Konvensiyanin 5-Cİ azadliq və toxunulmazliq hüququ
Yüklə 1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- E. Qeyri- qanuni həbsə görə kompensasiya hüququ (Maddə 5 § 5) Maddə 5 § 5
5- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT –
© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 35
maddəsinin 3-cü bəndinə və 6-cı maddəsinin 1-ci bəndinə uyğun olaraq ağlabatan müddət ərzində məhkəmə araşdırması tələbi ilə əlaqədar rol oynayan amillər: səlahiyyətli orqanlar tərəfindən nümayiş etdirilən ciddi-cəhd, həbs olunmuş şəxsin səbəb olduğu hər hansı yubanma, eləcə də dövlətin məsuliyyət daşımadığı yubanmaya səbəb olan digər amillər (
[GC], § 106; Kolompar Belçika ya qarşı , § 42). 216. 6- cı maddənin 1-ci bəndində nəzərdə tutulan işlərdə məsələnin bir instansiya tərəfindən baxılmasına bir ilin sərf edilməsi adi praktika olsa da, 5-ci maddənin azadlıq məsələlərinə aid 4-cü bəndi xüsusi təcililik tələb edir ( Pançenko Rusiyaya qarşı , § 117). Fərdin şəxsi azadlığından bəhs edən halda, Dövlət tərəfindən həbsin qanuniliyinin təxirəsalınmaz surətdə qiymətləndirilməsi tələbinə əməl etməsi ilə əlaqədar Məhkəmə çox ciddi standartlara malikdir (məsələn bax:
, §§ 44-45, Məhkəmə tərəfindən ərizəçinin həbsinin qanuniliyinə dair qərarın verilməsi üçün on yeddi günlük vaxt müddətinin həddindən çox hesab edildiyi iş və həmçinin, apellyasiya icraatının iyirmi altı gün çəkməsinin "təxirəsalınmazlıq" tələbinin pozulması hesab edildiyi Mamedova Rusiyaya qarşı
iş, § 96). 217. Araşdırma məsələn, həbs olunmuş şəxsin tibbi vəziyyəti kimi mürəkkəb məsələlərin nəzərə alınmasını tələb etdikdə, bu, 5-ci maddənin 4-cü bəndi çərçivəsində "ağlabatan" müddətin müəyyən edilməsi zamanı nəzərə alına bilər. Lakin hətta mürəkkəb işlərdə belə, o cümlədən məhkəməyədək həbs zamanı təqsirsizlik prezumpsiyası halında səlahiyyətli orqanlardan xüsusi ilə təxirəsalınmaz baxışın aparılmasını tələb edən amillər mövcuddur (
, § 63;
, §§ 91-93). 218. C inayət işlərində həbs qətimkan tədbiri baxışlar arasındakı intervalların qısa olmasını tələb edir ( Beziçeri İtaliyaya qarşı , § 21). 219. Qərarın qəbul edilməsinə qədərki müddətin uzunluğu təxirəsalınmazlıq anlayışına uyğun gəlmirsə, Məhkəmə Dövlətə yubanmanın səbəbini izah etməyi və ya sözügedən vaxtın keçməsinə bəraət qazandıran istisna əsasları irəli sürməyi təklif edir ( Musial Polşaya qarşı
[GC], § 44; Kendjbihari Niderlanda qarşı , § 29). 220. N ə işin həddin artıq çox olması, nə məzuniyyət dövrü səlahiyyətli məhkəmə orqanları tərəfindən fəaliyyətsizliyə bəraət qazandıra bilməz ( E Norveçə qarşı , § 66;
Beziçeri İtaliyaya qarşı , § 25).
“5.
Bu maddənin müddəalarının pozulması ilə tutulmağa və ya həbsə alınmağa məruz qalan hər kəsin iddia ilə təmin olunan kompensasiya hüququ var .”
