L ü Ğ Ə t V ə e n s I k L o p e d I y a L a r

SABAH  -   BU  GÜN
SADİQLİK -  SATQINLIQ
Ss
SABAH -  BU GÜN Subalı tamaşa günü­
dür,  ciddi  luizırlaş  (S.Voliycv);  Qapının 
ağzında  Qızyctor  qarı;  Əllori  qoynunda 
oturub ba gün (S. Vurğun).
SABAHKI -   BUGÜNKÜ Sabahkı tonto- 
nonin  sorağını  aldılar  (S.Rüstom);  Bugünkü 
plovun xorci do monlodir (S.S.Axundov).
SABİQ  -   GƏLƏCƏK  Sabiq  tacir  Ağa 
Qurbanı  hamı  tanıyırdı  (Ə.Haqverdiyev); 
Gələcək  günloro  aparmalıyam,  mürokkob 
osrimi (R.Rza).
SABİT  -   DƏYİŞKƏN  Əsil  aşiq  olur 
sevgido sabit (H.Cavid);  Hibrid orqanizmlor 
daha dəyişkən olur (M.Axundov).
SABİT  -   SƏRBƏST  Cobhodə  voziyyot 
sabit  idi  (S.Qodir/ado);  Nizami  yeno  sər­
bəst cavab  verdi (M.İbrahimov).
SABİTLƏŞMƏK  -   SƏRBƏSTLƏŞ­
MƏK Sabit birloşmolər dilin tarixi vo inki­
şafı prosesində yaranır vo sabitloşir (Y.Scyi- 
dov); Torkibdən  kənarda sözlor sərbəstləşir.
SABİTLİK  -   DƏYİŞKƏNLİK  Kom­
ponentlərin  monaca  qovuşuq  vo  ayrılmaz 
olması  frazeologizmlərin  sabitliyini  göstorir 
(II.Həsənov);  Birdən-birə  omolə  golon  bu 
dəyişiklik Əzizo do losir etdi  (Ə.Vəliyev).
SABİTLİK -  SƏRBƏSTLİK Onlar hazır 
şəkildə təkrar olunduğuna görə yox,  frazco- 
loji  səviyyədə sabitliyə malik olduğuna görə 
sabitdir  (M.Həsənov);  Hissiyyat,  sərbəstlik 
və  alicənablıq  xeyirxahın  yaxşı  cohətlorini, 
nəcabətini  yaymaqda  kimsəni  mübaliğəyə 
sövq edir (M.Talıbov).
SAÇLI  -   KEÇƏL  K e ç J  qızı  qoy  evdə; 
saçlı qızı  götür qaç (A.Şaiq).
SADƏ -  ÇƏTİN Mən insanam; sadə insan 
əlinin;  Yaratdığı  nemətlərə  öyünmosom 
ölərəm  (R.Rza); Əzizim,  bu çox çətin  addır 
(C.Əmirov).
SADƏ  -  MÜRƏKKƏB  Mənim rəfiqəm 
sadə  bir  qızdır  (C.Əmirov);  Mən  o  zəif vo
mürəkkəb  insanların  vücudunu,  xüsusiyyə­
tini öyrənmişdim  (Mir Cəlal).
SADƏDİL -  İNADCIL Son ki bir sadədil 
uşaq  idin? (Ə.Haqverdiyev); İnadcıl bir uşaq 
kimi özünü aparırdı (“Ulduz").
SADƏDİLLİK  -   İNADCILLIQ  -   Çar 
babadan  imdad  gözlomok,  zülm  yuvasına 
müraciot  etmək  no  qodor  sadədillik 
(S.S.Axundov);  Onda  hələ  inadcıllıq  qalıb 
(“Azorbayeun").
SADƏLİK  -  ÇƏTİNLİK  Jandarm  roisi 
özünü sadəliyə vurub ehtiramla ayağa qalxdı 
(M.Hüscyn);  Cavab  verməyə  do  çətinlik 
çəkirdi  (Ə.Vəliyev).
SADƏLİK -  LOVĞALIQ Onların bozi- 
lori  sadəlik  və  təvazökarlıq  kimi  sifətləri 
itirmişlər (Ə.Voliycv);  Ancaq  Polad hərdən 
cızığından  çıxır.  Əzizdə  isə  bir  balaca  lov­
ğalıq əmələ gəlibdir (Ə.Voliycv).
SADƏLÖVH -  İNADKAR Soyuq-soyuq 
ağıldan  sadəlövh  yaxşıdır  (C.Novruz); 
İnadkar  uşaq  kimi  gücü  çatdıqca  cır-cır 
çığırırdı  (Mir Cəlal).
SADƏLÖVHLÜK  -   İNADKARLIQ
Bir do  fikirləşirdim;  bəlkə  bu ananın sadə- 
lövlılüyündəndir  (Mir  Cəlal);  Əvvəldən 
başladığı  inadkarlıq,  qürur  hissi  onu  sözün­
dən dönməyə qoymur (S.Qodir/ado).
SADİQ -  XƏYANƏTKAR Sadiq adam­
dır,  ona  bel  bağlamaq  olar.  Onun  təbiəti 
elədir, xəyanətkardır (H.Nadir).
SADİQ  -   NAMƏRD  Bir  sadiq  ömür 
dostum;  Şeir  dilli  yarım  var  (R.Rza);  Na­
mərdəm  tutmasam  mən özüm!  (S.Rüstom).
SADİQ  -   SATQIN  Fazil,  sadiq  dostu­
muz!  Sizi  böyüdən  atalar vo analar müqəd­
dəs  dostluq  önündə  diz  çökürlər  (C.Mom- 
modov);  Satqına  rast  gəlsə,  satar  Nobini 
(S.Rüstom).
SADİQLİK  -   SA TQ IN LIQ   Ana  öz
övladma sadiqlik,  mehribanlıq  kimi  hisslori
110

