İpek yolu è ипек йолу реäАÊсийа ùейяти: Аêèô Ìóñàéåâ
Yüklə 2,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
Ekoloji siyasət daxili və xarici tərəflərin anlaması üçün kifayət qədər aydın olmalı, onun tətbiq sahəsi asanlıqla müəyyən edilməlidir. Eyni zamanda periodik olaraq təhlil olunmalı, dəyişilmiş şərtlərin və yeni məlumatların əks olunması məqsədi ilə ekoloji siyasətə yenidən baxılmalıdır. Buna görə təşkilatın rəhbərliyinin ən yüksək səviyyəsi, yəni müəssisənin fəaliyyətinə cavabdeh olan ayrı-ayrı şəxs və ya qruplar tərəfindən ekoloji siyasət işlənib hazırlanmalı, vaxtlı-vaxtında yenidən baxılmalıdır [3, s, 19]. Ölkəmizin ən aparıcı şirkətlərindən biri olan Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti öz Ekoloji siyasətinə əsaslanaraq ekoloji problemlərin həlli yönündə çox əhəmiyyətli işlər görür. ARDNŞ‐nin Ekoloji siyasəti sənədinin hazırlanmasından ötrü onun fəaliyyət sahələrində mövcud olan ekoloji problemlər, ətraf mühiti idarəetmə sistemi araşdırılmış; milli və beynəlxalq qanunvericilik (Konvensiyalar, Protokollar, sazişlər və rəhbər sənədlər), tən - zimləyici qaydalar; AYİB‐in və Dünya Bankının, Ətraf Mühit üzrə Neft sənayesi Nü- mayəndələrinin Beynəlxalq Assosiasiyasının (iPiECA) ətraf mühitin idarə olunması sahəsində siyasətini əks etdirən rəhbər sənədləri və hesabatları; dünyanın iri neft şirkətlərinin təcrübəsi; milli və regional ekoloji proqramlar, layihələr öyrənilmiş və təhlil edilmişdir. Ətraf mühitin mühafizəsi, ekoloji təhlükəsizlik və təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə sahəsində qanunvericilikdə, Azərbaycan Respublikasıın qoşulduğu Konvensiyalarda, sazişlərdə və başqa çoxtərəfli müqavilələrdə dəyişikliklər olduqda, yeni milli və regional proqramlarda ARDNŞ‐nin iştirakı təsdiqləndikdə Ekoloji siyasətdə dəyişikliklər ediləcəkdir [4, səh-7]. ARDNŞ‐nin Ekoloji siyasətinin əsas məqsədi ətraf mühitin qorunması, ekoloji təhlükə- sizlik və təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə sahəsində onun praktiki fəaliyyətinin ümumi istiqamətlərini müəyyən etməkdir: - Keçmişdən miras qalmış ekoloji problemlərin mərhələlərlə həlli yollarını müəyyən etmək və onların nəticələrini aradan qaldırmaq; - Ətraf mühitin qorunması və ekoloji təhlükəsizliyin təmin olunmasını əsas fəaliyyətin bütün istiqamətlərinə yönəltmək; - Ekoloji qaydaların və standartların tətbiqinə nail olmaq; - ARDNŞ‐nin obyektlərində, müştərək müəssisələrdə və çoxtərəfli müqavilələrdə yeni layihə ləri həyata keçirərkən ətraf mühitin qorunması və ekoloji təhlükəsizliyin təmin olunması məsələlərinin Ekoloji siyasətə, ən yaxşı təcrübəyə əsaslanmasını təmin etmək; - Əsas strateji vəzifə kimi yüksək ekoloji və sosial nəticələrə gətirən layihələrin dəstək- lənməsini yerinə yetirmək [4, s,8]. Ətraf mühitin qorunması, ekoloji təhlükəsizlik, yerüstü və yeraltı ehtiyatlardan istifadə haqqında qanunlar Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarları ilə tənzimlənir. Qanunların və tənzimləyici qaydaların tətbiqi və icrasına nəzarət dövlət standartlarına, mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının (müvafiq nazirliklərin, dövlət komitələrinin, agent- liklərinin) normativ təlimatlar və metodiki göstərişlərinə əsasən aparılır [4, s,13]. səriştəli idarəetmə qərarlarının sayəsində düzgün ekoloji siyasətin hazırlanması müəs- sisənin uğurlu fəaliyyətinin təminatıdır. Hər bir ekosistem mütəşəkkilliyi mühafizə olunması n İPƏK YOLU n 2/2014 AZƏRBAYCAN UNİVERSİTETİ 6 üçün idarə olunmalıdır. Ətraf mühitin mühafizəsini, ekosistemlərin ekoloji sabitliyini təmin edən prinsip və