Karimova bibixol xayrullayevna

Bu ko’rsatkichlarni foizlarda hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalanamiz. Har bir o’quvchining o’zlashtirish koeffitsiyenti foizlarda

formula orqali topiladi. (1)

Bu yerda J – o’tkazilgan so’rovnomada berilgan to’g’ri javoblar soni. Q – o’quvchilarning umumiy soni.

22-jadval

№	Sinflar Baho	Тajriba	Nazorat
1.	Yuqori
2.	O’rta
3.	Past

Тajriba va nazorat sinfdagi baholash natijalarini mos ravishda 1 va 2- tanlanmalar deb olsak, quyidagi variatsion qatorlarga ega bo’lamiz.

1-tanlanma X_i: yuqori; o’rta; past;

(tajriba sinfi) n_i: 15; 12; 18.

M 45.

2-tanlanma Y_j yuqori; o’rta; past;

(nazorat sinfi) n_j 8; 14; 18.

N 40.

Bu tanlanmalarga mos kelgan diagrammanichizamiz:

9-rasm. Тajriba-sinovdan oldin Mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilarida milliy g’ururni tarbiyalangalik darajasining miqdoriy va sifatiy o’zgarishlarini aniqlash diagrammasi.

Diagrammada qayd etilgan grafiklaridan anglanadiki, tajriba va nazorat sinflari uchun tanlanma modal qiymatlari mos ravishda M_t  5 va M_n  3, ya’ni ular orasidagi farq yetarli darajada bo’lib, M_t  M_n ekan. Bu esa, o’z navbatida, bu tanlanmalar uchun mos o’rta qiymatlar ham X  Y shartlarni qanoatlantirishini oldindan ko’rsatadi deb, quyidagi formula asosida hisoblaymiz:

Demak, tajriba sinfida o’rtacha o’zlashtirish nazorat sinfidagi o’rtacha o’zlashtirishdan kichik bo’lib chiqdi, ya’ni: X  Y. Agar mos o’rta qiymatlarda tajriba sinfining o’rtacha o’zlashtirishi nazorat sinfining o’rtacha o’zlashtirishidan kichik bo’lsa, hech qanday samaradorlikka erishilmaydi.

Endi 13-jadval ko’rsatkichlari asosida milliy g’ururning shakllanganlik darajasini tajriba-sinovdan keyingi davrda o’tkazilgan tajriba va nazorat sinflaridagi o’zlashtirishlarini umumiy holda statistik tahlil qilamiz. Nazorat natijalarini umumiy holda quyidagi jadvalda ifodalaymiz:

Тajriba-sinovdan keyin milliy g’ururning shakllanganlik darajasining miqdoriy va sifatiy o’zgarishlarini aniqlash ko’rsatkichlari

23-jadval

	Тarbiyalanuvchilar soni	O’zlashtirish darajalari
		Yuqori	O’rta	Past
Тajriba sinfi	45	13	12	20
Nazorat sinfi	40	17	12	11

Bu ko’rsatkichlarni ham foizlarda (1) formula bo’yicha hisoblasak, quyidagi jadvalga ega bo’lamiz.

24-jadval

№	Sinflar Baho	Тajriba	Nazorat
1.	Yuqori
2.	O’rta
3.	Past

Тajriba va nazorat sinfdagi baholash natijalarini mos ravishda 1 va 2- tanlanmalar deb olsak, quyidagi variatsion qatorlarga ega bo’lamiz.

1-tanlanma X_i: yuqori; o’rta; past;

(tajriba sinfi) n_i: 13; 12; 20.

M150

2-tanlanma Y_j yuqori; o’rta; past;

(nazorat sinfi) n_j 17; 12; 11.

N150.

Bu tanlanmalarga mos kelgan diagrammani chizamiz:

10-rasm. Тajriba-sinovdan keyin milliy g’ururnining shakllanganlik darajasining miqdoriy va sifatiy o’zgarishlarini aniqlash diagrammasi

Diagrammada qayd etilgan grafiklaridan anglanadiki, tajriba va nazorat sinflari uchun tanlanma modal qiymatlari mos ravishda Mt  5 va Mn  3, ya’ni ular orasidagi farq yetarli darajada bo’lib, Mt  Mn ekan. Bu esa, o’z navbatida, bu tanlanmalar uchun mos o’rta qiymatlar ham X  Y shartlarni qanoatlantirishini oldindan ko’rsatadi. Ularni quyidagi formula asosida hisoblaymiz:

Demak, tajriba sinfida o’rtacha o’zlashtirish nazorat sinfidagidan katta ekan: X  Y

Endi har ikki sinf uchun tarqoqlik koeffitsiyentlarini hisoblaymiz. Shu maqsadda dastlab tanlanma dispersiyalarni hisoblaymiz:

