Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
məlumatlardan istifadənin sadələşdirilməsi məqsədilə, fond birjalarında qiymətlərin hərəkətinin ümumiləşdirici göstəriciləri olan fond indekslərindən istifadə edilir. Məsələn, Nyu-York Fond Biıjasmda 5000-dən çox emitentin, London Fond Birjasında 4000-dən çox milli səhmdar cəmiyyətinin, Tokio Fond Birjasında 3000-dən çox milli şirkətin, Frankfurt Fond Birjasında 2500- dən çox emitentin qiymətli kağızları dövriyyədədir. İndeks müəyyən sayda səhmin qarışıq məzənnəsini göstərməklə yanaşı, iqtisadiyyatın vəziyyətini əks etdirir. İndeksin artım meylinin dayanıqlı olması ölkə iqtisadiyyatının yüksəlişini bildirir, indeksin aşağı düşməsi isə iqtisadiyyatda yaxud onun hər hansı sektorunda mənfi təzahürlərin baş verməsinin əlamətidir. İndekslər müəyyən şirkətlərin bazardakı vəziyyəti daha dəqiq əks etdirən səhmlərinin məzənnə dəyərinin orta kəmiyyətini ifadə edir. Ən qocaman, nüfuzlu və geniş yayılmış fond indeksi Dou-Cons indeksidir
Bu indeks Nyu-York Fond Birjasının səhmlərinin qiymətlərini əks etdirir. Onun bir neçə növü var. Sənaye Dou-Cons indeksi
səhmləri Nyu-York Fond Birjasında kotirovka olunan 30 ən böyük sənaye şirkətinin səhmlərinin məzənnəsinin hərəkətinin sadə orta göstəricisi kimi hesablanır (qiymətli kağızların məzənnə dəyərinin 20%-i). Bu indeks bazar fəallığının göstəricisidir, onun tərkib hissələri isə' ən böyük korporasiyaların ABŞ iqtisadiyyatında və onun bazarlarında tutduğu mövqedən asılı olaraq dəyişir. İndeks birjanın bağlandığı anda şirkətlərin listinqə daxil edilmiş səhmlərinin qiymətlərinin toplanılması nəticəsində alman rəqəmin bazar dövriyyəsində olan səhmlərin sayma bölünməsi yolu ilə hesablanır. Nəqliyyat
20 nəqliyyat şirkətinin (hava, dəmir yolu, avtomobil nəqliyyatı) səhmləri üzrə qiymətlərin hərəkətini xarakterizə edir. Kommunal
qaz və elektrik təchizatı sahəsində fəaliyyət göstərən 15 şirkətin səhmləri əsasında hesablanır. Mürəkkəb Dou-Cons indeksi 65 (30+20+15) sənaye, nəqliyyat və kommunal sahələri şirkətlərinin indeksləri əsasında müəyyən olunur. Bütün digər indekslər Dou-Cons göstərieisinə cavab reaksiyası verdiyinə görə dünya və regional birjalardakı səhmdarlar onun hərəkətini diqqətlə izləyir.
(National Association of Securities Dealers Automated Quota- tion) elektron birjasının indeksi də sürətlə genişlənir.
birjasında kotirovka olunan 100 ən mühüm səhmin qiymətlərinin indeksidir. 641 indeks 1984-cü ildən, sənaye müəssisələrinin sadə səhmlərinin fond indeksinin emal sənayesi tərəfə həddən artıq yönəldiyinə görə 1000 bazası əsasında tətbiq olunmağa başlamışdır. «Financial Times» qəzeti tərəfindən dərc olunan bu indeks, hazırda səhmlərin qiymətlərinin ən çox sadalanan göstəricisinə çevrilmişdir.
•
Dünya iqtisadi sisteminin fəaliyyətini təmin edən ümumdünya maliyyə sistemi onun qloballaşmaya daha çox məruz qalan seqmentidir. Meqa və makroiqtisadi sabitlik maliyyə bazarlarının genişlənməsi, kapitalların beynəlxalq hərəkəti, milli korporasiyaların və maliyyə qurumlarının ölkə xaricinə çıxması və s. üçün zəmin yaradır. Eyni zamanda dünya maliyyə sisteminin və onun sektorlarının dayanıqlı inkişafı dünya iqtisadiyyatının uzunmüddətli və sabit artımının baza amili qismində çıxış edir. Beynəlxalq banklar və maliyyə mərkəzləri bu sistemin «aparıcı konstruksiyalarıdır». Əvvəl belə hesab olunurdu ki, mühitin dəyişməsinə adekvat reaksiya vermək imkanı yaradan qiymətli kağızlar bazarına - törəmə maliyyə alətlərinin birja bazarına xüsusi çeviklik məxsusdur. Derivativlərin nəhəng kütləsi dünyada maliyyə sabitliyinin təməlinin dağılmasına və 2008-2010-cu illərin qlobal böhranının geniş miqyasda yayılmasına təsir göstərdiyinə görə, bu rəy neqativ istiqamətdə sürətlə dəyişmişdir. Müasir informasiya vasitələrinin birjaların fəaliyyətinə tətbiq olunması onların ənənəvi strukturlarına keyfiyyət dəyişiklikləri gətirir, birjalar və müştərilər arasındakı münasibətləri təkmilləşdirir. NASDAQ tipli elektron birjadankənar təşkilatlar qocaman ənənəvi birjaların üzərinə hücuma keçərək, onların texnoloji və təşkilati cəhətdən müasirləşməsini sürətləndirir. •
mərkəzlərində), kreditləşmə məqsədlərinə yönəldən iri milli və beynəlxalq fond bazarlarının rolu əhəmiyyətli dərəcədə artır. Bir tərəfdən, fond bazarlarının ixtisaslaşması, digər tərəfdən isə maliyyə bazarlarının beynəlmiləlləşməsinin, müasir kompüter və telekommunikasiya texnologiyalarının inkişafının təbii nəticəsi kimi, onların unifikasiyası meyliləri güclənir. Bu, fond birjalarından rəqabət mübarizəsinin yeni şərait nəzərə alınmaqla gücləndirilməsini tələb edir və müvafiq olaraq, onların fəaliyyətinin formaları və metodları arasındakı fərqləri hamarlayır. 642
Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|