15
(Müsəlman olmayan, qeyri-müslim vətəndaşlara və turistlərə də gülərüz-
lü və şirindilli davranmalıdır. Gözəl əxlaqımız ilə dinimizi onlara sevdirməli-
yik)
10. Peyğəmbərimizin və Əshabəsinin göstərdiyi doğru yoldan ayrılmayan
həqiqi müsəlmanların iman etdiyi kimi inanmalıdır. Doğru inanmış olmaq üçün
Əhli-sünnət vəl-camaat etiqadına uyğun olaraq iman etməlidir. (Əhli-sünnət
alimlərinin yazdıqları həqiqi din kitablarına tabe olanlara yüz şəhid savabı verilə-
cəkdir. Dörd məzhəbin hər hansı birisinin
alimlərinə “Əhli-sünnət alimi” deyi-
lir. Əhli-sünnət alimlərinin rəisi, İmamı-azam Əbu Hənifədir. Bu alimlər Əshabi-
kiramdan öyrəndiklərini yazmışlar, Əshabi-kiram da bunları Rəsulullahdan eşit-
diklərini söyləmişdilər.)
ƏHLİ SÜNNƏT ETİQADI
Müsəlman olmağın ilk şərti iman etməkdir. Doğru iman isə Əhli-sünnət eti-
qadına uyğun olaraq inanmağa bağlıdır. Ağıllı olan və həddi-büluğa
girən kişi və
qadının birinci vəzifəsi Əhli-sünnət alimlərinin kitablarında yazdıqları iman mə-
lumatlarını öyrənmək və bunlara uyğun olaraq inanmaqdır. Qiyamətdə Cəhən-
nəm əzabından qurtulmaq onların bildirdiklərinə inanmağa bağlıdır. Cəhənnəm-
dən qurtulacaq olanlar, yalnız bunların yolunda gedənlərdir. Onların yolunda ge-
dənlərə “
sünni” və ya “
Əhli-sünnət” deyilir.
Bir Hədisi-şərifdə “
mənim ümmətim yetmiş üç firqəyə (qola)
bölünəcək.
Bunlardan yalnız bir firqə Cəhənnəm əzabından qurtulacaq, digərləri isə hə-
lak olacaq, Cəhənnəmə gedəcəkdir” buyuruldu. Bu yetmiş üç firqədən hər biri
islamiyyətə tabe olduğunu iddia etməkdə və Cəhənnəmdən qurtulacağı bildirilən
firqənin öz firqəsi olduğunu söyləməkdədirlər. Möminin surəsinin 54-cü və Rum
surəsinin 32-ci ayəti-kərimələrində məalən:
“Hər firqə doğru yolda olduğunu
zənn edərək sevinməkdədir” buyuruldu. Halbuki bu müxtəlif firqələr arasından
qurtulan olan birinin əlamətlərini Peyğəmbərimiz “sallallahü aleyhi və səlləm” belə
bildirmişdir: “
Bu yolda olanlar mənim və əshabəmin getdiyi yolda olanlardır”.
Əshabi-kiramın birini belə sevməyən, Əhli-sünnətdən ayrılmış olur. Əhli-sünnət
etiqadında olmayan kafir olur və ya “Bidət əhli” yolunu azmış olur.
ƏHLİ-SÜNNƏT ETİQADINDA OLMAĞIN ƏLAMƏTLƏRİ
Allahü təala Əhli-sünnət etiqadına uyğun iman edən müsəlmanlardan razı-
dır. Bu cür inanmış olmağın bir çox şərtləri vardır. Əhli-sünnət alimləri bunları
aşağıdakı kimi izah etmişlər:
1.
İmanın altı şərtinə, yəni Allahü təalanın varlığına və birliyinə, ortağı və
bənzərinin olmadığına, Mələklərinə, Kitablarına, Peyğəmbərlərinə,
Axirət həya-
tına, xeyir və şərin, yaxşılıq və yamanlığın Allahü təala tərəfindən yaradıldığına
inanmalıdır. (Bunlar “
Əməntü”də bildirilmişdir).
