Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Musiqi.Opera.Balet 155
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə
90 Musiqi.Opera.Balet 155 illiyi MART 8 Cabbar Məşədi İsmayıl oğlu (Cabbar Qaryağdı oğlu) 1861-ci il mart ayının 31-də Şuşada anadan olmuşdur. O, uşaq yaşlarından xanəndəlik sənətinə həvəs göstərmiş və ilk təhsilini Şuşada Xarrat Qulunun məktəbində almışdır. Muğam, dəsgah, təsnif, el mahnıları- nı xalq şənliklərində məharətlə oxumuş və tezliklə Qarabağda şöhrət qazan- mışdır. Azərbaycanda opera sənətinin meydana gəlməsində onun rolu böyük olmuş, opera səhnəmizin ilk aktyoru kimi Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin 1887-ci ildə hazırladığı “Məcnun Leyli- nin məzarı üstündə” musiqili səhnəsində Məcnun rolunu ifa etmişdir. Bir müddət tarzən Sadıq Əsəd oğlunun (Sadıqcan) sazandalar dəstəsi ilə çıxış etmiş, məşhur xanəndə kimi Bakı, Gəncə şəhərlərinə, Şamaxı, Ağdaş rayonlarına dəvət olun- muşdur.
1900-1905-ci illərdə
tarzən M.F.Rzayev və kamança ifaçısı Məşədi Qulu ilə Bakıda müvəffəqiyyətlə çıxış etmişdir. 1905-ci ildə xanəndə tarzən Q.Pirimov və kamançaçalan S.Oqanezaşvilidən ibarət trio yaratmışdır. Onun səsi 1906- 1912-ci illərdə Kiyevdə “Qrammafon”, Moskvada “Sportrekord” və Varşava- da “Ekstrafon” aksioner cəmiyyətləri tərəfindən qrammafon valına yazılmış- dır. 1912-ci ildə Varşavadan qayıdarkən C.Qaryağdı oğlu Moskvada “Şərq” konsertləri vermiş, “Kürd-şahnaz”, “Mahur”, “Bayatı-Qacar”, “Heyra- tı”, xüsusilə “Mənsuriyyə” muğam- larını müstəsna ustalıqla ifa etmişdir. C.Qaryağdı oğlu Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının yaradıcılarından olmuş, klassik xalq musiqisindən dərs demiş, gənc kadrların yetişdirilməsində böyük işlər görmüşdür. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının nəzdində Bülbülün rəhbərlik etdiyi xalq musiqi- sini öyrənən elmi-tədqiqat kabinetində 300-ə yaxın mahnı və təsnif, təqribən 70 xalq musiqi parçası onun ifasında lentə yazılmış, S.Rüstəmov isə 50 xalq mah- nısını nota köçürmüşdür. Azərbaycan Dövlət Filarmoniya- sının və Azərbaycan Radiosunun so- listi olmuş xanəndə 30-dan artıq mah- nı bəstələmişdir. Onu məşhur italyan müğənnisi E.Karuzo ilə müqayisə etmişlər. F.Şalyapin və S.Yeseninlə tanış ol- muşdur. Yesenin onu “Şərq musiqisi- nin peyğəmbəri” adlandırmışdır. Onun “Azərbaycan musiqisinin keçmişi haq- qında xatirələr” əlyazmasında XIX əsrin xanəndə və musiqiçilərindən, muğamla- rın tarixindən, təsnif və mahnılarından bəhs edilir. 1935-ci ildə “Azərbaycanın Xalq ar- tisti” fəxri adına layiq görülmüş və bir qədər sonra “Şərəf nişanı” ordeni ilə təltif edilmişdir. Məşhur xanəndə Cabbar Qaryağdı oğlu 1944-cü il aprel ayının 20-də, 83 yaşında vəfat etmişdir. Bakının Lökbatan qəsəbəsindəki 9 saylı uşaq musiqi məktəbi xanəndənin adını daşıyır.
