Kavram olarak Kapitalizm; bir toplumsal-ekonomik yapı ve üretim biçimidir
Yüklə 228,96 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.7.Keynesyen Politikaların Çöküş Yılları
12
Klâsikler‟e göre; ekonomideki tüm piyasalarda denge, otomatik olarak sağlanacaktır. Ġstihdamda da dengenin otomatik olarak sağlanacağını kabul ettikleri için klâsik iktisatçılar, ayrı bir istihdam teorisi ortaya atmamıĢlardır. Onlara göre, iĢsizlik iradîdir. Keynes iĢsizliğin irade dıĢı bir olay olduğunu ileri sürmüĢtür. Ġrade dıĢı iĢsizlik; üretim kapasitesinin yetersizliğinden, konjonktürel dalgalanmalardan ve yapısal değiĢmelerden kaynaklanabilir. Keynes‟e göre; bu tür iĢsizliğin temelinde talep yetersizliği yatar. O, bu bağlamda; iĢ piyasasında bağımsızlığın bulunmadığını belirtmiĢtir: çalıĢabilecek durumda olanların, iĢ bulanlara oranı, emek gelirini oluĢturur, bu da toplam talebi oluĢturmak suretiyle emek talebini ortaya çıkarır. Emek talebinin, emek arzını doğrudan etkilediğine dair daha birçok nokta bulunmaktadır.
Keynes, gerçek hayatta olağan durumun eksik istihdam dengesi olduğunu ileri sürdü. Keynes‟e göre, emek piyasası, çalıĢma koĢulları ve sendikal anlaĢmalar önemlidir. Ücret düzeyi hayat standardını ve tüketim kalıbını değiĢtirir. DüĢük ücretle hayat standardının düĢeceğine karĢı çıkan çalıĢanlar verimliliklerini düĢünmezler. Ekonomide para aldanması vardır. Reel ve nominal ücretlere karĢı tepkiler değiĢiktir. Nominal ücret düĢüĢlerine karĢı tepkiler, reel ücret düĢüĢlerinden daha fazladır. Keynesci doktrin, hükümeti, özel teĢebbüse karĢı bir faktör olarak görmüĢtür. Hükümetin kâr amacı gütmeyen alanlarda özel yatırımlara alternatif olarak yatırım yapmasını öngörür. Yatırımlar için kaynak vergilerdir. Ortaya çıkacak açığın giderilmesi için kaynak ise özel bankadaki tasarruflar ve kredilerdir. Enflasyon ortaya çıkacağında da tersi bir maliye politikası uygulanmalıdır.(Solue ve Antell,1992:141) Halkın gelir seviyesini yükseltmek için bütçede makul seviyedeki açıklık önemsizdir. Ġstek dıĢı iĢsizliğin ortadan kaldırılabilmesi için ya para arzı artırılmalı veya faiz oranı düĢürülmelidir. Kapitalist sistemin temellerinden biri olan spekülasyon kavramına ve talebine Keynes, ayrı bir anlam kazandırmıĢtır. Para, spekülasyon güdüsü ile tutulabilir. Bu güdüyle edinilen tasarruflar, finansal piyasalar yoluyla reel kesime yansıyacaktır. Tahvil fiyatlarının yükselmesi, iĢletmelerin yeni tahvil ihracına neden olur. GiriĢimcilerin elde ettiği bu fonlar, yeni yatırım mallarının alınmasına neden olacaktır. Bu da toplam talebi artıran bir etki meydana getirecektir.(SavaĢ,1986: 57) Keynes, tasarrufları önlemek ve harcamaları artırmak için, faiz oranlarını indirmek gerektiğini, hükümetin yapacağı kamu yatırımlarının gerekli olduğunu söyledi.(Solue ve Antell,1992:185). 1937 de ABD‟de uygulamaya baĢlayan 13