16
2.
Allahü təalanın son kitabı olan Qurani-Kərimin Allahü təalanın kəlamı
olduğuna inanmalıdır.
3.
Mömin öz imanından heç şübhə etməməlidir.
4.
Peyğəmbərimizə “sallallahü aleyhi və səlləm” iman edib, həyatda ikən
onu görməklə şərəflənən Əshabi-kiramın hamısını çox sevməlidir. Dörd xəlifəsi-
nə, yaxın qohumları olan Əhli beytinə və möhtərəm xanımlarından
heç birinə dil
uzatmamalıdır.
5.
İbadətləri imandan bir parça bilməməlidir. Allahü təalanın əmr və qada-
ğalarına inanıb, tənbəlliklə yerinə yetirməyən möminləri kafir bilməməlidir. Ha-
ramlara əhəmiyyət verməyənlərin, islamiyyətə lağ edənlərin imanı gedər.
6.
Əhli qiblə olduqlarını söyləyən Allahü təalaya və Peyğəmbəri Muham-
məd əleyhissəlama inandım dediyi halda, səhv etiqadda olanları kafir olduqlarını
söyləməməlidir.
7.
Açıq-aydın günah işlədiyi bilinməyən hər imamın arxasında namaz qıl-
malıdır. Bu hökm cümə və bayram namazlarını qıldıran əmirlərə və valilərə də
şamil edilir.
8.
Müsəlmanlar başındakı əmirlərinə, idarəçilərinə üsyan etməməlidir. Üs-
yan etmək fitnə çıxarmaq olur və müxtəlif fəlakətlərə yol açır. Rəhbərlərin xeyir-
li işlə məşğul olması üçün dua etməli və günah işlərdən əl
çəkmələri üçün şirin
dil ilə nəsihət etməlidir.
9.
Dəstəmaz alarkən ayaqları yumaq əvəzinə, heç üzr və zərurət olmasa be-
lə, yaş əl ilə bir dəfə məst üzərinə məsh etmək, kişi üçün də qadın üçün də caiz-
dir (icazə verilir). Çılpaq ayaq və corab üzərinə məsh etmək olmaz.
10.
Peyğəmbərimizin “sallallahü aleyhi və səlləm” Miracının həm ruh, həm
də bədən ilə olduğuna inanmalıdır. “Mirac bir haldır, yəni yuxuda olmuşdur”,
deyənlər Əhli-sünnətdən ayrılarlar.
Cənnətdə möminlər Allahü təalanı görəcəklər.
Qiyamət günündə Peyğəm-
bərlər və saleh, yaxşı insanlar şəfaət edəcəklər. Qəbir sualı vardır. Qəbirdə əzab
ruh və bədənə olacaqdır. Övliyanın kəraməti haqdır. Kəramət Allahın sevgili
qullarında meydana gələn xariqüladə hallar olub, Allahü təalanın adətindən kə-
nar, yəni fizika, kimya və biologiya qanunlarından kənar
ikram və ehsan etdiyi
şeylərdir və inkar edilməyəcək qədər çoxdur. Qəbirdə ruhlar dirilərin etdiklərini
və söylədiklərini eşidirlər. Qurani-Kərim oxumaq, sədəqə vermək və hətta bütün
ibadətlərimizin savablarını ölülərin ruhlarına göndərmək, onlara fayda verir,
əzablarının azaldılmasına və ya qaldırılmasına səbəb olur. Bunların hamısına
inanmaq Əhli-sünnət etiqadında olmağın əlamətlərindəndir.
İMANIN ŞƏRTLƏRİ
İmanın şərti altıdır. Bunlar “Əməntü”də açıqlanmışdır. İmanın bəlli altı şe-
yə inanmaq olmasını Rəsulullah “sallallahü aleyhi və səlləm” bildirmişdir. Bu-
nun üçün hər müsəlman övladına “Əməntü”nü əzbərlətməli və mənasını da yaxşı
öyrətməlidir.