metodların məcmusu, bunların öncədən planlaşdırılması ekoloji menecmentin əsas vəzifəsidir. Qeyd etmək lazımdır ki, ekoloji menecment müəssisənin idarə edilməsinin ən əsas tərkib hissəsidir. Müəssisələr tərəfindən planlaşdırılan ekoloji tədbirlər proqramı təbiətdən istifadə, ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində aparılan ekoloji siyasətə müvafiq, eyni zamanda müəssisənin fəaliyyət sahəsinə, işlərinin həcminə, maliyyə təminatına uyğun tərtib edilir. Ekoloji tədbirlər proqramı müəssisələrin fəaliyyət sferasına görə fərqlənir. Keçən yüzilliyin 70-ci illərin sonu 80-ci illərin əvvəlləri ətraf mühitin mühafizəsi və menecmenti sahəsində qanunvericilik və normativ bazanın yaradılmasına vaxt sərf edilmişdir. Lakin qəbul edilmiş yeni ekoloji qanunvericilik ətraf mühitə münasibətdə əhəmiyyətli də - yişikliyə səbəb olmadı. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 1992-ci il iyun ayında Rio de Janeyro şəhərində ətraf mühitlə bağlı konfrans çağırışı və keçirməsi ətraf mühitin mühafizəsi və menecmenti sahəsində sualların həlli üçün beynəlxalq əhəmiyyətli dönüş hadisəsi olmuşdur. Konfransda 178 ölkənin və 30 beynəlxalq təşkilatın təmsilçiləri iştirak etmişdir. Ətraf mühitin mühafizəsi və menecmenti sahəsi ilə bağlı sualların həlli üçün cəmiyyətdə gözlənilən ekoloji böhranın dərk edilməsi baş verdi. Ekoloji problemlərin həlli üçün yeni yolların və yanaşmanın axtarılmasına ehtiyac yarandı. Müasir şəraitdə belə yollardan biri olaraq dünyada ekoloji menecment qəbul edilir [5, s,5-6]. Tezliklə, 1992-ci ildə Böyük Britaniyada ekoloji idarəetmə sisteminin ilk standartı Bs 7750 (specification for Environmental Management systems) tətbiq olundu və dərhal ardınca Beynəlxalq standartlaşdırma təşkilatı – iso (international organization for standardization) ekoloji menecment sahəsi ilə bağlı yeni iso standartı 14000-in hazırlanmasına başladı. Bs 7750 standartının tətbiqi ilə idarəetmədə ekoloji idarəetmə sistemi kimi yeni bir xətt yarandı. Ekoloji idarəetmə sistemi – təşkilatın idarəetmə siteminin ayrılmaz tərkib hissəsi olaraq, fəaliyyətinin planlaşdırılması və onun həyata keçirilməsi zamanı ətraf mühitin mühafizəsinin prioritet məsələlərinə uyğun müasir yanaşmadır. Ekoloji idarəetmə sistemi-istehsal və xidmət təşkilatları, dövlət idarəetmə orqanları, təhsil müəssisələrində tətbiq edilir, prinsipləri ərazi və regionların idarə edilməsində yayılmışdır. Ekoloji idarəetmə sisteminin təşkilatın uğurunun formalaşmasında qatqısı budur ki, biznesin bütün istiqamətlərdə ekoloji problemlərinin qarşısını almaq və həll etmək üçün yanaşmanı sistemləşdirməyə imkan verir. Ekoloji idarəetmə sisteminin tətbiqi ilə sertifikatlaşdırmanın nailiyyətini eyniləşdirmək olmaz. Ekoloji idarəetmə sistemi məsrəfləri azaltmağa, təkcə məhsul və xidmətlərin deyil, bütünlüklə müəs- sisənin keyifyyətini yüksəltməyə, müvafiq olaraq ətraf mühitə, həyat tsikli boyu insan sağlamlığına məhsulun mənfi təsirini azaltmağa kömək olur, bununla da müəssisənin rəqabət imkanlarını artırır. Ekoloji idarəetmə sistemi müştərilərin artan tələbatı, ictimai gözləntiləri ödəyə bilən, rəqabət qabiliyyətli, dayanıqlı, məsuliyyətli biznesin formalaşmasının təməlini qoyur [6, s,13]. 1996-cı ildə yaradılan iso 14001 “Ekologiya İdarəetmə sistemi” standartının məqsədi müəssisələrə ekoloji idarəetmə sisteminin yaradılmasına köməklik etmək və ekoloji idarəetmə sisteminin effektivliyinin qiymətləndirilməsi üçün vahid meyarla təmin etməkdir. iso 14001 AZƏRBAYCAN UNİVERSİTETİ 7 n İPƏK YOLU n 2/2014 Yüklə 2,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|