Kurs jumisi tema: Konsentrlanǵan Vadarod sulfidden Kúkirt alıw texnologiyası Orınlaǵan Qabıllaǵań

II.4 Vadarod sulfid ximiyalıq qurami qásiyetleri
Vodorod sulfid H2S — palag'da máyek hidi keletuǵın reńsiz gaz. Ol suwda jaqsı eriydi (20 °C de 1 kólem suwda 2, 5 kólem vodorod sulfid eriydi). Tábiyatda dús keliwi. vodorod sulfid tábiyatda vulqan gazlarında hám birqansha mineral bulaq suwlarida mısalı, Pyatiqorsk hám Matsesta bulaqlarınıń suwında ushraydı. Ol hár qıylı o'sim lik hám haywanot qaldıqları daǵı kúkirtli organikalıq m oddalar shiriganida ónim boiadi. Birqansha oqar suwlardan, or Iler hám ahlat úyinlerinen qoiansa iyis keliwine sebep áne shu bolıp tabıladı.
Alınıwı. vodorod sulfid kúkirtni qızdırıp turıp vodorod menen tikkeley biriktiriw arqalı alınıwı múmkin: S+ H = H2S
Biraq ol ádetde temir (II) sulfidga suyultirilgan xlorid yamasa sulfat kislotalar ta 'sir ettiriw y o ii menen alınadı: 2HCl+FeS=FeCl₂+H2S
Bul reaksiya kóbinese Kipp apparatında o£tkaziladi.
Fizikalıq ózgeshelikleri. vodorod sulfid — nerv sistemasına zálel jetkizetuǵın júdá záharli zatlı gaz. Sol sebepli vodorod sulfid menen etiletuǵın islerdi morılı shkafda yamasa germetik tuyıqiletuǵın ásbaplarda oikazish kerek. Islep shıǵarıw ımaratlarında H2S dıń muǵdarı 1 1 hawada kópi menen 0,01 mg boiishiga ruxsat etiledi. vodorod sulfidning suwdagi eritpesi vodorod sulfidli suw yamasa sulfid kislota dep ataladı (ol kúshsiz kislota ózgesheliklerine iye).
Ximiyalıq ózgeshelikleri. H₂S — suwga qaraǵanda biyqarar birikpe. Buǵan sebep kúkirt atomınıń oishamlari kislorod atomınikiga qaraǵanda úlkenligi bolıp tabıladı. Usınıń sebepinen H — O bogianish H — S bogianishga qaraǵanda qısqa hám puqta boiadi. Qattı qızdırılǵanda vodorod sulfid kúkirt menen vodorodqa derlik toiiq ajraladi` :
H₂S=S+H₂
Sulfidlar. Eki tıyanaqlı kislota boigan sulfid kislota eki qatar duzlar — orta duzlar (sulfidlar) hám ashshı duzlar (gidrosulfidlar) payda etedi. Mısalı, Na₂S — natriy sulfid, NaHS — natriy gidrosulfid.
Gidrosulfidlardıń derlik hámmesi suwda jaqsı eriydi. Siltiiy metallar menen siltiiy-jer metallardıń sulfidlari da suwda eriydi, qalǵan metallardıń sulfidlari suwda erimeydi yamasa kem eriydi; olardıń geyparaları suyultirilgan kislotalarda da erimeydi. Sol sebepli bunday sulfidlarni tiyisli metall tuzınıń eritpesi arqalı vodorod sulfid ótkeriw yoii menen alıw múmkin, mısalı :
CuS0₄+H₂S=CuSl+H₂S0₄
yamasa
Cu2++H₂S=CuSl+₂H+
Birqansha sulfidlardıń ayriqsha reńi boiadi: CuS hám PbS — qara, CdS — sarı, ZnS — aq, MnS — aqshıl qızǵılt reń, SnS — bawırrang, Sb₂S₃ — toq sarı hám h. Kationlaming sapa analizi sulfidlardıń eriwsheńligi hám olardan kópshiligınıń reńi túrlishe ekenligine tiykarlanǵan. H₂S — vodorod menen kúkirt birikpesi; reńsiz hám záharli zatlı gaz, palag'da máyek hidi keledi; qaynaw t-rasi — 60, 38°, suyıqpanish t-rasi —8, 29°, suwda erip, sulfid kislota (júdá kúshsiz) payda etedi; bul kislotanıń duzları sulfidlar dep ataladı. Quramında 2 valentli kúkirt bar ekenligi ushın vodorod sulfid júdá kúshli qaytarıwshı bolıp tabıladı. vodorod sulfid texnikada neft, tábiyiy hám sanaat gazların qayta islew jolı b-n, erin. de bolsa metall sulfidlarga suyultirilgan sulfat kislota tásir ettirip alınadı. Analitik ximiyada kationlarni anıqlawda isletiledi.
Úshinshi gruppa kationlari qospasınıń analizi.
Úshinshi gruppa kationlarini úyreniwde ekinshi hám birinshi gruppalardagiga qaraǵanda júdá hilma-hil hám quramalı ximiyalıq ózgerislerdi ushıratdıq. Úshinshi gruppa kationlari ushın hár túrli analiz usıllardı qóllaw múmkin. Bulardan ayırımları menen tanısıw múmkin:
1. Bolıp -bolıp hár qaysı ionǵa has reakciya menen analiz qılıw xemasi:
Eritpe