www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
272
272
bizimçün dınqıldadırdı, onun tarı hayandadu? Kəblə
İmamverdi didi ki, vallah, uşaq əsgər gedənnən sonra o
biri şeyləriynən bir yerdə yığıb doldurmuşam çardağa,
altı aydu ordadı, əgər taxtabitilər axırına çıxmıyıblarsa,
qurbandu, götür apar.
Müxtəsəri, Kəbleyi həyitə girib tez dama çıxdı,
tarı tapıb aşağı düşdi, Cəfər alıb baxdı, elə ayaq üstə
dınqıldatdı, didi sesi yaxşıdu, ancaq kökdən düşüb, eybi
yox, tiyatırda kökliyərəm. Tarı alıb əlli dəfə çox sağ ol
didi, sonra da tələsik düşdü aşağı. Bir-iki günnən sonra
Cəfər gəldi ki, bəs tarı götürmişəm, çox sağ olun. Kəblə
İmamverdi almadı ki, mən onu sənə satmamışam,
bağışdamışam, dağlı balası çox illah elədi, tarın pulunu
verməy istədi, ancaq Kəblə İmamverdi didiyinnən
dönmədi. Axırda dağlı balası didi ki, ərməni-müsürman
davasınnan taza bir dənə tiyatır yazıram, ordakı
adamlardan birinə sənin adıvı qoyacıyam. Day bilmirəm
qoydu, ya yox. Ancaq yalan diməz, dağlılar sözdərinün
üstündə diyanan olullar. Neçənci ildeydi bu söhbət< bu
saat yadıma salaram... hə, Bibi Uçan ili, həri-həri, yüz
faiz, Bibi Uçan il idi.
– Kim uçan? – Mirsəftər elə bilir ki, babam onu
lağa qoyur.
– Bibi də. – Birdən babam başının yellədir. – Hə,
sən Bibini görməmisən axı. Uçmağını hardan biləsən.
– Kimin bibisini?
–
Bibiheybətdeki
türbəni
diyirəm.
Orda
İmamlardan birinin bacısının qəbri vardı, soradan
camaat
oranı
ziyarətgah
eləmişdi,
nəzir-niyaz
gətirirdilər. Çox kəramətdi yer idi. Hə, birini qoyub
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
273
273
273
birini danışım, Hüseyn Rəhmanov vardı, köhnə
kamunistdərdəndi, o vaxt hökumətin başında diyanan
üç adamnan biriydi, bunun da bir nurani, mömin anası
vardı, həmişə ona diyərdi ki, nahaq gedib bu
allahsızdara qoşulmusan, meçiddəri sökürsüz, mollaları
didərgin salırsuz, Allahın qəzəbi tutar süzə. Bu da
həmişə anasını lağa qoyurmuş, sözünə fikir vermirmiş.
Davadan beş-altı il qabaq hökumət fərman vərir ki,
şəhərdəki iri meçiddərin, kilsələrin çoxu sökülsün.
Həmən ildə Qızıllı kilsəni də, Bibiheybət ziyarətgahını
da söküb qoydular yerə. Hə, didiyim odu ki, Bibiheybət
meçidi dağılıb uçulan kimi həmən o Hüseyn Rəhmanov
gəlir anasının yanına, zarafatca diyir ki, məmə, ay
məmə, muştuluğumu ver, Bibi uçdu. Anası da bir
oğluna baxır, bir onun başındakı urus papağına baxır,
başını yellədib diyir ki, fikir eləmə oğul, çox qalmıyıb,
bir gün sən də uçarsan< doğurdan da davadan bir-iki il
qabaq Hüseyn Rəhmanovu vraqnarod eliyib basdılar
içəri, gülləni də qoydular təpəsinə. Ancaq «bibi uçdu»
kəlməsi o vaxt düşmişdi camaatın ağzına<. Çox yerləri
dağıtdılar həmin illərdə. Həyif.- Babam əyilib həyətin
qapısına tərəf boylanır və əliylə nəyisə Mirsəftərə
göstərir. - Bax, burdan baxanda Qızıllı kilsənin bütün
minarələri görsənirdi. Bilirsən hardeydi? Qoşa qala
qapısınnan bir az yuxarıda bazar var e, bax onun
üstündə. İndi diyəsən məktəbdü yerində. Eh, nolsun ki,
kilseydi, bilirsən nə bina idi? Biləcəridən şəhərə girən
kimi gümbəzdəri görünürdü, şəhərün hansı yerində
azırdunsa, Qızıllı kilsənin parıldıyan gümbəzdərini
tutub yolu tapırdun. Çox iri bir şey idi, həm də yaman
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
274
274
möhkəm idi. diyirdilər ki, onu tikəndə malasına filan
qədər yumurta sarısı qatmışdılar. Yadımdadu ki,
belənçiy vurub dağıda bilmədilər, düz dörd il əlləşdilər,
kərpic-kərpic sökdülər onu. Şəhərdeki köhnə urusdar
hər dəfə sökülən kilsənin yanınnan keçəndə gildir-gildir
yaş tökürdülər< Mən dürüst bilmirəm, ancaq camaat
danışırdı ki, köhnə hökumətin vaxtında bir dəfə İstalin
Bakidə olanda girdəvoylar düşübmiş dalıyca, bu da
görüb qaçmağa yer yoxdu, gedib girib o kilseyə,
keşişdərün də yazığı gəlib, götürüb gizdədiblər onu ən
yuxarıdeki çardaqda, iki gün qalıb orda. Bu kilsənin də
zəngləri çox zırpı bir şeydi, səsinnən qulaq tutulurdu.
Müxtəsəri, iki günün içində İstalinin baş qulağı elə
gedib ki az qalıb zənglərin səsinnən başına hava gəlsün,
gic olsun. Birtəhər məqam tapıb aradan çıxannan sonra,
guya özü-özünə söz vəribmiş ki, imkan düşən kimi bu
kilsəni zəngləriynən bir yerdə sökdürüb qoyaceyəm
yerə. Padşah olannan sonra elə də eliyir.
-Hə, yadıma düşür. - Mirsəftər babamın sözünü
təsdiq edir. – Uşaq vaxtı hansısa tarix kitabında
oxumuşdum ki, Stalin inqilabçılıq fəaliyyəti zamanı bir
neçə dəfə Bakıda olub, hətta həbs edilib burda.
-Düz yazıblar. Neçə ay bizim Bayıl türməsində də
yatıb. O, Bayılda yatanda Nəriman doxtur həmişə
gizdincə peredaça göndərirdi onunçün. Eh, o da bir
alayı kişiydi. Allah Həci Zeynalabdinə rəhmət eləsün.
Doxtur kimi nə qədər cavannarı göndərirdi öz puluna
Urusyətə, dərs öyrənmeyə. Həyif, mənim cavannığım
pis vaxtdara düşdü, ara qarışdı, məzhəb itdi aləm deydi
Dostları ilə paylaş: |