221. 5-
ci bənddə irəli sürülən kompensasiya hüququ ölkədaxili səlahiyyətli orqan və ya M əhkəmə tərəfindən digər bəndlərdən birinin pozulduğunun müəyyən edildiyini nəzərdə tutur (bax: başqa çoxsaylı qərarlarla yanaşı, N.C. İtaliyaya qarşı [GC], § 49; Pantea Rumıniyaya qarşı , § 262; Vaçev Bolqarıstana qarşı , § 78). 222. 5- ci maddənin digər müddəalarının pozulmduğu ölkədaxili səlahiyyətli dövlət orqanı tərəfindən birbaşa və ya mahiyyət etibarı ilə müəyyən edilməyibsə, 5-ci maddənin 5-ci bəndini tətbiq etmək üçün Məhkəmə ilk növbədə özü pozuntunu müəyyən etməlidir (məsələn bax:
, §§
227 və 229; Yankov Bolqarıstana qarşı , §§ 190-93). 5- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT –
36 © Avropa Şurası / İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 223. 5- ci maddənin 5-ci bəndinin tətbiqi qanunsuzluğun və ya pozuntunun olduğu təqdirdə şəxsin azad ola biləcəyi barədə sübutun yerli səviyyədə müəyyən edilməsindən asılı deyil (
, § 51;
, §
73). Həbs və ya tutulma milli qanunvericili yə əsasən qanuni olsa da, 5-ci maddəyə zidd ola bilər, bu isə 5-ci maddənin 5-ci bəndinin tətbiqini tələb edir ( Harkmann Estoniyaya qarşı , § 50).
224. 5-ci maddənin 5-ci bəndi milli məhkəmələr qarşısında birbaşa və məcburi qüvvəyə malik kompensasiya hüququnu təmin edir (
[GC],
§ 229; Ştork Almaniyaya qarşı ,§ 122).
225. 5-
ci maddənin 5-ci bəndi 1, 2, 3 və ya 4-cü bəndlərin pozulması ilə həyata keçirilmiş azadlıqdan məhrum etməyə görə kompensasiyanın alınması məqsədi ilə tətbiq edilə bildikdə yerinə yetirilmiş hesab olunur (bax: ən son qərarlar,
, § 204; Lobanov Rusiyaya qarşı , § 54). 226. İcrası məcburi olan kompensasiya hüququ Məhkəmənin qərarından əvvəl və ya sonra həyata keçirilməlidir ( Stanev Bolqarıstana qarşı [GC], §§ 183-84; Broqan və başqaları Birləşmiş Krallığa qarşı , § 67). 227. Kompensasiya hüququnun effe ktiv surətdə həyata keçirilməsi kifayət qədər müəyyənlik dərəcəsi ilə təmin edilməlidir (bax: məsələn,
, § 44;
Sakık və başqaları Türkiyəyə qarşı , §
60). Kompensasiya həm nəzəri ( Dubovik Ukraynaya qarşı , § 74), həm də praktik baxımdan çatımlı olmalıdır (
, § 195). 228. Kompe nsasiya iddialarına baxan zaman yerli səlahiyyətli orqanlardan milli qanunvericiliyi ifrat formalizm olmadan 5- ci maddənin ruhuna uyğun təfsir və tətbiq etmək tələb olunur (
, § 65;
Hutman və Meus Belçikaya qarşı , § 46).
229. Ko
mpensasiya hüququ ilk növbədə maddi kompensasiyanı nəzərə tutur. O, həbs edilmiş şəxsin Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 4-cü bəndi ilə əhatə olunan azadlığa buraxılma hüququnu təmin etmir (
, Komissiya qərarı). 230. Məhkəməyə qədər həbsdə saxlanma müddətinin cəza müddətinə hesablanması, qeyri- maliyyə xarakterli olduğundan 5-ci maddənin 5-ci bəndi çərçivəsində müəyyən edilən kompensasiyaya hesab olunmur ( Vlox Polşaya qarşı (№ 2) , § 32).
231. 5-
ci maddənin 5-ci bəndi İştirakçı Dövlətlərə müvafiq şəxsin pozuntunun səbəb olduğu zərəri göstərmək qabiliyyətindən asılı olaraq kompensasiyanı ödəməyə qadağa qoymur. Kompensasiya edilməli olan maddi və ya qeyri-maddi zərər mövcud olmadığı təqdirdə "kompensasiya" məsələsi mövcud ola bilməz ( Vassink Niderlanda qarşı , § 38). 232. Lakin şəxsin qanunsuz həbsi nəticəsində məruz qaldığı qeyri-maddi zərərin sübut edilməsinin tələb olunmasında ifrat formalizm kompensasiya hüququ ilə ziddiyyət təşkil edir (
, §§ 34-35).
Yüklə 1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|