91 Musiqi.Opera.Balet 80 illiyi Rafiq Babayev 1936-1994 Rafiq Fərzi oğlu Babayev 1936-cı il mart ayının 31-də Bakı şəhərində ana- dan olmuşdur. 1943-cü ildə musiqi
məktəbinə da- xil olan Rafiq ilk caz kvartetini məhz bu məktəbdə yaratmışdır. 1950-ci ildə həmin məktəbi bitirərək, A.Zeynallı adı- na Musiqi məktəbinin fortepiano sinfinə daxil olmuş, R.S.Levinanın sinfində təhsil almışdır. Bu məktəbdə təhsil al- maqla yanaşı, Xalq Çalğı Alətləri An- samblının musiqi rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır. O, caz musiqisi ilə də ma- raqlanmış və improvizasiya ustalığını təkmilləşdirmişdir. 1954-cü ildə buraxılış imtahanın- da onun ifa etdiyi proqrama klassik əsərlərlə yanaşı, amerikalı caz pianoçu- su Bill Evensin kompozisiyası da daxil edilmişdi. Sonradan özünü bütünlüklə caz musiqisinə həsr etmişdir. 1959-cu ildə Rafiq Babayev konservatoriyanı bitirib rəhbərlik etdiyi caz-instrumental ansamblı ilə keçmiş Sovet İttifaqı ölkələrinə uzunmüddətli qastrol səfərinə çıxmışdır. Görkəmli müğənni Rəşid Behbudov- la tanışlıq onun həyatında böyük rol oy- namışdır. 1967-ci ildə Rəşid Behbudov Mahnı Teatrını yaradanda R.Babayev bu teatrın musiqi rəhbəri vəzifəsinə dəvət edilmişdir. R.Behbudovla birgə teatrlaşdırılmış böyük konsert proqramı hazırlamağa başlamışlar. 1967-ci ildə Tallin şəhərində keçirilən Beynəlxalq Caz Festivalında onun ansamblı laureat olmuş, “Bayatı- kürd” ladında ifa edilmiş kompozisi- yası xüsusi qeyd edilmişdir. Müxtəlif illərdə bu kollektivin heyətində Genna- di Stepanişşev (fleyta, saksofon), Rauf Sultanov (bas-gitara), Ələsgər Abba- sov (gitara), Səyavuş Kərimi (ud, kla- vişli alətlər), Cəmil Əmirov (klavişli alətlər), Tofiq Cabbarov (zərb alətləri), Firuz İsmayılov (sintezator), Ramin Sultanov (zərb alətləri), Emil Həsənov (bas-gitara), Vaqif Əliyev (zərb alətləri) və başqa peşəkar musiqiçilər fəaliyyət göstərmişlər. 1991-ci ildə Rafiq Babayev “Cəngi” folklor-caz kollektivini yaratmış və mu- siqi layihələrinin həyata keçirilməsinə kömək edən Səsyazma Studiyası təşkil etmişdir. Folklor çalğı alətlərindən istifadə etməklə, onları qeyri-adi har- moniya ilə zənginləşdirərək, dünyanın ilk baxışda bir-birinə zidd cəhətlərini - Qərbə və Şərqə xas olan musiqini melo- dik tərzdə birləşdirərək gözəl kompozi- siyalar yaratmışdır. 1993-cü ildə görkəmli musiqiçi, bəstəkar, oranjimançı Rafiq Babayevə “Azərbaycanın Xalq artisti” fəxri adı verilmişdir. 1994-cü il mart ayınının 19-da erməni ekstremistlərinin metro stansiyasında törətdikləri partlayış nəticəsində onlarla günahsız həmyerlimiz kimi Rafiq Baba- yev də faciəli şəkildə vəfat etmişdir. 25 saylı uşaq musiqi məktəbi onun adını daşıyır. Haqqında “Kədərimiz... Vüqarımız... (1998), “Günorta qatarı” (2003) filmləri çəkilmişdir. Pianoçu Ə d ə b i y y a t Fərhadov, R. Rafiq Baba- yev: mövzu və improvizə /R.Fərhadov, F.Babayeva.- Bakı, 2012.- 245 s. Rafiq Babayev [Elektron resurslar] /Heydər Əliyev Fondu; mətn R.Fərhadov; layih. koord. P.İsmayılova; prod. F.Babayeva; musiqi red. C.Əmirov.- Bakı: [mega basın], 2008.-8 elektron opt. disk. (CD ROM, DVD): musiqili, rəngli, 12 sm.+ [1] qoşma sənəd (96 s., şəkilli; 27 x 16 sm.) Mehparə. Rafiq Baba- yev fenomeni /Mehparə //Mədəniyyət.- 2011.- 13 may.- 12. Oktay. Böyük virtuoz sənətçi /Oktay //Xalq cəbhəsi.- 2012.- 18 yan- var.- S. 13. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.heydar-aliyev- foundation.org www.kepeztv.az www.mugamradio.az MART 31 Yüklə 6,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|