Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə www.az.wikipedia.org www.samadvurgun.com. az 21
- İ n t e r n e t d ə
84 Milli ədəbiyyat 110 illiyi Səməd Vurğun 1906-1956 MART Səməd Yusif oğlu Vəkilov (Səməd Vurğun) 1906-cı il mart ayının 21- də Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində anadan olmuş, ibtidai məktəbi bitirib Qazax Müəllimlər Seminariyası- na daxil olmuşdur. 1924-1929-cu illərdə Qazax, Gəncə və Quba məktəblərində müəllim kimi fəaliyyət göstərmişdir. Bu dövrdə “Qızıl qələm” ədəbiyyat cəmiyyətinin Gəncə şöbəsində fəal ça- lışmış və yeni şeirlərini dövri mətbuatda müntəzəm çap etdirmişdir. 1929-1931- ci illərdə Moskva Dövlət Universitetinin ədəbiyyat fakültəsində təhsil almışdır. Bakıya qayıdaraq Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunu (indiki ADPU) bitirmiş, Dil və ədəbiyyat fakültəsində aspirant ol- muşdur. 1930-cu ildə onun “Şairin andı” adlı ilk şeirlər kitabı çapdan çıxmışdır. 1934-cü ildə Azərbaycan Sovet yazıçıla- rının I qurultayında İttifaqın məsul katibi seçildiyindən aspiranturanı tərk etmiş- dir. 1934-cü ildə Ümumittifaq sovet ya- zıçılarının I qurultayında Yazıçılar Bir- liyi rəyasət heyətinin üzvü, 1935-ci ildə ZSFSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin üzvü seçilmişdir. 1938-ci ildə “Vaqif”, 1939-cu ildə “Xanlar”, 1942-ci ildə “Fərhad və Şirin”, 1945-ci ildə yazdı- ğı “İnsan” mənzum pyesləri ölkənin mədəni həyatında böyük hadisəyə çev- rilmişdir. Şair tərcüməçilik fəaliyyəti ilə də məşğul olmuş, 1935-ci ildə A.S.Puşkinin “Yevgeni Onegin” mənzum poeması- nı, 1937-ci ildə isə Şota Rustavelinin “Pələng dərisi geymiş pəhləvan” poe- masının bir hissəsini, 1940-cı ildən baş- layaraq Nizami Gəncəvinin “Leyli və Məcnun” poemasını Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. 1942-ci ildə “Fərhad və Şirin” poemasına görə Stalin mükafa- tı laureatı olmuşdur. Uzun müddət Azərbaycan Sovet Ya- zıçıları İttifaqı rəyasət heyətinə rəhbərlik etmişdir. 1954-cü ildə Azərbaycan EA prezidentinin müavini seçilmişdir. Xari- ci Ölkələrlə Mədəni Əlaqə Cəmiyyətinin sədri, Sovet Sülhü Müdafiə Komitəsinin üzvü olduğu illərdə sülh uğrunda mü- bariz kimi SSRİ nümayəndə heyətinin tərkibində beynəlxalq görüşlərdə zülmə, ədalətsizliyə və müstəmləkəçiliyə qarşı etiraz səsini ucaltmışdır. Onun əsərləri rus, gürcü, tacik, ukrayna, özbək, çin, in- gilis, alman, polyak, bolqar və s. dillərə tərcümə olunmuşdur. 1941-1942-ci illərdə iki dəfə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı olmuşdur. 1945-ci ildə Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü seçilmişdir. 1943-cü ildə “Əməkdar incəsənət xadimi”, 1956-cı ildə filologiya elmləri fəxri doktoru və “Xalq şairi” (ilk Azərbaycan Xalq şairi) fəxri adına la- yiq görülmüşdür. İki “Lenin” ordeni, iki “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni, “Şərəf nişanı” ordeni və medallarla təltif edil- mişdir. Şairin yaradıcılığı haqqında bir neçə dissertasiya yazılmışdır. Səməd Vurğun 1956-cı il may ayının 27-də vəfat etmiş, Bakı şəhərində, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. Ə d ə b i y y a t Seçilmiş əsərləri: 5 cilddə /S.Vurğun.- Bakı: Şərq-Qərb, 2005. Aygün: poema /S.Vurğun; çapa haz. Aygün.