Kent davlat transport universiteti

Yig‘ma temir-beton konstruksiya elementlarining

spesifikatsiyasini aniqlash
Berilgan dastlabki ma’lumotlar va binoning rejasi rasm 1, I-I qirqimi 2-rasmlar asosida [2] uslubiy ko‘rsatmadan foydalanib yig‘ma temir-beton konstruksiya elementlarining spesifikatsiyasi 1 jadval shaklida tuziladi.


Yig‘ma temir-beton konstruksiya elementlar spesifikatsiyasi
1-jadval

№ t.r	Konstruksiya (element) nomi	Konstruksiya (element) eskizi	Konstruksiya (element) o‘lchamlari , mm					Massasi, tn	Beton hajmi, m^3
			Uzunligi	balandligi	eni	Ost qism eni	Kran konsoligacha masofa
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1	Kolonna osti fundamentlari		2500	1100	2500	--	-	9.1	3.64
2	Fundament balkalari -12m		11960	600	400	240	-	4.2	1.8
3	Ustunlar chetki o‘rta		9400 9400	600 600	400 400	400 400	6200 6200	7.0 5,3	2,79 2,1
4	Kran osti balkalari		11950	1400	650	340	-	10,7	4,27
5	Ferma yoki stropil balkalar 24m		23940	3300	280	280	-	18,2	7,3
6	Tom yopma plitalar 12m		11970	2980	455	455	-	7.5	3.0
7	Devor panellar 12m		11980	1500	300	300	-	7.6	3.0

Yig‘ma temir-beton konstruksiya elementlarining spesifikatsiyasi jadvalini tuzib olgandan keyin ishlar hajmini aniqlanadi.

1- rasm. Bir qavatli sanoat binosining plani sxemasi

2- rasm. Bir qavatli sanoat binosining 1-1 bo‘yicha qirqimi

2. 
   1.2. Yig‘ma temir-beton konstruksiya ishlar hajmini aniqlash
   

Yig‘ma temir-beton konstruksiya elementlarining spesifikatsiyasi va binoning rejasi 1-rasm, I-I qirqimi 2-rasmlar asosida bir qavatli sanoat binosining asosiy ishlar hajmi 2- jadval va qo‘shimcha ishlar hajmi 3-jadval shaklida tuzib hisoblanadi.


Asosiy ishlar hajmi.
2-jadval

№ t.r	Konstruksiya element nomi	Element massasi, tn	Element hajmi, m^3	Elementlar soni, dona	Umumiy element massasi,tn		Umumiy element hajmi, m^3
1.	2.	3.	4.	5.	6.		7.
1.	Ustun osti poydevorlari	9,1	3,64	30	273		109,2
2.	Poydevor balkalari	4,2	1,8	16	67,2		28,8
3.	Ustunlar Chetki ustun - O‘rta ustun -	7,0 5,3	2,79 2,1	30 20 10	140 53		55.8 21
4.	Kran osti balkalari	10,7	4,27	32	342,4		136,64
5.	Ferma yoki stropil balkalar 24m	18,2	7,3	20	364		146
6.	Tom yopma plitalar	7,5	3,0	128	960		384
7.	Devor panellar 12m,	7,6	3,0	80	608		240
JAMI:						2807.6 t		1121.44 m^3

Qo‘shimcha ishlar hajmi.
3-jadval

№ t.r	Ishlar nomi	Birlikga	Birikmalar soni	Umumiy hajmi
1	2	3	4	5
1	Ustun va poydevorlar choklarini betonlash	100dona ustun uchun 8,6 m^3 beton	30	2,6 m^3
2	Poydevor balkalarini poydevorga maxkamlash	100dona balka uchun 3,6 m^3 beton	16	0,57 m^3
3	Stropil fermalarni ustunlarga payvandlash	1ta ferma balkaga 1,2 m chok	20	24 m
4	Kran osti balkalarini ustunlarga payvandlash	1ta balkaga 0.4 m chok	32	12,8 m
5	Tom yopma plitalarni fermalarga payvandlash	1ta plitaga 0,3 m chok	128	38,4 m
6	Tom yopma plitalar orasidagi choklarni qorishma bilan to‘ldirish.	1 ta plita uchun 0,04 m^3 beton qorishma	128	5,12 m^3
7	Devor panellarni ustunlarga payvandlash	1ta devor paneli uchun 0,64 m. chok	80	51,2 m
8	Devor panellari orasidagi choklarni qorishma bilan to‘ldirish.	1ta devor paneli uchun 0,07 m^3	80	5,6 m^3

Asosiy ish hajmi aniqlab bo‘lgandan keyin poydevor uchun qoziladigan yer ishlari aniqlanadi.

