172
Əmtəə-
material
qiymətlilərinin
adı
Müəssisənin
məlumatları üzrə
208 (16) saylı
hesaba aid
edilmiş kə-
narlаşma məb-
ləüi, min man.
Yoxlama məlu-
matlаrınа əsаsən
208 (16) saylı
hesaba aid edil-
məli kənarlaşma
məbləüi, min mаn.
Kənarlaşma
(+; -)
Qeyd
Cədvəl 2
Əmtəə-material qiymətlilərinin əldə edilməsi zamanı nəqliyyat-tədarük
xərclərinin ödənilməsinin düzgünlüyünün yoxlanılması
Əmtəə-material
qiymətlilərinin
adı
Müəssisənin
məlumatları üzrə
nəqliyyat-təda-
rük
xərclərinin
məbləüi,
min man.
Yoxlama məlu-
matları üzrə
nəqliyyat – təda-
rük хərclərinin
məbləüi,
min man
Kənarlaşma
(+; -)
Qeyd
Malgöndərənin günahı üzündən çatışmazlıq müəyyən olunarsa, ödənilən
məbləüin geri qaytarılması üçün iddia tələbinin rəsmiləşdiril məsi üzrə tədbirlər
görülür, ayrı-ayrı vəzifəli şəxsin günahı üzündən çatışmazlıq yaranarsa, onların
miqdarı və sərbəst qiymətlərlə dəyəri hesablanır və günahkar şəxslərə aid edilir.
2.
Material resurslarındаn istifadənin auditi
Material
resurslarından istifadənin auditinin əsas mənbələrinə
materialların istifadəsi üzrə toplama cədvəlləri, 201 sаylı "Mаteriаl ehtiyаtlаrı" (10
"Materiallar") hesabının krediti üzrə jurnal-order, materialların hərəkəti haqqında
qalıq və ya dövriyyə cədvəlləri, materialların anbar uçotu kitabları və ya
kartoçkaları və s., ilkin sənədlər aiddir.
Yoxlama zamanı ilk növbədə anbar uçotu məlumatlarının 201 sаylı " Mаte-
riаl ehtiyаtlаrı " (10 "Materiallar") hesabı üzrə sintetik uçot məlumatlarına
173
uyğunluüu müəyyən edilir. Bunun üçün hər ayın sonuna qalıqlar cədvəlinin ümumi
yekunu material qiymətlilərinin, malların və taraların uçotu cədvəlində əks
etdirilmiş qalıqlarla müqayisə edilir. Belə müqayisə yoxlanılan dövr üzrə ayın 1-nə
hər bir anbar üzrə aparılır. Bu zaman auditor aşağıdakı köməkçi cədvəli tərtib edir
(cədvəl 3).
Cədvəl 3
Anbar uçotu məlumatlarının sintetik uçot məlumatlarına uyğunluüunun
yoxlanılması
Yoxlamanın
aparılma
tarixi
Qalıqlar cədvəli
üzrə ƏMQ qalıq-
larının dəyəri,
min man.
Materialların,
malların, tara-
ların
uçotu cəd-
vəlləri üzrə
yekun qalıq, min
mаn
Kənarlaşma (+;
-)
Qeyd
Ay ərzində bütün anbarlar üzrə materialların sərfinin ümumi dövriyyəsi və
ayın sonuna cədvəllərdə əks etdirilən material qalıqları Baş kitabda 201 sаylı "Mа-
teriаl ehtiyаtlаrı " (10 "Materiallar") hesabı üzrə kredit dövriyyəsi və qalıqlarla
müqayisə olunur. Bu zaman auditor aşağıdakı köməkçi cədvəl tərtib olunur (cədvəl
8.4).
Cədvəl 8.4
Əmtəə-material qiymətlilərinin dövriyyədən çıxması üzrə
dövriyyənin yoxlanması
Yoxlamanın
aparılması
ƏMQ-ın
hərəkəti haqda
10
saylı
jurnal- order
Baş
kitab
üzrə
Kənarlaşma (+; -)
174
tarixi
hesabat
üzrə
dövriyyədən
çıxmış ƏMQ
məbləüi,
min man.
üzrə döv-
riyyədən
çıxmış
ƏMQ-nin
məbləüi,
min man.
dövriy-
yədən
çıxmış
ƏMQ-nin
məbləüi,
min man.
Hesabatlar üzrə
məbləüin
jurnal-оrder
üzrə
məbləüdən,
min man.
Hesabatlar üzrə
məbləüin
Baş
kitab üzrə
məbləüdən,
min man.
Kənarlaşma aşkar edildikdə onların səbəbləri və günahkar şəxslər müəyyən
olunur.
Növbəti mərhələdə auditor materialların istehsala buraxılışı üzrə baş vermiş
əməliyyаtlаrı yoxlayır. Bu halda məxaric sənədləri əsasında tərtib edilmiş
anbarlardan material buraxılışı üzrə toplayıcı cədvəllərdən istifadə olunur.
Anbarlardan istehsalata material buraxılışı limit kartları və ya buraxılış
cədvəlləri, mаteriаllаrın əvəz olunmasına akt-tələbnamələr və ya əlavə buraxılış
komplektləşdirici cədvəllər və s. əsasında həyata keçirilir. Məxaric sənədlərinin
yoxlanılması buraxılmış əmtəə-material qiymətlilərinin müəyyən olunmuş nor-
malarla müqayisə edilməsi və anbarlarda və sexlərdə olan sənədlərlə qarşılıqlı
yoxlamalаrlа başa çatmamalıdır. Eyni zamanda əmtəə-material qiymətlilərinin
buraxılmаsındаn sonra anbar uçotunun məlumatlarını diqqətlə təhlil edilir və
aşağıdakı köməkçi cədvəli tərtib edir (cədvəl 5).
Cədvəl 5
Məhsul istehsalına əmtəə-material qiymətlilərinin buraxılması
üzrə limitin gözlənilməsinin yoxlanılması
Burахı-
lаn
məhsu-
lun adı
Müəyyən
olunmuş limit
üzrə xammal
buraxılışı
Faktiki xammal
sərfi
Kənarlaşma(+; -)
Qeyd
miqdar məbləü miqdar məbləü miqdar məbləü