JurnaliSTİkasi bülənt Çaplı
Yüklə 83,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Öncə birinci kateqoriyaya aid materialları seçin və onların nə qədər vaxt aparacağını təqribən hesablayın. Tutalım, 4 belə xəbəriniz var. Onların
86 V BÖLÜM QAPANIŞ MATERİALLARI QAPANIŞ BAŞLIQLARI MUSİQİ FRAZALARI, STEB VƏ STİNQLƏR TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ QAPANIŞ MATERİALLARI / QAPANIŞ BAŞLIQLARI / MUSİQİ FRAZALARI, STEB VƏ STİNQLƏR Qapanış materialları da lid qədər önəmlidir. Bu mate- rial izləyicinin ən sonda görəcəyi, eşidəcəyi və yadında saxlayacağı reportajdır. Elə buna görə də onu çox diqqətlə seçməlisiniz. Bununla belə bir nuansı da unutmayin – izləyici bütün buraxılış boyu diqqətini məhz sizin proqrama cəmləyə bilmir, ona görə də ən yaxşı materiallarınızı da sona saxlamaqla risk etməyin. Uzun buraxılışlarda bu başlıqları sona 10 dəqiqə qalmış verə bilərsiniz. Giriş başlıqlarından fərqlı olaraq, qapanış başlıqları gec qoşulan izləyicilərin rahatlığı üçün, sadəcə, asan bir “xidmətdir”. Hər qapanış lidi bir cümlə ilə materialınızın əsas mahiyyətini əks etdirməlidir. Daha uzun yazsanız, materialda Xəbər buraxılışlarında musiqini materialların fon səsi kimi istifadə etmək YASAQDİR. Bu diqqəti yayındırır və bülleten daxili temp dəyişikliklərini dağıdır. Sadəcə, bülletenin özünün təqdimatı və onun müxtəlif segmentlərinin ayrılmasını göstərmək üçün kiçik mu- siqi frazalarından yararlanmaq olar. Belə kiçik musiqi frazalarına beynəlxalq praktikada steb (stabs), yaxud stinq (stings) adlandırırlar. Açılış üçün musiqi frazası qısa və dramatik olmalıdır. O ya aparıcı mətni oxumaqa başlarkən yekunlaşmalı, ya da aparıcının ilk sözlərində “öləziməlidir”. Buraxılış Yüngül, yaxud əyləncəli materiallar ən yaxşı qapanış materiallarıdır. Onlar buraxılışa asudəlik, hava, nəfəs gətirməklə ağır, ləng bülletenlərin tempini dəyişir. Bu cür materiallar digərlərindən fərqli olaraq, daha sərbəst, qeyri-rəsmi üslubda yazılmalıdır. İzləyicilərin qiymətləndirəcəyi söz oyunları belədə dadınıza çata bilər. Amma ehtiyatlı olun, buraxılışda hansısa bir irimiqyaslı faciədən danışılıbsa, onda buraxılışın ruhuna köklənmək lazım gələcək. dediklərinizi bir də təkrarlamış olarsınız. Başlığı və materialınızın ilk cümlələrini qapanış lidi kimi təkrarlamanız isə tənbəllikdir. Cırnadan anonsları da qapanış lidi kimi verməyin, əvəzində detallar verin. Qapanış lidini adətən “Yekunlaşdıraraq…” sözləri ilə başlaya bilərsiniz. daxilində hər steb yeni materialın əvvəlində səslənərək bir zəncir kimi materialları birləşdirir. Amma həddən artıq steb versəniz, izləyicini qıcıqlandıra bilər, həm də çatdırmaq istədiyiniz xəbərlərin vaxtından almış olarsınız. Buraxılışınızın sonunda da musiqidən istifadə edə bilərsiniz, yalnız bu öndə verilən mövzu ilə eyni yox, bir qədər fərqli olmalıdır, çünki izləyici buraxılışın başlandığıcı ilə sonunu qarışıq salmamalıdır. Ən yaxşısı, musiqinin ilk hissəsindən başlanğıcda, finalından isə sonda yararlanmaqdır. 87 V BÖLÜM MATERİALLARIN PROQRAMDAXİLİ REYTİNQİ XƏBƏR BURAXILIŞI NECƏ HAZIRLANIR: ADDIM-ADDIM MENECMENT Xəbər buraxılışını daha peşəkar və daha asan hazırlamağın bir sıra praktik üsulları var. Bu usullardan yararlan- maqla siz təcrübəsiz və gənc jurnalistlərin qarşılaşdığı bir sıra çətinlikləri aradan qaldıracaqsınız. Əsas problemlərdən biri materialları doğru düzümdə sıralamaqdır. Bunun üçün bir neçə sadə addım atırsınız. Əlinizdə olan bütün materialları nəzərdən keçirirsiniz. Onları üç yerə, üç kateqoriyaya bölürsünüz. 