2. 
   Montaj ishlarini bajarish usullarini tanlash
   

Konstruksiyalarni montaj qilish – bu elementlarni loyihada ko‘rsatilgan sathga o‘rnatish, vaqtinchalik mahkamlash jarayonini mexanizmlar yordamida amalga oshirish demakdir. Montaj ishlarini bajarishdan oldin hamma yer ishlari bajarilib bo‘lgan bo‘lishi kerak.

Konstruksiyalarni montaj qilish usullarini tanlashda quyidagi metodlarni qabul qilish mumkin.

1. 
   Konstruksiyalarni montaj qilish qamrovlar bo‘yicha ketma-ket uchastkalarni topshirish usulida olib boriladi. Bu usulda topshirilgan uchastkalarda umumiy qurilish ishlari davom ettiriladi.
   
2. 
   Tanlab olingan metod moslashish grafigiga to‘g‘ri kelishi va montaj qilish ishlarida hech qanday to‘siqlarga duch kelmasligini ta’minlash kerak.
   
3. 
   Qurilish konstruksiyalarini transport vositasida olib kelinib, qurilish maydoniga taxlangan bo‘lishi yoki olib kelingan konstruksiyalarni transportdan montaj qilish ( montaj s koles) usullari tanglangan.
   
4. 
   Bir etajli sanoat binolari konstruksiyalarini butunlay mahkamlash ishlari, montaj zonasi bo‘ylab bir oqim yo‘nalishida olib boriladi.
   
5. 
   Elementlarni butunlay mahkamlagandan keyin, tugun va choklar vizual ko‘zdan kechiriladi.
   
6. 
   Hamma montaj ishlari texnika xavfsizligiga rioya qilgan holda olib borilishi shart.
   

2.1. Montaj jarayonlarining rivojlanish yo‘nalishi

Montaj jarayonini rivojlanish yo‘nalishi texnikaviy va mexanizatsiyalashishi darajasiga bog‘liq bo‘ladi. Qurilayotgan inshootning konstruktiv xarakteristikalariga, qurilish ishlarining bajarish muddatiga bog‘liq bo‘ladi.

Montaj ishlarini osonroq va tezroq bajarilishi uchun binoning tor yo‘nalishdagi o‘qlariga nisbatan parallel, ko‘ndalang va kombinatsiyalashgan usulda olib borish mumkin. Kurs ishida ko‘ndalang montaj qilish usulini qabul qilindi (3- rasm)

3-rasm. Ko‘ndalang usul

2.2. Qurilish maydonini qamrovlarga bo‘lish

Montaj ishlarini ketma–ket olib borishni tanlash uchun, qurilayotgan binoni montaj uchastkalarga, zaxvatkalarga va yaruslarga bo‘lamiz. Bu bo‘linishlar uchastka yoki zaxvatkada montaj ishlarini uzluksiz olib borish sharti orqali olib boriladi. Bunda asosiy mexanizm – kranni uzluksiz ishlashi hisobga olinadi. Bir qavatli sanoat binolarini montaj qilish uchastkalarga me’yoriy belgilangan vaqt normasidan oshmasligi tavsiya etiladi.

2.3. Konstruksiyalarni o‘rnatish ketma-ketligi

Konstruksiyalarni o‘rnatish ketma-ketligi loyihadagi elemenlarni o‘rnatish sxemasiga bog‘liq bo‘ladi.

Konstruksiyalarni o‘rnatish ketma-ketligi 3 ta usulga bo‘linadi.

1. 
   Alohida – alohida montaj qilish usuli.
   
2. 
   Kombinatsiya usuli.
   
3. 
   Aralash usuli.
   

Bir qavatli sanoat binolarini montaj qilishda ko‘pincha aralash usulidan foydalaniladi.


2.3.1. Poydevorlarni montaj qilish
Poydevorlarning montaji yer osti qismini tanlash davrida alohida oqimda amalga oshiriladi. Xandak ostining belgilari nivelir yordamida tekshirilib poydevorlar o‘rni aniqlanadi va joydagi qoziqlar yordamida belgilab qo‘yiladi. Montaj qilishdan avval poydevorlarga reja belgisi chizib chiqiladi. So‘ngra poydevorlarni kran yordamida ko‘tarib loyiha joyiga o‘rnatiladi. Bunda poydevorlarga chizilgan reja belgilari binoning taqsimlovchi o‘qlariga mos tushishi kerak. Montaj qilinayotgan poydevorlarning rejadagi o‘rni teodolit bilan balandlik belgisi esa nivelir yordamida tekshirib boriladi.