Bu natijalardan o’rtacha kvadratik chetlanishlarni topamiz:

Bular asosida har ikki sinf uchun variatsiya ko’rsatgichlarini hisoblaymiz:

Agar statistik alomatning qiymatdorlik darajasini  0,05 deb olsak, u holda Laplas funksiyasi jadvalidan statistika uchun kritik nuqta t_kr ni

tenglikdan aniqlaymiz: t_kr 1,67. Bundan baholashning ishonchli chetlanishlarini topsak:

ga teng, nazorat sinfida esa:

ga teng. Тopilgan natijalardan tajriba sinfi uchun ishonchli intervalni topsak:

nazorat sinfi uchun ishonchli interval:

B
4,2

9
uni geometrik tasvirlasak:


22,5

5,4

а

Bundan x=0,05 qiymatdorlik darajasi bilan aytish mumkinki, tajriba sinfida o’rtacha baho nazorat sinfidagi o’rtacha bahodan yuqori va oraliq intervallari ustma-ust tushmayapti. Demak, matematik-statistik talilga asosan, yaxshi natijaga erishilgani ma’lum bo’ldi.

Yuqoridagi natijalarga asoslanib tajriba-sinov ishlarining sifat ko’rsatgichlarini hisoblaymiz.

Bizga ma’lum =4,1; =3,8; ga teng.

Bundan sifat ko’rsatgichlari:

> 1;

> 0;

Olingan natijalardan o’qitish samaradorligini baholash mezoni birdan kattaligi va bilish darajasini baholash mezoni noldan kattaligini ko’rish mumkin. Bundan ma’lumki, tajriba sinfidagi o’zlashtirish nazorat sinfidagi o’zlashtirishdan yuqori ekan. Demak, tajriba-sinovdan keyin milliy g’ururning shakllanganlik darajasining miqdoriy va sifatiy o’zgarishlarini aniqlash bo’yicha o’tkazilgan tajriba-sinov ishlari samarador ekan.

UMUMIY ХULOSA VA ТAVSIYALAR

Islohotlar strategiyasining to’rtinchi tamoyili ijtimoiy siyosat bo’lib,mustaqillik yillarida yurtboshimiz tashabbusi bilan yanada takomillashtirildi.Albatta bu Mehribonlik uylariga bevosita tegishlidir.Mustaqillik yillarida Mehribonlik uylariga yanada e’tibor kuchaytirildi.Shuning uchun ham Mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilari vatanidan,xalqidan,hukumatidan,uning Prezidenti g’amxo’rligidan faxrlanadilar.Ana shu faxr –iftixor tuyg’ulari milliy g’urur sifatida shakllanadi.Shunday ekan tarbiyalanuvchilarda milliy g’ururni shakllantirish va tarbiyalash bugungi kunning dolzarb vazifasidir.Bunda har bir ish milliy istiqlol g’oyasi asosida tashkil qilinishi milliy g’ururni shakllantirishga xizmat qiladi.Olib borilgan tajriba-sinov ishlari natijasiga ko’ra yakuniy ilmiy xulosa qilindi.

Mustaqillik yillarida olib borilgan kuchli ijtimoiy siyosat va Prezidentimiz I.A.Karimov asarlarida milliy istiqlol g’oyasi haqidagi fikrlar asosiy qo’llanma bo’ldi.

Tarbiyalanuvchilarning ta’lim tarbiya ishlarini to’g’ri yo’lga qo’ya olish muhimligi ko’rsatildi.

Tadqiqotlar natijasi shuni ko’rsatdiki milliy g’ururni tarbiyalashda milliy qadriyatlar,urf-odatlar,”Quronu Karim”,”Hadisu Sharif”,tarbiyaviy tadbirlar,adabiyotimiz va san’atimiz,milliy ruknda tayyorlangan ko’rsatuvlar,matbuot sahifalari,sport musobaqalari pedagogik-psixologik omil va vosita sifatida ahamiyatga egadir.

Mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilarida milliy g’ururni tarbiyalash bevosita tarbiyachi pedagoglarga bog’liq,ikki tomonlama harakat ekani tadqiqotlarimiz davomida ko’rindi.Shuninguchun ham tarbiyachi-pedagoglar uchun quyidagi tavsiyarni beramiz.

Tarbiyachi pedagoglar muomala-munosabat odobi hamda doimo o’z mahoratlarini oshirib borishlari muhimdir.

Oila muhitini tashkil qilishga harakat qilishlari lozim.

Mehribonlik uylari otaliq tashkilotalri bilan doimo hamkorlikda bo’lishi shart va zarur.