Keynesyen düĢünceler 1939 da hız kazandı, iĢsizlik oranı düĢtü, 1942 de en düĢük düzeye indi. Keynesyen doktrinde maliye politikası etkindir. (Friedman ve Kaldor, 1982:26 ) Bu, iĢsizliğin bir çözümü idi ama enflasyon artıĢına çare olamadı. SanayileĢememiĢ ve geri kalmıĢ ülkeler için de önerilecek bir önlem ileri sürememiĢtir.(Galbraith,1989:224)
1940‟lı ve 1950 li yıllar Keynesyen Teori‟nin “altın yılları”dır. Bu dönemde, sanayileĢmiĢ ülkelerde uygulanan maliye politikalarla olumlu sonuçlar elde edildi. 1960 lı yılların baĢında kapitalist sistemde yeniden kriz belirtileri gözlenmeye baĢlamıĢtır. YetmiĢli yılların baĢına kadar kriz tehlikesi artarak devam etmiĢtir. 1970 li erken yıllarda, yükselen dıĢ borçlara, hammadde fiyatlarındaki artıĢlar da eklenince bazı ülkeler mali krize düĢtüler. SanayileĢmiĢ ülkelerde iĢsizlik ve enflasyon hızı artma eğilimindeydi. BaĢta ABD de olmak üzere diğer geliĢmiĢ kapitalist ülkelerde Keynezyen politikalar problemleri çözmemiĢti. Keynes‟in ucuz para politikası enflasyona neden oluyordu. Ġlerleyen yıllarda dünya ekonomisinin içine girdiği kriz uluslararası kapitalist sistemin mekanizmalarını değiĢtirmiĢtir. Batı Kapitalizmi, 1971 Ağustosunda Bretton-Woods para sisteminin son bulduğuna tanık oldu. Sabit kur yürürlükten kalkmıĢ, baĢlıca paralar serbest dalgalanmaya bırakılmıĢtı. 1973 sonu ve 1974 baĢında petrol krizi yaĢandı. Kriz dolayısıyla diğer mallara olan talep azalmıĢtı. Krizin ardından gelen enflasyon artıĢı, batı pazarlarının daralması ile ihracat azaldı ve reel kayıplar arttı. Japonya‟nın bir numaralı endüstriyel güç olarak belirmesiyle 1973 sıra dıĢı bir yıl oldu.
O yıllar ekonomik çöküĢ ve enflasyonun bileĢimi olan “stagflasyon” la geçen yıllardı. Neden olarak talep yetersizliği, teknolojilerin emek üretkenliğini artırma kapasitelerinin azalması, hammadde fiyatlarının yükselmesi ve iĢçi sınıfının mücadelesinin yoğunlaĢması gösterildi. Kâr oranları düĢtükçe, yatırımlar azaldı. Kapitalist sistemin içindeki geliĢmiĢ ve az geliĢmiĢ ülkelerin büyüme hızları düĢtü. ĠĢsizlik ve enflasyon baĢladı. GeliĢmiĢ ülkelerde kâr oranı düĢtükçe sermaye, finans alanına kaydı. Petrol ihracatçısı ülkeler zenginleĢti, biriken petro-dolarlar finans sistemine geçti. 1974 yılından itibaren IMF ve Dünya Bankası gibi resmi finans kurumları, borçlu ülkelere kendi kurallarını dayatmaya fırsat bulmuĢlardır. Keynesyen politikalar krizi önleyecek bir çare olmak yerine aksine devlet müdahaleciliğiyle engel oluĢturdu. Her alanda arz olduğu halde, talep yoktu. ÇalıĢma isteği olan iĢçiler olmasına rağmen, yeterince iĢ yoktu, Çünkü yeterince sipariĢ yoktu.(Krugman, 2003:7) 1970 lerin ortalarında, Üçüncü Dünya‟da yeni bir merkez olarak Asya‟nın yükseliĢi baĢladı. Çin‟in de yer aldığı Pasifik KuĢağı ve Japon ekonomileri ABD ekonomisinden hızlı geliĢmiĢtir. Dört Kaplan(Güney Kore, Singapur, Tayvan ve Hong Kong) dünya mamül malları toplam Yüklə 228,96 Kb. Dostları ilə paylaş:
|