Journal of selcuk communication

Selçuk İletişim, 7, 3, 2012 
 
8
1. Türkiye’de  siyasi  partiler  ve  liderler  2011 
Genel  Seçimleri’nde  sosyal  medya  uygulama-
larından  Facebook  ve  Twitter’i    nasıl  kullan-
mışlardır? 
2. 2011 genel seçimleri bağlamında siyasi parti-
lerin ve liderlerin sosyal medya uygulamalarını 
kullanmaları  arasındaki  farklılıklar  ve  benzer-
likler nelerdir?  
3. Sosyal medya ortamlarının etkileşimsellik ve 
katılım,  kullanıcı  türevli  içerik  üretme  gibi 
özellikleri  siyasi  partilerin  ve  liderlerin  söy-
lemsel  pratiklerini  ve  siyasal  iletişim  sürecini 
ne şekilde etkilemektedir? 
Tüm bu soruların ardında yatan temel varsayım 
yeni medya ortamlarından sosyal medya uygu-
lamalarının  yurttaşlık  kültürünü  geliştireceği, 
demokratik  değerlere,  ritüellere  bağlılığı,  ileti-
şim becerisini ve siyasal katılımı arttıracağıdır. 
Bu varsayım yeni medya ortamlarının gelenek-
sel  medyadan  ve  onun  tekyönlü  iletişim  süre-
cinden  farklılaşan  özelliklerinden  beslenmek-
tedir.  Bu  bağlamda,  bu  araştırma  projesinin 
sonucunda,  yeni  medya  ortamlarının  Türki-
ye’de  yurttaşlık  kültürünün  gelişmesine  nasıl 
bir  etkisi  olduğu  2011  Genel  Seçimleri  örnek 
olayı üzerinden somutlanacaktır.  
Bu  çalışmada  ise  araştırma  projesinin  genel 
soruları  ve  varsayımıyla  koşut  olarak  siyasi 
partilerin  ve  liderlerin  sosyal  medya  ortamla-
rından  Facebook  ve  Twitter  kullanım  pratikle-
rini  incelemek  için  araştırma/proje  ekibi  tara-
fından  geliştirilen  özgün  nicel  ve  nitel  içerik 
çözümlemesi  kodlama  birimleri  ve  kodlama 
cetveli  üzerinden  yeni  medya  ortamlarında 
araştırma  yöntem  ve  teknikleri  uygulaması 
tartışmaya açılacaktır. Bu çalışmada yeni med-
ya  ortamlarında  yöntem  uygulamasının  tartış-
maya açılmasının nedeni, yeni medya çalışma-
larında  araştırma  yöntem  ve  tekniklerinin  uy-
gulamasının  arayüzeyin  özellikleri  -özellikle, 
etkileşimsellik, 
hipermetinsellik, 
kullanıcı 
türevli  içerik  üretimi  ve  dâhil  olma/katılım 
gibi-  nedeni  ile  biricik  ve  özgül  olması;  araş-
tırmacıların  bir  yandan  araştırma  etik  ilkeleri 
öte yandan da bilimsel kaygıları/gereksinimleri 
göz  önüne  alarak  araştırma  soruları  ile 
arayüzey  üzerinde/içinde  çalışmak  zorunda 
kalması  durumudur  (Binark  2007).    İnternet 
arayüzeyi  üzerine  yapılan  araştırmalarda  elde 
edilen  verilerin  temellendiği  bu  arayüzeyin 
sürekli bir değişim halinde olduğunu da ekleye-
lim  (Binark  2005).  Bu  nedenle  İnternet  araş-
tırmalarında  istenen  verilere  kısa  bir  sürede 
ulaşmak ve araştırma süresini doğru belirlemek 
büyük 
önem 
kazanmaktadır. 
Özellikle 
arayüzey üzerinde uzun süren gözlem yapmak, 
incelenen  ortamın  kayıtlamalarının  sürekli 
güncellenmesini 
gerekli 
kılmaktadır. 
Arayüzeyin  bu  özellikleri,  özellikle  iletişim 
metninin değişkenliği, nihai bir kodlama cetve-
li  oluşturulmasını  veya  kayıtlama  birimlerinin 
sabitlenmesini zorlaştırmaktadır. Bundan ötürü, 
bu  çalışmada  “Sosyal  Medya  Ortamlarının 
Siyasal  İletişim  Uygulamaları  Açısından  İnce-
lenmesi:  Türkiye’de  2011  Genel  Seçimlerinde 
Facebook ve Twitter’ın Siyasi Parti ve Liderler 
Tarafından  Kullanılması”  adlı  araştırma  proje-
sinde  nicel  ve  nitel  içerik  çözümlemesi  uygu-
laması  özdüşünümsel  bir  bakışla  tartışmaya 
açarak  yeni  medya  çalışmalarında  yöntem 
tartışmalarına  katkıda  bulunmak  amaçlanmak-
tadır.   
Bu  bağlamda,  ilk  olarak  dünyada  ve  Türki-
ye’deki  seçim  kampanyalarında  sosyal  medya 
kullanım  örnekleri  ve  bu  kullanım  pratikleri 
üzerine  yapılan araştırmalar  kısaca  değerlendi-
rilecektir. Daha sonra, araştırmanın yöntemi ve 
yöntemin  uygulandığı  sosyal  medya  ortamları 
ve  özellikleri  betimleyici  düzeyde  tanıtılacak, 
yöntemin  nasıl  uygulandığı,  örneklem  alanı, 
araştırmanın  yapıldığı  araçların  teknik  özellik-
leri,  karşılaşılan teknik zorluklar ile araştırma-
nın  kodlama  birimleri  örneklem  alanından 
seçilecek örneklerle açıklanacaktır.  Son olarak 
da, araştırmada uygulanan yöntem genel olarak 
değerlendirilecektir.  
1. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE 
SEÇİMLERDE SOSYAL MEDYA 
KULLANIMI-KISA BİR 
DEĞERLENDİRME 
Çalışmanın  bu  kısmında  genel  hatlarıyla 
İnternet’in 
siyasal 
iletişim 
sürecinde 
kullanılması, 
sosyal 
medya 
özelinde 
değerlendirilecek  ve  literatürden  örnekler 
aktarılacaktır. Yeni medya  ortamlarının siyasal 
iletişim  uygulamalarında  kullanılması  üzerine 
uluslararası  literatürde  yer  alan  çalışmaların 
hemen  hepsinde  giriş  kısmında  sıraladığımız 
yeni  medya  özelliklerinin  önemine  işaret 