Mehribonlik uylari tarbiyachi-pedagoglari milliy g’ururni tarbiyalashda samarali shakl,usul va metodlarni ishlab chiqib,to’g’ri foydalana olishlari kerak.Masalan,sayohat,uchrashuv kechalari,suhbat,aqlni charxlovchi suhbatlar,sport musobaqalari,ommaviy tadbirlar orqali,ijtimoiy foydali mehnat orqali,yangilikka undash va qiziqtirish asosida.

Olib boriladigan dars va mashg’ulotlar pedagogik texnologiyalar asosida bolishi kerak.

Mehribonlik uylarida o’tkaziladigan tarbiyaviy tadbirlar ham bugungi kuntalabi asosida yangiliklarga boy bo’lib,tarbiyalanuvchilarni qiziqtira oladigan hamda pedagogik texnologiyalar asosida olib borilishi shart.Aynan biz tajriba-sinov ishimizda sinab ko’rilgan “Tezkor taxnologiya”sini qo’llashni tavsiya etamiz.

Shunigdek,o’quv fanlarini hamda mashg’ulotlarni olib borishda yaratilgan “Aql mashqlari”, “Didaktik o’yinlar”, darslarda foydalana oladigan didaktik she’rlardan foydalanish mumkinligini tavsiya etamiz.

Tadqiqotlar natijasida yaratilgan uslubiy qo’llanma ham “Mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilarida milliy g’ururni tarbiyalashda ”foydalanish mumkinligini tavsiya etamiz.

Yuqoridagi fikrlarning zaminida tarbiyalanuvchilarda milliy g’ururni tarbiyalash orqali ularni jamiyatda o’z o’rnini to’g’ri topib,ijtimoiy hayotga tayyorlash,oilaviy turmushga tayyorlash,vatandan faxrlanib,unga xizmat qila oladigan,jamiyatning faol a’zosiga aylanib,har tomonlama barkamol inson etib tarbiyalash.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi T: “O’zbekiston”2008.40 b.

2. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi “Ta’lim to’g’risida”gi O’zbekiston

Respublikasi Qonuni.Toshkent shahri,1997 yil 29-avgust.

3. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995 yil 18-fevraldagi

59- sonli “Mehribonlik uyi to’g’risida”gi qarori.

4. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 17-

oktabrdagi“Mehribonlik uyi to’g’risidagi Nizomini tasdiqlash haqida”gi

230-sonli qarori.

5. “Barkamol avlod yili”davlat dasturi Toshkent “O’zbekiston”2010.

6. BMТ Bosh Assambleyasi tomonidan 1898 yil 20 noyabrda qabul qilingan

«Bola huquqlari to’g’risida»gi Konvensiya.

7. Karimov I.A “Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir” Toshkent, “O’zbekiston”

1995.

8. Karimov I.A “O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida xavfsizlikka tahdid,

barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari ” Toshkent, “O’zbekiston”1997.

9. Karimov I.A “O’zbekiston XXI asrga intilmoqda” Toshkent, “O’zbekiston”

1999.

10. Karimov I.A. Natsionalnaya ideologiya – osnova budushego. / «Narodnoye

slovo». 2000. 7 aprelya. S. 1-2.

11. Karimov I.A. Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot-pirovard

maqsadimiz. – Т: O’zbekiston, 2000. 425 b.

12. Karimov I.A “Mamlakatimiz taraqqiyoti va xalqimizning hayot darajasini

yuksaltirish –barcha demokratik yangilanish va iqtisodiy islohatlarimizning

pirovard maqsadidir” Toshkent “O’zbekiston”2007.-

13. Karimov I.A “Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch”T:“Ma’naviyat”2008-

yil.179 b.

14. Karimov I.A “O’zbekiston mustaqilikka erishish ostonasida ” T:

„O’zbekiston“-2012.439b.

15. Abu Abdulloh Muhammad Ibn Ismoil Al-Buxoriy “Hadis” Toshkent,

“Qomuslar bosh tahririyati” 1997.

16. Abdulla Avloniy “Tanlangan asarlar”2-nashri Toshkent, “Ma’naviyat”2006.

17. Abu Ali Ibn Sino. Тib qonunlari. 3 jildlik saylanma. Тoshkent: Fan, 1992.-

453 b.

18. Abulxanova-Slavskaya K.A. Razvitiye lichnosti v protsesse

jiznideyatelnosti. // Psixologiya formirovaniya i razvitiya lichnosti. M.:

MGU. 1981.- 385 s.

19. Ahmad Donishning pedagogik qarashlari. Samarqand, 1990. - 82 b.

20. Ajdodlar o’giti / To’plovchi va izohlar muallifi B.Ahmedov

T:Cho’lpon,1991.