1. Hökmən verilməli olan birinci dərəcəli vacib materiallar 2. İstifadə ediləcək ikinci dərəcəli materiallar 3. İstifadə edilməyəcək materiallar. Bundan sonra ikinci kateqoriyadan olan materialları seçin, onların əsas xəbərlərlə birlikdə ardıcıllığını müəyyənləşdirin. Təbii ki, bu zaman siz hər bir materialın vacibliyini, zaman sürəsini və tempini nəzərə almalısınız. Siz oxşar tematikalı materialları kombinə edə bilərsiniz, onları bir-birinə bağlaya da bilərsiniz. Amma buna həddən artıq aludə olmayın, əks halda izləyicinin gözü önündə formasız bir kütlə alına bilər, buraxılışın tempi “ölər”. TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ XƏBƏR BURAXILIŞI NECƏ HAZIRLANIR / MATERİALLARIN PROQRAMDAXİLİ REYTİNQİ DİQQƏT! Öncə birinci kateqoriyaya aid materialları seçin və onların nə qədər vaxt aparacağını təqribən hesablayın. Tutalım, 4 belə xəbəriniz var. Onların hərəsi 40 saniyə çəkirsə, demək, 2 dəqiqə 40 saniyə vaxt aparacaq. 88 V BÖLÜM REDAKSİYA TOPLANTISI Xəbər buraxılışını biz efirdən izlədiyimiz son variantına gətirmək üçün xəbər buraxılışına məsul yaradıcı qru- pun–– baş redaktor, buraxılış redaktoru, prodüser və bütün əməkdaşların iştirakı ilə toplantı keçirilir. Kiçik xatırlatma – bu xəbər bülletenini idarə edən üç peşə sahibi nə ilə məşğuldur? Baş redaktor. Xəbərlərin baş redaktoru, xəbər şefi də adlanır. Telekanalda efirə gedən bütün xəbər bülletenlərinə məsul, xəbər axışını təmin və təşkil edən, toplanmış xəbərləri yönəldən məsul yaradıcı işçidir. Buraxılış redaktoru. Efirə gedən xəbər bülleteninin bütün yaradıcı, etik və s. elementlərinə cavabdeh, yaradıcı və texniki heyətin işini əlaqələndirən, koordi- nasiya edən redaktordur. Adətən hər xəbər buraxılışına redaksiyanın xəbər redaktorlarından biri məsul buraxılış redaktoru təyin edilir. Prodüser. Proqramın “icrası ilə əlaqədar bütün məsələlərə - quruluşa, çəkilişə, yaradıcı və maliyyə- təşkilati problemlərin həllinə nəzarəti həyata keçirən səlahiyyətli nümayəndə (3, səh. 192). Dünya praktikasında bu toplantı gün boyu üç dəfə keçirilir: 1. Səhər 2. Efir öncəsi 3. Efir sonrası (nəticələri müzakirə etmək üçün) Azərbaycan televiziya kanallarında da adətən üç belə iclas keçirilir. Məsələn, yerli Lider Televiziyasında 09:30 və 16:00, Space 09:00, Region TV kanalında 9:30, 14:00, 18:00. Redaksiya toplantısında nələr müzakirə olunur: • Aparıcı, əsas xəbər hansı olacaq? • Buraxılışa hansı materiallar daxil ediləcək? • Daxil edilən hər bir materialı konkret hansı jurnalist və operator hazırlayacaq? Səhər toplantısı zamanı qəbul olunan qərarlar gün boyu baş verən olaylara əsasən, korrektə oluna və dəyişilə bilər. Efiröncəsi toplantılarda son dəyişikliklər bir daha nəzərdən keçirilir, yoxlanılır. Sonuncu toplantıda isə xəbər gününə yekun vurulur, buraxılış müzakirə olunur və əgər varsa, gecə efirə gedəcək bülletenə nələrin daxil ediləcəyi bir daha nəzərdən keçirilir. Unutmayın ki, toplantı buraxılışla bağlı yaxşı ideyaları müzakirə etmək üsuludur, bura xəbər gününün savaş planını hazırlayan hərbi qərargah deyil. Komandanızın hər bir üzvü ümumi işə öz payını verməli və malik olduğu informasiya ilə bölüşməlidir. Yaxşı xəbər redaktoru və prodüseri komanda üzvlərinə diqqətlə qulaq asmağı bacarmalıdırlar. Onlar bilməlidirlər ki, iş yalnız baş redaktorun qiymətləndirdiyi materiallarla bitmir, yerdə qalan infor- masiyalara da diqqət etmək lazımdır, onlardan da nə vaxtsa yararlanmaq olar. Buraxılış boyu proqramda gedəcək hər material müzakirə olunur. Qərar qəbul edildikdən sonra efir rejissoru buraxılışın – materiallarının sadə siyahısını tərtib edir. Buna ingiliscə rundown (lineup) deyilir, bizsə buraxılışın xəritəsi adlandıra bilərik. Hər bir materialı hazırlayacaq reportyor və texniki heyət təyin edilir. Gün ərzində çoxlu olaylar, yeniliklər baş verdiyindən buraxılışın son düzümü ilkin variantdan bəzən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ / REDAKSİYA TOPLANTISI Yüklə 83,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|