L ü Ğ Ə t V ə e n s I k L o p e d I y a L a r



Yüklə 5,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/65
tarix08.09.2018
ölçüsü5,57 Mb.
#67592
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   65

ENMƏK -  QALXMAQ
kimi  nazik  yola  araba  salmağın  no  cjodor 
cəsarət  istədiyini  düşünür...  (MirColal).
ENMƏK -  QALXMAQ Uzanıb divanda 
İlqar  bayaqdan;  Gah  enir,  gah  qalxır geniş 
sınosı  (H.Hüscynzado).
ENMƏK  -   YÜKSƏLMƏK  Peşəm yük­
səlməkdir, enmək bilmirəm (S.Rüstəm).
ENSİZ  -   GEN  Yeja  özünü  kirpi  kimi 
yığdı, ensiz çiyinlərini qısıb boğazını  uzaldı 
(S. Vəliyev);  Axund  öskürən  kimi  Şirin gen 
və  uzun  lumanı  ılo  ayaqlarını  örtdü  (Mır 
Cəlal).
ENSİZ -   UZUN  Ortada uzun,  lakin ensiz 
ayaqaltı  xalça salınmışdı  (M.İbrahimov).
ERTƏ -  AXŞAM Sübh çox ertə oyanardı 
qarı.  Durquzar idi hamı xidmətkan (A.Səh­
hət);  Axşam  kənddə  ol-ayaq  yığılan  vaxt 
Qədir oyandı  (Ə. Vəliyev).
EŞİK  -   İÇƏRİ  llacı  İləsən  bir  söz 
deməyib  gəlir,  yapışır  Iskəndorın  qolundan 
və  çəkə-çəkə  aparır eşiyə  ((..Məmmədqu­
luzadə); İçəri girən  kimi əlini gödəkcəsinin 
cibinə salardı (Mır Cəlal).
ETİBARLI  -   VƏFASIZ  Görünür,  eti­
barlı  kişisən  (A.Şaiq);  Bu  vəfasız  dünya 
mənim son  ümidimi  söndürdü  (M.llüscyn).
ETİBARLILIQ -  VƏFASIZLIQ ...Apa­
ratların  işdə etibarlılığı onların  konstruksiya 
və  vəziyyətlərindən  xeyli  dərəcədə  asılıdır 
(P.Rüstomzado);  Artıq  arvadının  vəfasızlı­
ğına qəti  olaraq  ıııandı (Çəmənzəminli).
ETİNASIZ  -   DİQQƏTLİ  Yeja  onu 
etinasız  dinlədi  (S.Vəliyev);  Bunu  görə  də 
başqalarına  nisbətən  daha  çox  diqqətli 
olmalıdır (C.Omırov).
ETİNASIZLIQ  DİQQƏTLİLİK  Rus 
təm kişi Mayaya etinasızlıq göstərdi (M.İbra­
himov);  Diqqətiiliyi nə görə təşəkkür edirik.
ETİRAZ 
ETİRAF  Sorıyyə  xalanın 
bütün  etirazları  puça  çıxdı  (S.Rəhimov); 
Qadının  etirafı  və  yaxud  təsdiqi  mənim 
marağımı  təskın etmirdi (S.Hüseyn).
EVLƏNMƏK 
BOŞANMAQ  Qəribə 
bu  ıdı  kı,  Şamxal  evlənmişdi  (I.Şıxlı);  Mən
EYNİLİK  -  MÜXTƏLİFLİK
do  səni  boşuram,  qalarsan  canın  çıxa-çıxa 
(Çəmənzəminli).
EVLİ  -   SUBAY  indi  qadan  alım,  evli- 
sən'l (Ə.Haqvcrdiycv); Məgər şəhərdə ağıllı, 
ailə sevən subay kişilər azdır? (C.Əmirov).
EVLİLİK  -   SUBAYLIQ  Otuz  ildir, 
sənə ev düzəldirəm, uşaq saxlayıram; Bu da 
mənim evliliyimin əvəzi!.. (“Aşıq Ələsgər" 
dastanı);  Saqqalını  subaylıqda  ağartmaya­
caqdı ki?..  (M.İbrahimov).
EYBƏCƏR  -   QƏŞƏNG  Fərhad  xan 
bığıburma, yekəqarın,  eybəcər bir pəhləvan 
idi  (Nağıl);  Göy  üzündə  bir  qəşəng;  Tağ 
görünür yeddi  rəng (A.Səhhət).