---

Sosyal Medyada 2011 Genel Seçimleri: Nitel - Nicel Arayüzey… (5-29) 
 
9 
edilmektedir. 
Raisinghani 
ve 
Weiss 
çalışmalarında  2004  ve  sonrası  konuyla  ilgili 
literatürün İnternet’i ve onun politikada giderek 
artan  rolünü  tartıştığına  dikkat  çekmektedirler 
(2011). Bu çalışmada araştırmacılar şu soruları 
yöneltmektedir:    İnternet  gerçekten  katılımcı 
demokratik bakışı teşvik eder mi? Siyasi sürece 
daha  çok  yurttaşın  katılımını  sağlar  mı? 
İnternet  siyasi  kurumları  temelden  değiştirir 
mi? Araştırmacılar ayrıca İnternet’in seçmenler 
ve  adaylar  için  oynadığı  rolün  uzmanlar  ve 
akademisyenler 
tarafından 
tartışılması 
gerektiğini belirtmektedir.  
Örneğin  Peter  Dahlgren,    İnternet’in  yurttaş 
katılımında  etkileşimsellik,  kullanıcı  türevli 
içerik  üretimi  ile  anaakım  medyanın  eşik 
bekçiliği  denetiminden/süzgecinden  kurtulma 
gibi  sahip  olduğu  potansiyellere  dikkat 
çekmiştir  (2009:  154).  Dahlgren’e  göre,  yeni 
iletişim  teknolojileri  yurttaşa  erişilen  bilgi 
üzerinde  daha  fazla  olanak  sağlamaktadır: 
örneğin ne tür bilgiye erişileceği, buna nasıl  ve 
ne 
zaman 
erişileceğini 
artık 
yurttaş 
düzenleyebilmektedir  (2009:  44).  Yeni  medya 
ortamlarından  İnternet’in  kamusal  bir  alan 
yarattığı 
iddiasını 
destekleyen 
Dahlgren, 
çevrimiçi kamusal alanları da sınıflandırmıştır:  
-  Önce  ve  sonra  siyasal  alanlar-ki  bunlar 
toplumsal  ilişkiler  veya  kimlikler  ile  genel 
çıkarlar  hakkında  üretilmiş  bireysel  veya 
örgütsel  web  siteleri,  bloglar,  forumlar  veya 
sohbet siteleri olabilir.  
-  Bir  diğer  alan  gazetecilik  alanıdır-ki  bu 
alanda  da  çevrimiçi  gazetecilik  yapılmaktadır 
(2009: 167). 
-  Üçüncü  alan  ise  siyasal  savunuculuğun 
yapıldığı alandır.  
-  Dördüncü  alan,  alternatif  aktivist  alanıdır-ki 
bu  alanda  İnternet  ortamı  yeni  toplumsal 
hareketler tarafından kullanılır.  
-  Beşinci  alan  ise,  e-devlet  alanıdır.  Bu  alanda 
ise e-devlet uygulamaları (e-oylama/katılım, e-
eğitim,  e-sağlık,  e-ticaret,  e-adalet  vb.)  yer 
almaktadır (2009: 168).  
Andrew  Chadwick  ve  Philip  N.  Howard 
(2009), 
internet 
ortamının 
siyasette 
kullanılmasını,  yeni  yönelimler,  kurumlar, 
davranış, kimlikler ile hukuk ve politika başlığı 
