dəm, O məsum çöhrəvin əksi gözümdə dincələn gündən. Atıbdır Fəhmini hiddətlə dərdin qoynuna tanrım, Sevinclə dərd arasında bu dünyanı bölən gündən. İki Güclə vaxt tapmış idim bircə nəfəs gülmək üçün, Tez bəla gəldi dodaqdan gülüşü silmək üçün. Sənə dönmək nə səadətdi, burax əllərimi, Qoy gedim, itməyə yox-bir də sənə gəlmək üçün. Bütün ömrüm boyu dil tapmadım öz könlüm ilə, Can verərdim bu çətinlikdə dili bilmək üçün. Qələmimdən süzülür duyğularım ağ varağa Dəftərim içrə beş-on günlüyə dincəlmək üçün. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 288 288 Cismi at, ruhuvu azad elə artıq yükdən, Bir çinar yarpağı üstə göyə yüksəlmək üçün. Taleyin fırçasın almış dişinə çərxi-fələk, Ömrümü rənglərə göy qurşağı tək bölmək üçün. Mən sürünmək dolu bu ömrü verərdim, Fəhmi, Bir saatlıq kəpənək tək yaşayıb-ölmək üçün. Üç Bu güzgüdəki sənsən, gülmə mələyim gülmə, Əksin niyə daşlaşdı, bilmə mələyim bilmə. Biz zirvəsinə eşqin ayrılmaq ilə çatdıq, Gecdir yanıma artıq gəlmə mələyim gəlmə. Göz yaşı o günlərdən çöhrəndə qalan izdi, Gör bir necə acizdi, silmə mələyim silmə. Son saniyəsi ömrün qopmaqdadı əqrəbdən, Ölmək də düşüb dəbdən, ölmə mələyim ölmə. Təkcə sənin olsun qoy, ruhunda onu bəslə Sən Fəhmini heç kəslə, bölmə mələyim bölmə. Birinci kitabın sonu Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|