EYBƏCƏRLƏŞM ƏK  -   Q ƏŞƏNG­
LƏŞMƏK  Qaraşa  elə  gəlirdi  ki.  Kələntər 
çox kök olduğundan, orta boyu bir az qısalır 
və  eybəcərləşirdi  (M.İbrahimov);  Qəhrə­
man ucalmış, qara saçları daha da sıxlaşmış, 
özü də dəyişib qəşəngləşmişdi (S.Rəhimov).
EYBƏCƏRLİK 
-  
Q Ə ŞƏNGLİK 
..  Eybəcərliyinə  görə  heç  kəs  adını  çəkmir 
(Ə.Əbülhoson);  Qara  saçları  onun  ümumi 
görünüşünə  bir qəşənglik  gətirirdi  (A.Məm­
məd rza).
EYİBSİZ -   ÇİRKİN  Eyibsiz dost axta­
ran  dostsuz  qalar  (Ata.  sözü).  Başqalarının 
könül  qapısına  açar  salmaq,  oğurluqdan  da 
çirkin  işdir (M.llüscyn).
EY İB SİZLİK   -  
NAMUSSUZLUQ 
Övladın eyihsizliyi  valideynin  başını  ucaldır. 
Yox.  yox,  mən  belə  namussuzluğa  razı 
olmaram (M.Hüseyn).
EYNİ  -  M ÜXTƏLİF Son  varlığın eyni­
sən,  buna  sözmü  var'/  Ürəyisən,  beynisən, 
buna sözmü  var? (M.Müşliq);  Müxtəlif bitki­
lər özünə diqqət tələb edirdi (M.İbrahimov).
EYNİLİK  -   M Ü X TƏ LİFLİK   Lakin 
yelləncək  sürətlə  qalxıb  endikcə  Veysin 
tikirlərində də elə bil eynilik artırdı (i).Əbıil- 
həsən);  İnsanların  düşüncə  və  istəklərinin 
bir-birinə  zidd  və  müxtəlifliyini  gördükcə 
borana  düşmüş  yolçu  kimi  çaşıb  qalır 
(M.İbrahimov).
4X


ƏFSANƏ -   HƏQİQƏT
bır  uşaq  olmağımı  üzə  çokonlorin  on 
dəhşətlisi  Nabat  xalanın  oğlu  Yaqub  idi 
(Ə.Əylisli).
ƏFSANƏ -   HƏQİQƏT Bunlar həqiqət­
dir,  əfsanə  deyil;  insan  nolor  qurdu,  nolor 
yaratdı (II.Hüseynzadə).
ƏFSANƏVİ  -   ƏSİL  Qartal  dcdiklori  o 
əfsanəvi qohroman  budur (M.Hüseyn);  Çox 
sağ ol, oğlun Forid bütün vuruşlarda əsil igid 
olduğunu siibut etmişdir (M.Hüseyn).
ƏFSANƏVİ -  HƏQİQİ Ciiilsonom arvad 
öz  lorifindon  ruhlanır,  ruhlandıqca  da  elo 
bil.  qeyri-adi.  əfsanəvi  bir  hadisodon  danı­
şırdı  (M.Hüseyn);  Həqiqi  vo osas söhbotlor 
axşam  şor bə t i  ıçilon  zaman  başlanacaq  ıdı 
(M.S.Ordubadi).
ƏĞYARLIQ  -   DOSTLUQ  Kim  olub 
əğyarə yar. eylər mənə əğvarlıq (M.Füzuli); 
Elo  bil  o,  ...dostluğa,  sodaqoti  osıl  ürok 
döyüntüsü ilə tərənnüm edən bır şairə qulaq 
asırdı  (M.Hüseyn).
ƏHATƏLİ  -  BİRTƏRƏFLİ  Daha əha­
təli  iclas  çağırılsın;  Yaxın  bır  gün,  ətraflı 
danışmaq  üçün (R.Rza);  Məsələni  birtərəfli 
həll etmişlər.
ƏXLAQLI  -   POZĞUN  Püsloxanım 
əxlaqlı,  namuslu  qadındır,  (iözol  olmasına 
baxmayaraq, pozğun arvaddır (C\Əmirov).