21. Arxireeva Т.V. Metodika izmereniya roditelskix ustanovok i reaksiy. –

Vopros psixologi. Moskva, 2002. – №5. – S.14-15.

22. Asqarova O’ “Mehribonlik uyi tarbiyalanuvchilarini ijtimoiy hayotga

tayyorlash tizimi”Toshkent “Fan”nashriyoti 2010.113 b.

23. Asqarova O’ „Mehribonlik uylari o’smirlarida milliy g’uruirni

tarbiyalashning pedagogik xususiyatlari”.Avtoreferat.T:2001.22 b.

24. Axloq-odobga oid hadis namunalari. Т.: Fan, 1990, 16-b.

25. Basilova Т.A. Vospitaniye v seme rebenka rannego vozrasta so slojnm

sensornm ili mnojestvennm narusheniyem. // Doshkolnoye vospitaniye

detey s ogranichennmi vozmojnostyami. – Moskva, 2002. – № 4. - S. 12-14.

26. Barkamol avlod – O’zbekiston taraqqiyotining poydevori “Sharq”nashriyoti

Toshkent 1998.

27. “Boshlang’ich ta’lim” T: 11 –son,2011. 32 bet.

28. Berko D.V. Vliyaniye stiley roditelskogo vospitaniya na lichnostne

osobennosti devushek: Avtoref. dis. … kand. psixol. nauk. Stavropol.:

2000.- 13 s.

29. Bulatova O.V. Roditelsko-detskiye otnosheniya kak faktor formirovaniya

poznavatelnogo interesa u mladshix shkolnikov s zaderjkoy psixicheskogo

razvitiya.: Avtoref. dis.. kand. psixol. nauk. Nijnыy Novgorod.: 2007. - 23 b.

30. Doronova Т. Vzaimodeystviye doshkolnomu uchrejdeniya s roditelyami. //

Doshkolnoye vospitaniye. – Moskva, 2004. – №1. – S. 22-23.

31. Eydemiller E.G; Yustitskis V.V. Psixologiya psixoterapiya semi. - SPb.:

Piter, 1999. - 656 s.

32. Fayziyeva M.Х. Oila barqarorligini shaxslararo munosabatlar ta’sirining

ijtimoiy psixologik xususiyati.: Psixol. fan. nom. ... dis. avtoref. – Т.:

O’zMU. 2005.-24 b.

33. Fillipova G.G. Psixologiya materinstvo: Uchebnoye posobiye. Moskva:

Instituta Psixoteropii, 2002. - 240 s.

34. Garbuzov V.I. Prakticheskaya psixoterapiya ili kak vernut rebenku i

podrostku uverennost v sebe, istinnoye dostoinstvo zdorove. - SPb: AO

Sfera, 1994.-16 s.

35. Goziyev E.G. Psixologicheskiye osnov razvitiye samoupravleniya uchebnoy

deyatelnostyu u shkolnikov i studentov. Avtoref. dis. … dokt. psixol. nauk. –

M: MGU, 1997. - 38 s.

36. Gorlova Ye.L. Хarakteristika roditelskoy kompetentnosti kak faktora

normativnogo razvitiya detey rannego vozrasta. // Jurnal. Psixolog v

detskom sadu - Moskva-Obninsk – 2006 - №4 – S. 23-27

37. Hasanboyeva O, Ne’matova A,Abdullayeva Q,Rahmonbekova S

“Odobnoma o’qitish metodikasi” Toshkent “Bilim”nashriyoti 2003.224 b.

38. Hikmatillayev Ҳ., Mansurov A. Axloq-odobga oid hadis namunalari.

Тoshkent.: Fan, 1990, 168 b.

39. Holden G.W. Parental attitudes towards childrearing // Bronstein M. (ed.).

Handbook of parenting. V.3.Children and parenting. Mahwah, NJ:Lawrence

Hrlbaum Ass., 1995. P. 359-392

40. Ibragimov X Abdullayeva Sh “Pedagogika nazariyasi”Toshkent 2008.

41. Inomova M. Oilada bolalarning ma’naviy-axloqiy tarbiyasi. – Тoshkent.,

1999. - 59-b.

42. I.G.Malkina – Px. Vozrastne krizis detstva. Moskva: EKSMO,2004. - 384 s.

43. Ismaylova R.N. Maktabgacha yoshdagi bolalar aqliy taraqqiyoti

diagnostikasi va uning dinamikasi: Avtoref. dis…. kand. psixol. nauk. – Т.:

O’zMU. 2000. - 22 b.

44. Jo’rayev Т.S. O’smir o’quvchilar aqliy rivojlanishining psixologik

xususiyatlari.: Psixol. fan. nom. ... dis. avtoref. – Т.: O’zMU. 2005.-24 b.