ile  dört  ayrı  bölümde  örneklendirmektedirler. 
Bu  çalışma,  O’Reilly’nin  Web  2.0’ı  teknoloji 
odaklı  yaklaşımla  değerlendirmesinden  (1) 
hareket 
etmektedir. 
İnternet’in 
siyaset 
alanındaki  görece  yeni  varlığı  ve  Web  2.0’ın 
ortaya  çıkışı,  siyaset  alanında  ilgi  çeken  her 
yeni 
teknoloji 
gibi 
İnternet’in 
de 
politikleşmesine  neden  olmuştur.  Bu  görüşten 
yola  çıkarak  hazırlanan  bu  çalışmada,  ilk 
olarak  siyasi  kurumlara  odaklanılmaktadır. 
ABD’de  siyasi  kampanyaların  evrimi,  web 
2.0’ın  seçmene  ulaşmada  bir  araç  olarak 
kullanımı, İnternet’teki farklı siyasi yönelimler, 
siyasi 
aktörlerin 
web 
üretim 
pratikleri, 
seçmenlerin  kampanyalara  dahil  edilmesi  gibi 
konular  dahil  olma,  bağlanma  ve  harekete 
geçirme  etkileri  bağlamında  bu  çalışmanın  ilk 
bölümünün alt başlıklarıdır.  
Sosyal  medya  uygulamalarının  siyasal  iletişim 
kampanyalarında 
kullanılması 
üzerine 
ABD’deki  çalışmalar  daha  çok  ortamda  yer 
alan  iletilerin  içerik  çözümlemesi  üzerine 
yoğunlaşmıştır.  Örneğin,  Scott  P.  Robertson 
ark.’nın  2006-2008 tarihleri arasında Facebook 
ortamını  gözlemleyerek  yaptıkları  çalışmada, 
Facebook duvarı;  
- kanıyı destekleme,  
- kanıtlara karşı negatif link verme,  
- eyleme çağrılar,  
- şakalar veya saçma sapan yazılar,  
-adaya  ilişkin  sorular,  şeklinde  sınıflan- 
dırılmıştır (2009).   
Toplumsal paylaşım ağları, profillerden oluşan, 
profillerinde  yarı-kalıcı  yorumlar  içeren  ve 
kamuya  açık  kişisel  sosyal  ağları  tanımlayan 
bir  kategoridir  (Boyd  2006).  Turkheimer 
(2007) çevrimiçi sosyal ağların siyasal iletişim 
uygulamalarında  İnternet  mecrasının  önemli 
uygulamalarından  biri  olduğunu  belirterek, 
2008  ABD  Başkanlık  seçim  kampanyalarında 
bilgi  aktarımı  ve  paylaşımı  için  en  önemli  bir 
araç olduğunu saptar. Christine B. Williams ve 
G.  J.  Jeff  Gulati’nin  araştırmalarında  (2009, 
2007),  Facebook’un    Başkanlık  seçimlerinde 
kullanılması kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. 
Williams  ve  Gulati  özellikle  siyasal  iletişim 
sürecinde  sosyal  medyanın  kullanılmasının 
web sitelerinden farkının altını çizmektedir. Bu 
farklılık  vurgusu,  bu  araştırma  projesi  için  de 

---