ƏXLAQSIZ -  NAMUSLU Şeyx Nəsnıl- 
lah həyasız,  yalançı  vo əxlaqsız bir adamdır 
(M.İbrahimov);  Bu  evin  sahibi  səndən  miıı 
pay namuslu adamdır (Ə.Əylisli).
Ə X LA Q SIZLIQ   -   NAMUSLULUQ 
...Onun  hörmət  və  nüfuzunun  azalması  və 
xidmətlərinin  əlindən  çıxması  Mehribanın 
əxlaqsızlığından  ırolı  gəlmişdir  (S. Hüseyn); 
O, numusluluğundan dinib-danışmırdı.
ƏKİN  -   BİÇİN  Bağın,  əkinin  xeyrini 
bəylər  görəcəkmiş;  Toxum  okmoyo  deh­
qanları neylordin.  ilahi? (M.Ə.Sabir);  U içinə 
çin  gərəkdir,  xırmana  vəl (S.Ə Şirvanı) 
OKİNÇİ 
BİÇİNÇİ  özünüz  əkinçi.  qış  dilənçi  (Ə.l laq verdiyev);  Hiçinçl 
haqqını  yerdərı  yığar (Ata.  sözü).
ƏLİAÇIQ -  XƏSİS
ƏKMƏK  -   BİÇMƏK  Gcco,  gündüz 
əkir,  biçir yoxsul;  Yenə  görmoz  evində  bir 
mohsul  (A.Şaiq).
ƏKM ƏK  -   ÇIXMAQ  Arpa  əkdim,  dan 
çıxdı  (Ata.  sözü).
ƏKSİNƏ  -   DÜZÜNƏ  Vəziyyəti  büs­
bütün əksinə mona edirsiniz (M.S.Ordubadi); 
Şərait  mosoloyo  düzünə  yanaşmağı  tolob 
edir.
ƏQİDƏLİ  -   M Ə SLƏKSİZ  ...Sizin 
nəcib  ürəkli  vo  yüksək  əqidəli  bir  adam 
olduğunuzu görürəm (M.İbrahimov); O, məs- 
Iəks iz adamdır.
ƏQİDƏSİZ -  MƏSLƏKLİ  ..Bir addım 
ovozino  beş  addım  geri  çəkilən  əqidəsiz, 
ctiqadsız adamlardandır (M.İbrahimov); Onu 
məsləkli bir şəxs kimi tanıyırlar (“Azərbay­
can”).
ƏQLİ -   FİZİKİ  Əqli əməklə fiziki əmək 
arasındakı  ziddiyyət  aradan qaldırılmalıdır.
Ə LA LTI  -   AŞKAR  Tarverdinin  bu 
hərəkəti,  əlaltı  öküzləri  salıb  yeməyi  təli- 
matçı Məcidi pərt etmişdi (S.Rohimov); İlahi, 
yuxu görürəm, ya bu aşkardır■?  deyə özünü 
toxtatdı  (Mir Cəlal).
ƏLALTINDAN -   AŞKARCA O, əlaltın­
dan  öz  işini  görürdü (M.İbrahimov); Aşkarca 
bizim əleyhimizə danışır.
ƏLBİR  -  TƏK  Düşünüb  bayaqdan  tök­
müşəm  tədbir;  Gərək  sinə  gərək  düşmənə 
əlbir  (S.Rüstəm);  Özün  də  meydanda  tək 
qaldın...  (M.Hüseyn).
ƏLƏK-VƏLƏK -  SAKİTLİK Bu yerdə 
yer tapılmaz artıq qüssəyə, dərdə; O yerdəsə 
ürəklər  dərddən  ələk-vələkdir  (S.Rüstom); 
Mışka oh  ilə sakitlik  işarəsi  verdi, başa saldı 
(Mir Cəlal).
ƏLƏM -  NƏŞƏ  Keçdim artıq gülə-gülə 
inən  ələmdən nəşəyə (S.Rüstəm).
Ə LİAÇIQ  -   XƏSİS  Dədəm  kimi  əli­
açıqsan.  verəndə  üzünü  görmə  (M.İbrahi­
mov);  Olursunuz, dıımaıı  olun,  sis olmayın; 
Nodo xəsis  olsanız  da;  Sevgidə xəsis olma­
yın!  (B. Vahabzadə).
50


Yüklə 5,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə