İstanbul üNİversitesi
Yüklə 14,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Duvar Resimleri
- Bizans Dönemi Duvar Resimleri
- Prothesiste Bulunan Duvar Resimleri
- İç Narthexte Yer Alan Resimler
______________________________________________________ART-SANAT 2014/1________________________________________________________ 105 İnoz kazasında nâibüşşer’ şeriat kurallarına göre hüküm veren kimse olan Mevlana Mustafa zîyde ilmehuya hükmüm şudur ki saadet eşiğimize bizim t arafımıza mektup gönderip İnoz kasabasında oturan sakin alimler, salihler, imamlar, hatipler ve sâir kimseler şer’-i şerif meclisine kadılık varıp söz konusu kasabada bulunan merhum ve mağfur Ebülfeth Sultan Mehmet (an câmi-i şerifinin zamanın geçmesi ve zelzeleden kubbesi ve bazı yerleri harap olmaya başlayıp yağmur yağdığında çoğu yerleri damlayıp namaz kılan cemaate sıkıntı vermekte ve hala söz konusu olan kasabada belirtilen câmi-i şeriften başka cami olmayıp toplanacak tek bir câmi-i şerife bulunduğu ve onunda tamire ve termime muhtaç olduğu için şu anda harap olmak üzere olan yerleri gereği gibi keşfedilip yazmak hususunda emir vermemi rica ve iltimas etmişlerdir. Açıklandığı üzere şeriata uygun olarak işe vakıf olanların vasıtasıyla keşif ve ilan olunmak konusunda şan-ı yüksek fermanım çıkmış olup yazılmıştır . ibaresi yer almaktadır Erdoğan, –1978: 181). Bu h“k“m suretinde yapının özellikle “st ört“s“n“n köt“ bir durumda olduğu anlaşılmaktadır. Duvar Resimleri G“n“m“zde kalan duvar ve y“zeyleri incelendiğinde 2 kilisenin ayakta olan t“m iç ve dış duvar, tavanlarının sıva ile kaplı olduğu anlaşılmaktadır ayrıca iç mekânda yer alan bazı s“tun başlıklarının “zerinde sıva-boya bulunmaktadır. den başlayarak g“n“m“ze dek kilisede yapılan çalışmalar sırasında çekilen fotoğraflar karşılaştırıldığında yapının ve duvar resimlerinin bu s“reçte nedenli hasar görd“ğ“ anlaşılmaktadır. Kilisede Bizans ve Osmanlı olmak “zere iki döneme ait olduğu gözlemlenen duvar resimleri bulunmaktadır. Bizans Dönemi Duvar Resimleri Bizans dönemi resimlerini ortaya çıkartmak amacıyla İhsan Tunay ın başkanlığında bir ekiple yılında “st sıva ört“s“n“ kaldırarak bir uygulama yapılmış ayrıca kilise içerisinde iç narthex ten ana mekâna girişte, orta kapı ve sağ yan kapı “zerine ve yıkılmış durumda olan tonozun başlangıç yerlerinde Bizans dönemine ait duvar resimleri aranmıştır. Ayrıca yapının ana mekânında özellikle yan h“crelere giriş kemerlerinde sondajlar yapılarak Bizans dönemine ait olanları saptanmaya çalışılmıştır ve Bizans dönemi duvar resimlerine koruma onarım m“dahaleleri yapılmıştır Tunay : . Ayrıca Sait Başaran başkanlığında Enez arkeolojik kazı çalışmaları kapsamında Enez Ayasofya sı duvar resimlerine acil koruma onarım m“dahaleleri yapılmıştır. 2 G“n“m“zde b“y“k kısmı yıkılmış durumda olan kilisenin ayakta kalan kısımları şunlardır: Yapının g“ney kısmı, apsis ve diakonikon böl“mlerinin “st ört“leri mevcuttur. Prothesis, narthex ve naos kısımlarının ise “st ört“leri mevcut değildir. Kilisenin en çok zarar gören kısmı ise kuzey kısmıdır, bu kısım “st ört“s“yle beraber tamamen yıkılmış durumdadır, kilisenin naos kısmını örten “st ört“ ise tamamen yok olmuştur. Yapının mihrabı g“n“m“ze ulaşmıştır. Ayrıca kesme taştan yapılan minaresinin bir kısmı ayaktadır. ______________________________________________________ART-SANAT 2014/1________________________________________________________ 106 Prothesiste Bulunan Duvar Resimleri Kilisede ilk göze çarpan prothesis h“cresinin bemaya açılan kapısının batı k ısmında yer alan fig“rd“r Fig. . Diğerlerinden farklı olarak bu resmin sadece y“z kısmı çentiklenmiştir. İnce ve kaba sıva tabakasından oluşan resmin, “st y“zeyinde başka bir sıva katmanına ait iz bulunmamaktadır. Bu resim muhtemelen, yapıda Osmanlı döneminde yeniden sıvanmayan nadir resimlerden biridir. Görsel olarak incelendiğinde lacivert zemin “zerine cepheden yerleştirilen kaba hatlı haleli ve sakallı ayakta duran aziz fig“r“n“n elbisesi kızıl-kahve tonları ile boyanmış elbise kıvrımlarındaki gölgelerde ise beyaz renk kullanılmıştır bu beyaz ton özellikle Bizans döneminde sonradan onarım gören ya da farklı bir ustanın çalışmış olduğunu d“ş“nd“ğ“m“z etek kısmında yoğunlaşmaktadır. Fig“r“n y“z kısmı kazınmış ve çentiklenmiştir. Y“z boyun ve el kısmında ise ten rengi göze çarpmaktadır. Sol elinde muhtemelen bir obje tuttuğu elin duruşundan anlaşılmaktadır fakat obje seçilememektedir. Saç ve sakalındaki siyah renk gör“lebilmektedir. (alede ise sarı tonları kullanıldığı d“ş“n“lmektedir. Resmin kuzey kısmında sahnenin lacivert ve kızıl kahve bitiş çizgisi gör“lebilmektedir. Y“z“ ve başının sağ ve sol kısmında olabilme ihtimali olan ismi ve elinde bir obje tutup tutmadığı anlaşılamayan fig“r“n eldeki verilerle kim olduğu hakkında gör“ş bildirmek yanıltıcı olabilir. Bu sıva kemer boyunca b“y“k bir lokal alan halinde uzanmaktadır fakat bu alanda lacivert zeminin bozulmaya uğramayan nadir alanları dışında herhangi bir boya kalıntısı gör“lememektedir. G“nl“k çalışma sıvaları (giornata ve iskele seviyesi boyunca uzanan sıva bağlantısının pontata) izleri gör“lebilen resim, muhtemelen ıslak sıva “zerine resmedilmeye başlanmıştır. Fiğ“r“n halesinin “zerinde dikkatlice bakıldığında, alt boya katmanında başka bir halenin izi gör“lmektedir. Bu duvar resmi sade “slubu nedeniyle erken Palaiologoslar dönemine tarihlendirilmiştir Ousterhout-Bakirtzis 2007: 31). Prothesis ten haçın kuzey koluna geçiş kapısının g“ney kısmında, kapı kemeri ile dolgu duvar arasında “zeri çentiklenmemiş duvar resmi alt seviyeden yukarıya doğru dikey olarak uzanmaktadır Fig. 21– . Burada yeşil kırmızı ve lacivert renkler göze çarpmaktadır. Bizans döneminden kalan bu sıvada gör“lebilen kısımlarda boyalar iyi durumdadır. Ayrıca Prothesis in g“ney duvarı ve batı duvarında fragmanlar halinde sıvalar bulunmakta sıvaların “zerinde ise lokal olarak kırmızı boya gözlemlenmektedir. Zeminin çatı ört“s“n“n yıkılması ve h“crenin zemininin dolmas ı sebebiyle alt kısımlarda sıva olup olmadığı gör“lememekte fakat g“ney kısımda bulunan çentikli sıvanın aşağıya doğru devam ettiği anlaşılmaktadır (Fig. 23). İç Narthexte Yer Alan Resimler İç narthexte yer alan Bizans dönemi resimleri İ. Tunay başkanlığında 1993 yılında yapılan çalışma sırasında ortaya çıkartılmıştır Tunay 1993: 521– . İç narthexten noasa ana giriş kapısı ve kapının sağ tarafında yer alan kapının “zerinde Yüklə 14,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|