K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

 Neftning kimyoviy tarkibi
Yer qa’rining turli chuqurliklaridan olinadigan neft uning 
tarkibidagi suv, tuzlar, gazlar va tog‘ jinslaridan tozalanganidan 
so‘ng ham ichki yonuv dvigatellarida yonilg‘i sifatida foydala-
nishga yaroqli bo‘lmaydi, ammo uning tarkibida dvigatellarda ish-
latiladigan yonilg‘ilarga qo‘yiladigan talablarga javob beradigan 
tarkibiy qismlar mavjud. 
Neft tarkibidagi uglevodorodlardagi uglerod atomlari soni 1 dan 
50 gacha bo‘lishi mumkin. Jumladan, metandan (CH
4
) butangacha 
(C
4
H
10
) bo‘lgan oddiy uglevodorodlar normal sharoitlarda gaz ho-
latida bo‘ladi, uglerod atomi 15 dan yuqori bo‘lgan uglevodorodlar 
esa qattiq holatda bo‘ladi. Binobarin, neft suyuq holatda ham, qat-
tiq holatda ham bo‘lishi mumkinligi ko‘rinadi, shuningdek, tarkibi-
da kislorod, oltingugurt va azot bo‘lgan bir qator birikmalarning 
murakkab aralashmalari suyuq holatda bo‘ladi. 
Neft massasining asosiy qismini uch guruhdagi: 
parafinli (al
-
kanlor), naftenli (siklanlar) 
va 
aromatik (arenlar) 
uglevodorodlar 
tashkil etadi. Bu guruhlarning tarkibi va xususiyatlari neftning ho-
sil bo‘lishi va qazib olingan joyiga bog‘liq bo‘ladi.