45. Kamoldinov M,Vohobjonov B “Innovasion pedagogik texnologiya

asoslari”Toshkent “Talqin nashriyoti”2010.

46. Kaykovus. Qobusnoma. Т.: O’qituvchi, 1973. – 71 b.

47. Komarov V.V. Vospitaniye detey-sirot: vzglyad praktikuyushego teoretika.

Uchebnoye posobiye. –Moskva: Pedagogicheskoye obshestvo Rossii,256 b. 48. Kulakova Ye. Izucheniye emotsionalnogo samochuvstviya

doshkolnika v seme // Obruch. – Moskva, 1999. – №5 – S. 11-13.

49. Kuzmishina Т.L. Povedeniye doshkolnikov v situatsiyax detsko-

roditelskogo konflikta.Jurnal.Vopros psixologii.–Moskva,2007-№1.S.39-45.

50. Malyavina S.S., Pivsayskina O.A. Osobennosti detsko-roditelskix

otnosheniy v semyax: genderny aspekt. // Psixolog v detskom sadu. - 2006-

№3 – S. 93-110.

51. Mamaychuk I.I. Semeyne otnosheniya: psixologicheskiy analiz i puti

korreksii. // Doshkolnoye vospitaniye. Moskva, 2003. – №5– S.37- 42.

52. Mastyukova Ye.M., Moskovkina A.G. Semeynoye vospitaniye detey s

otkloneniyami v razvitii. - M.: Vlados, 2004. - 407 s.

53. Mateychek 3. Roditeli i deti: Kniga dlya uchitelya: Per. s cheshskogo. - M.:

Prosvesheniye, 1992. - 320 s.

54. Mavlonova R, Torayeva O, Xoliqberdiyev K,

“Pedagogika”.Toshkent:O’qituvchi,2001.398 b.

55. Maxmudov Yu.F,“Milliy g’urur-ma’naviy komillik mezoni”. T:Dizayn –

Press 2011.327 bet.

56. “Milliy istiqlol g’oyasi” Toshkent “O’zbekiston” 2001.77 b.

57. Nazirova L.V. 7-9 yoshli diffisil bolalar emotsional jarayonning xususiyati.:

Psixol. fan. nom. ... dis. avtoref. – Т.: O’zMU, 2001. - 20 b.

58. Ochilova M.Ochilova N. “Oliy maktab pedagogikasi”Toshkent 2008. 262 b.

59. Qadimgi hikmatlar.Yusuf Хos Хojib«Qutadғu bilig».Тoshkent, 1987. 144-b.

60. Qadirova A.Т. O’smirlarda oilaviy nizolar to’g’risida ijtimoiy tasavvurlarnig

shakllanishi.: Psixol. fan. nom. ... dis. avtoref. – Т.: O’zMU. 2006.-24 b.

61. Qilicheva Z.P. O’quv-tarbiya jarayonida muloqot – boshlang’ich sinf

o’quvchilarining shaxsini shakllantirish asosidir.: Psixol. fan. nom. ... dis.

avtoref. – Т.: O’zMU. 2005.-24 b.

62. Qosimov B,Yusupov Sh,Dalimov U,Rizayev Sh,Ahmedov S, “Milliy

uyg’onish o’zbek adabiyoti ” Toshkent, “Ma’naviyat”2004.

63. Quroni karim / O’zbekchadan izohli tarjima va izohlar muallifi

A.Mansur.Toshkent:G’G’ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti,1998.

64. Raxmanova D.R. O’smirlarda qo’rqinch determinatsiyasi xususiyatlarining

turli vaziyatlarda rivojlanishi (o’g’il bolalar misolida).: Psixol. fan. nom. ...

dis. avtoref. – Т.: O’zMU, 2006.-25 b.

65. 
    Salayeva M.S. O’zbek oilalarida ota-ona va farzandlar o’zaro
    

munosabatlarining ijtimoiy psixologik xususiyatlari.: Psixol. fan. nom. ...

dis. avtoref. – Т.: O’zMU. 2002. - 22 b.

66. Sobirova D.G., Тadjiyeva S.Х. Ota-ona qaramog’isiz qolgan bolalar –

Davlat va patronat oila himoyasi ostida (Rossiya Federatsiyasi tajribasi

asosida) // Bola va Zamon. 2007, №2 (2). – B.24-27.

67. Safo Ochil,Komiljon Hoshimov “O’zbek pedagogikasi antologiyasi”T:

“O’qituvchi” 1999.478 b.

68. Sodiqov B “Bolalikning qayg’uli qo’shig’i”Toshkent “Fan”nashriyoti

2006.63 b.

69. Sunnatova R.I. Sharipova M.D., Agzamxodjayeva E.A., Aripova G.S.,

Vildanova A.R. Samosoznaniye sub’ekta jiznideyatelnosti. –Т: Fan, 2005. –

260 s.

70. Sunnatova R.I. Individualno–tipologicheskiye osobennosti mklitelnoy

deyatelnosti. Avtoref. dis. …. dokt. psixol. nauk. – Т.: O’zMU. 2001.- 41s.

71. Sunnatova R.I. Djubatova R.S. Ota-onalar tomonidan bolalarga e’tiborsiz

munosabat xususiyati. Kadrlar tayyorlash milliy dasturining sifat bosqichi:

psixologiya va amaliyot mavzusida o’tkaziladigan respublika ilmiy – amaliy

konferensiya. Т.: ТDPU, 2003.120-122 b.

72. Тadjiyeva S.Х. Bebaho meros bilan uyg’unlikda // Boshlang’ich ta’lim.

– Тoshkent, 2004. – №6. – B.7.

73. Тadjiyeva S.Х. Bola – mutaxassis-ota-ona hamkorlik natijasi samara –

beradi // Bola va Zamon. –Тoshkent, 2006.- №2 (3). – B.24-26.

74. Тadjiyeva S.Х. Oila tarbiyaning dastlabki muhiti // Bola va Zamon.

Тoshkent, 2006. – №3 (4). – B.35-39.

75. Тadjiyeva S.Х. Sharq allomalarining ota-onani bolaga bo’lgan munosabatiga

oid qarashlari // Bola va Zamon. – Тoshkent, 2007.- №1 (1). -B.42-26.

76. Тadjiyeva S.Х. Bolalarni maktabga tayyorlashda maktabgacha tarbiya

muassasalarida psixologik xizmatni samarali amalga oshirish // Bolalarni

maktabga tayyorlash sifat va samaradorligi oshishining ilmiy amaliy

yechimi: ilmiy – amaliy konferensiya materiallari. A. Avloniy nomidagi

malaka oshirish instituti-Тoshkent: 2007. – B. 47-49.

77. Тadjiyeva S.Х. Etnopsixologiya, odin iz faktorov, opredelyayushix

deyatelnost psixologicheskoy slujb // Globalizatsiya i sovremenne Universitet

material mejdunarodnogo nauchno-prakticheskoy konferensii. Universitet.

Kazaxstan. 2008. – S. 161-163.

78. Tohir Usmon “Mehribonlik uyimiz” Toshkent “Cho’lpon”nashriyoti

1998.126 b.

79. To’xtamurodov E. “Bolalar uylarida tarbiyalanuvchilarni oilaviy hayotga

tayyorlashning ijtimoiy va pedagogik asoslari”.Ped.fan.nom…diss.T:1995.27

-28b.

80. Umarova M.M. O’smirlarda oilaviy qadriyatlar to’g’risidagi tasavvurlar

shakllanishining ijtimoiy psixologik shart - sharoitlari.: Psixol. fan. nom.

... dis. avtoref. – Т.: O’zMU. 2004.-27 b.

81. Usmanova E.Z. Motivatsiono-emotsionalnaya regulyatsiya mshleniya

v usloviyax intellektualnogo konflikta. –Тoshkent: O’қituvchi, 1993.-10 s.q

82. Vaxobova F.N. Maktabgacha yoshdagi bola shaxsining rivojlanish

xususiyatlari maktabga tayyorgarlik omili sifatida.: Psixol. fan. nom. ...

dis. avtoref. – Т.:O’zMU, 2000.-20 b.

83 “Xalq ta’limi” T: 3-son,2011.144 bet.

84. Хojiyeva M.S. Хoja Axmad Yassaviyning ma’naviy va tarbiyaviy

qarashlari. Psixol. fan. nom. ... dis. avtoref. – Т.: O’zMU. 2004. - 24 b.

85. Xodjayeva Sh. Mehribonlik uylari psixologlarining vazifalari va ularga

qo’yiladigan talablar.Uslubiy tavsiya // Maktab va hayot.Toshkent,2004,2-

son.

86. Xudoyqulov X.J “Odob-axloq va tarbiya durdonalari” Toshkent 2010.122 b.

87. Yadgarova G.Т. O’zbekiston qishloqlarida noto’liq oilalarning psixologik

xususiyatlari. Psixol. fan. nom. ... dis. avtoref. – Т.: O’zMU. 2002 . - 17 b.

88. Yusuf Хos Хojib. Qutadg’u bilig.­ Тoshkent: Fan, 1971 y. 964 b.

89. Yusuf Xos Hojib “Qutadg’u bilig”Toshkent “Yulduzcha”1999.

90. Zinkevich-Yevstigneeva Т.D., Nisnevich L.A. Kak pomoch «osobomu»

rebenku. Kniga dlya pedagogov i roditeley. – SPb.: Rech, 2000. - 86 s.

91. Ziyomuhammadov B “Pedagogik mahorat asoslari”Toshkent “TIB-

kitob”2009.183 b.

92. Ziyomuhammadov ,Tojiyev M “Pedagogik texnologiya-Zamonaviy o’zbek

milliy modeli”Toshkent “Lider Press”2009.103 b.

93. O’zbek tilining izohli lug’ati.5jildli.uchinchi jild.N-tartibli /A..Madvaliyeva

tahriri ostida.T: “O’zbekiston milliy ensiklopediyasi”Davlat ilmiy

nashriyoti.2007.239 b.

94. G’aniyev A.O. Ahmad Donishning pedagogik qarashlar. ­ Samarqand, 1990

– 82 b.

95. Shayx Sa’diy Sheroziy. Guliston. ­ Тoshkent: Abdulla Qodiriy nomli xalq

merosi nashriyoti, 1993. 247 b.

96. Shaumarov G.B. Sotsialno psixologicheskiye problem molodoy semi

vpusknikov spetsialnoy shkol dlya detey s zaderjkoy psixicheskogo

razvitiya. Dis. … dokt. psixol. nauk. – M.: MGU, 1990. - 516 b.

97. Shipsina L.M. «Neobuchayemy» rebenok v seme i obshestve. Sotsializatsiy

detey s narusheniyem intellekta. - SPb.: Didaktika Plyus, 2002. - 496 s.

Internet saytlari:

98. Bikova M.V. Novy podxod k probleme detsko-roditelskix otnosheniy.

http://users.Iuckynet.co.il/~sokolov/.

99.Lavrenteva M.V. Emotsionalno-volevaya sfera doshkolnika.

http://www.portal-slovo.ru/pre_school_education/36712.php.

100.Orlov A.B. Evolyutsiya mejlichnostnx otnosheniy v seme: osnovne podxod, oriyentatsii i tendensii. http://ise.iip.net/almanah/3/stOLhlm

ILOVALAR

(1-ilova)

Mehribonlik uylari faoliyatini takomillashtirish, ota-onalar qarovisiz qolgan bolalarning ijtimoiy-psixologik reabilitasiyasini va huquqiy himoya qilinishini ta’minlash,ularning ijtimoiy mehnat ko’nikmalarini hosil qilishiga va jamiyatga uyg’unlashuviga ko’maklashish,shuningdek,O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yoshlar yili” Davlat Dasturi to’g’risida”gi 2008 yil 29-fevraldagi PQ-805-sonli qarorini hamda Vazirlar Mahkamasining 2008 yil 17 oktabrdagi “Mehribonlik uyi to’g’risidagi Nizomni tasdiqlash haqida”gi 230 –sonli qarorlari ijrosini ta’minlash maqsadida:

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008-yil 17-oktabrdagi “Mehribonlik uyi to’g’risidagi Nizomni tasdiqlash haqida ”gi 230-sonli qarori ijro uchun qabul qilindi.Bunga muvofiq quyidagiarni o’z ichiga oldi:

1. 
   Umumiy qoidalar
   
2. 
   Mehribonlik uyini tashkil etish tartibi
   
3. 
   Mehribonlik uyiga bolalarni qabul qilish
   
4. 
   Mehribonlik uyining tarbiyalanuvchilari
   
5. 
   Mehribonlik uyida ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etish
   
6. 
   Ijtimoiy-psixologik pedagogik ko’maklashishni tashkil etish
   
7. 
   Mehribonlik uyi xodimlari
   
8. 
   Mehribonlik uyini boshqarish
   
9. 
   Moliya-xo’jalik faoliyati
   
10. 
    Yakuniy qoidalar
    

(2-ilova)

Ajdodlar merosini o’rganamiz. Тarixsiz kelajak yo’q, shunday ekan ajdodlar merosini o’rganish ham yuksak ma’navyatning belgisidir. Shu o’rinda tarixga nazar tashlaymiz, buyuk bobolarimiz o’gitlaridan bahramand bo’lamiz. Тarbiyalanuvchilarning bugungi va kelajakdagi hayotida yaqindan yordam bera oladi.

Donishmand bobomiz Abu Ali ibn Sino

“Zafarnoma”kitobida rivoyat qiladilar:

Kunlardan bir kun tolibi ilm donishmand ustozidan so’radi:

-Inson uchun qanday mashg’ulot yaxshidur?

Ustozi aytdikim:

-Ilm tahsili.

Тolibi ilm yana so’radi:

-Ilmning hosilasi nima?

Ustozi aytdikim:

-Agar kichik bo’lsang ulug’ bo’lg’aysan,agar faqir bo’lsang badavlat

bo’lgaysan.

Ilm talab tolib yana so’radi:

-Baxtiyor kishilarni qanday alomatlar tufayli taninsh mumkin?

Ustozi aytdikim:

-Uch alomat bilan ilmga talabgorlik,sahovat va ochiq yuzlari tufayli.

Тolib yana so’radi:

-Sahovat belgisi nima?

Ustoz aytdikim:

-Doimo ehson qilmoq.

Abu Hurayra aytdilar: Rasululloh: Uch toifadagi kishilarning duosi hech shubhasiz Alloh Тaolo qoshida maqbuldir. Mazlum kishining duosi, musofirning duosi va ota-onaning duosi deganlar.

Demak,ota-ona eng aziz va mo’tabardir. Ular oldida bir umr xizmatda bo’lsak ham farzandlik burchimizni ado eta olmaymiz. Agar taqdir azal peshonamizga yozilib ular vafot etsalar ham doimo qabrlarini ziyorat qilib sabrli bo’lish kerak ekan.

Abu Iso Muhammad At-Тermiziy hadislari.

Hayotda dastlab turtinganidayoq sabrli bo’l.

Aziz bolajonlar hayotda har narsa bo’lishi mumkin qaysi vaqtda qanday holat bo’lmasin doimo sabrli bardoshli bo’lish kerak ekan. Har narsani vaqt davolaydi, sabr qilsangiz sabrning tagi oltindir.

Farobiy hikmatlaridan keltiramiz.

Inson yaxshi tarbiya ko’rmagan va turmushda tajriba ortirmagan bo’lsa, u ko’p narsalarni nazarga ilmaydi va ulardan jirkanadi.

Bundan ko’rinib turibdiki inson dunyoga kelar ekan doimo yaxshi tarbiyalangan bo’lishi lozim, siz ham doimo shunga intilib yashang.

Donolar o’gitlariga e’tiboringizni qarating.

Bilmaganni so’rab o’rgangan olim,

Orlanib so’ramagan o’ziga zolim.

Oz-oz o’rganib dono bo’lur,

Qatra – qatra yig’ilib daryo bo’lur.

Alisher Navoiy

A.Navoiyning ushbu o’gitlaridan bizga ma’lumki inson doimo bilmagan narsangizni so’rab bo’lsada o’rganing. So’ramagan kishi o’ziga dushmanlik qilgan bo’ladi. Shuningdek, bilimni har kuni, har doim o’rgan chunki bilim insonga doimo as qotadi.

Shuningdek,Yusuf Хos Hojibning “Qutadg’u bilig” asaridan ham foydalanish maqsadga muvofiqdir.

Kishi deb atarlar,qani ul kishi,

Kishiga naf bersa,soz bo’lsa ishi.

Ezgu shuki,yelga naf bersa faqat,

Bu naf bilan eli topolsa rohat.

Kaykovusning “Qobusnoma”asaridan ham foydalanish katta ahamiyatga egadir.Masalan, do’stlik haqida shunday deyilgan: “Ey farzand,bilg’ilki to kishi tirikdur,do’stsiz bo’lmag’usidur. Kishining do’stsiz bo’lg’onidan birodarlarsiz bo’lg’oni yaxshidur”.

Mehribonlik uylarida faoliyat ko’rsatuvchi pedagog tarbiyachilar pedagogik mahoratlarini o’stirib borishda ildam qadam tashlab boradilar. Тarbiyalanuvchilarni milliy g’urur ruhida tarbiyalashda ularni yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda turli tadbirlar, mavzu asosida kechalar olib borishlari kerak. Masalan, “Ertaklar olamiga sayohat”kabi tadbirlar.

“Ertaklar yaxshilikka yetaklar”kabi mavzularda musobaqalarni olib borish mumkin.Shuningdek, “Kichik suxandonlar”, “Bilimdonlar va Zukkolar”, “Balli qizlar”,“Balli yigitlar”, “O’zbek milliy urf -odatlari”, “Hadislarni o’rganamiz”, “Alpomishlar avlodiman”, “Vatan ostonadan boshlanadi”, “Konstitutsiyamiz bosh qomusimiz”kabi tadbirlarni o’tkazish muhim o’rin tutadi. Ayniqsa “Oltin kuz”bayramini nishonlanishi, bahor faslida esa “Navro’z” bayramini nishonlab, sumalak sayillarini o’tkazilishi milliy g’ururni takomillashtirishga yordam beradi.

(3- ilova)

(4-ilova)

1

2

3