-Bakı: Adiloğlu, 2004.-143 s. Şeirlər /S.Vurğun //Ədalət.- 2015.- 20 mart.- S.13. Bayramov, A. Səməd Vur- ğun: Milli və ümumbəşəri /A.Bayramov.- Bakı: Səda, 2006.- 315 s. Vəliyev, F. Səməd Vurğun və Azərbaycan etnoqrafiyası /F.Vəliyev, R.Əfəndiyev; red. A.Vurğunqızı.- Bakı: Çinar-Çap, 2006.-202 s. Səməd Vurğun-105 [İzomaterial]: [12 ədəd açıqca dəsti] /tərt. ed. və red. A.Vəkilova; dizayner Z.Məmmədov; foto E.Feyzullayev; S.Vurğun Fondu; “Aşıq Şəmşir” Mədəniyyət Ocağı İctimai Birliyi.- Bakı: Elm və təhsil, 2011.- 12 əd. ay- rıca v. ill. bükmə və cild üzlüyündə. İ n t e r n e t d ə www.az.wikipedia.org www.samadvurgun.com. az 21 Şair 85 Milli ədəbiyyat 85 illiyi Əli Kərim 1931-1969 MART Əli Paşa oğlu Kərimov (Əli Kərim) 1931-ci il mart ayının 22-də Göyçay- da anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra,
1949-1951-ci illərdə M.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun (indi- ki Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti) teatrşünaslıq fakültəsində üç il təhsil almış, 1951- ci ildə Moskva şəhərindəki M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda oxu- mağa göndərilmiş, 1955-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Ba- kıya qayıtdıqdan sonra “Azərbaycan” jurnalı redaksiyasında işləmiş, Şeir şöbəsinin müdiri olmuşdur. Ədəbi yaradıcılığa 1948-ci ildə “Azərbaycan pioneri” qəzetində çap etdirdiyi “Təzə müəllim” şeiri ilə başla- mışdır. 1957-ci ildə Moskvada keçirilən gənclərin və tələbələrin VI ümumdün- ya festivalında “İlk simfoniya” poeması mükafata layiq görülmüşdür. İlk kitabı 1958-ci ildə Azərbaycan Ədəbiyyatı Dekadası münasibəti ilə rus dilində çıxan “Два влюбленных” (İki sevgi- li) kitabı olmuşdur. “Həmişə səfərdə” (1963), “Qızıl qanad” (1965), “Qay- tar ana borcunu” (1970), “Uşaqlar və ulduzlar” (1971), “Səfərdən sonra” (1972), “Pillələr” (1978, 1987), “Se- çilmiş əsərləri” (I cild, 1974, II cild 1975; 2 cilddə, 1991), “Qayıt” (1983), “Mavi nəğmənin sahilində” (1991), “Neyləyim, şeirlə dərd söyləyirəm” (1999) və s. kitabları çap edilmiş, Azərbaycan şairi Əhməd Cəmildən və rus yazıçısı Lev Tolstoydan bəhs edən edən sanballı məqalələr çap etdirmişdir. Şairin əsərlərindən bir çoxu ölümündən sonra işıq üzü görmüşdür. Bəşərilik Əli Kərim şeirinin mahiyyətini müəyyən edən əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərdəndir. Şairin bədii yaradıcılığının tədqiqinə həsr edil- miş “Əli Kərim” (Sona Xəyal, 2011), “Azərbaycan poeziyasında Əli Kərim mərhələsi”, “Əli Kərim üslubu, yaxud fərdi yaradıcılığından ədəbiyyat tarixinə baxış” (Cavanşir Yusifli - 2005, 2010) monoqrafiya və məqalələr
çap edilmiş- dir. Altay Məmmədovun “Tanıdığım Əli Kərim”, Feyzi Mustafayevin “Dinmə, ey kədər”, Elza Kərimin “Nə xoşbəxt imişəm” xatirələr kitabı çapdan çıxmış- dır.
Əli Kərim 60-cı illər Azərbaycan ədəbiyyatında “İntibah dövrü” kimi qiymətləndirilən bir mərhələnin ən par- laq simalarından ola bildi... Görkəmli şair Əli Kərim 1969-cu il iyun ayının 30-da Bakıda vəfat etmiş, Göyçayda dəfn olunmuşdur. Göyçay şəhərində büstü qoyulmuş, Əli Kərim parkı salınmışdır. Sumqa- yıt şəhərində Əli Kərim poeziya klubu fəaliyyət göstərir.
Yüklə 6,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|