---

SAMİT -  SAİT
salırlar  (Ə.Haqverdiyev);  Quyudan  xeyli 
daş çıxartdılar ("Azerbaycan”).
SAMİT -  SAİT Ağız boşluğunda mnncoyo 
rast  golorok  tələffüz  cdilon  soslor  samit, 
oksinə,  maneəsiz  toloffuz olunan  soslor  iso 
sait adlanır.
SARALMAQ  -   AĞARMAQ  Rongi 
günü-gündon  saralır  (Ə.Haqverdiyev); 
Mohtabanın  rəngi ağarmışdı (S.Rohimov).
SARALMAQ -  QIZARMAQ Dodaqları 
gah  qızarır,  gah  saralır,  gah  da  kotan  kimi 
ağarırdı  (C.Cabbarlı).
SARIQLI  -   AÇIQ  Üçüncü  həftə  idi  ki, 
o.  gözləri  sarıqlı  gəzirdi  (S.Qodirzadə); 
Qolları  açıq gəzir (A.Mommodrza).
SARIMAQ -   AÇMAQ  Bu saat  gətirim, 
tənziflə  sarıyım  (M.İbrahimov);  İndicə 
açacağam, sən ağlama, yaxşımı? (M.Süley­
manlı).
SARIŞIN -  QARAŞIN  Bir də qapı açıldı 
və  içəriyə  ortaboylu,  sarışın,  dedikcə  zərif 
bır  xanım  girdi  (Çəmənzəminli);  Saqqallı 
kişi  qaraşın  oğlandan  beş  min  frank  alıb 
cibinə qoydu  (S.Qodirzadə).
SARSAQ  -   AĞILLI  Bu sarsaq  fikirlə­
rin; Cəlal bir əsiridir (S. Vurğun); Hər şeydən 
əvvəl  kəndimizə  müxtəlif peşə  sahibi  olan 
ağıllı  adamlar lazımdır (Ə.Vəliyev).
SARSAQLAMAQ  -   AĞILLANMAQ 
Sənsə  sarsaqladın  (Mir  Cəlal);  Əgər  ağıl- 
lunmısansa,  mənə  yenə  yoldaş  Mərdanov 
deyə bilərsən (S.Qodirzadə).
SARSILMAQ -  MÖHKƏMLƏNMƏK 
Sarsılır cümlə  əqrəbası  onun;  Daima  yaslı, 
daima  məhzıın (H.Cavid); O, çəkişmələrdə, 
vuruşmalarda möhkəmlənmişdi ("Ulduz”).
SARSI MAQ  -   MÖHKƏMLƏNM ƏK 
Gözlərin  mənliyimi  sarsıdır  (C.Cabbarlı); 
Sənin  sözlərin  ona  təsəllidir,  onu  möhkəm­
lədir.
SATİRA -   KOMEDİYA Satira nöqsan­
lara  və  zəif cəhətlərə  istehza  deyil,  nəcib 
bir şimşək  və ildırım allahıdır (V.Bclinski.); 
Komediyanın əsasını  acı gülüş təşkil edir ki, 
bu  da  tənqid  üsullarından  on  qüvvətlisidir 
(F.Qasımzado).
SEVGİ -  QƏZƏB
SATİRİK  -   KOMİK  Satirik  vo  komik 
əsərlərdən  iso  mütloq  müsbot  qohronıan 
istəmək məncə, doğru olmaz (M.İbrahimov).
SAVADLI -  BİLİKSİZ Sono bir savadlı 
adam  lazımdır  (Ə.Haqverdiyev);  Biliksiz 
ömrün  nə mənası  var? (S.Rüstəm).
SAVADSIZ -   BİLİKLİ  Mən  iso savad­
sız  bir  adamam  (C.Əmirov);  Şəxsən  mən 
Əzizi təşəbbüskar, bilikli bir işçi kimi, yaxşı 
bir  mütəxəssis  kimi  müdafiə  edirəm 
(Ə.Vəliycv).
SAVAŞ -   BARIŞIQ  Qurd  qardaş, savaş 
no  gərək,  ətin  yerini  tapmışam  (A.Şaiq); 
Barışıq məsələləri  ilə o  məşğuldur.
SAVAŞQAN  -   SAKİT Təbiətən savaş- 
qan  vo  kinli  olan  Kolbiyev  bu  görüşlər 
zamanı  Mina  xanımla  əylənməkdən  çox, 
onun əri  ilə maraqlanır... (M.İbrahimov); O, 
zahirən çox sakit idi (M.İbrahimov).
SAVAŞMAQ -   BARIŞMAQ  Axı onsuz 
da  bədbəxt olan  bu  adamlar niyə do savaş­
sınlar?  (S.Vəliyev);  Onu  verim,  tülkü  lələ 
ilə  məni  barışdır (A.Şaiq).
SAZ -   NAXOŞ  O saz adamdır (İ.Fərzə­
liyev);  Məni  naxoş və ya  xudbin  hesab edir 
(M.İbrahimov).
SAZ  -   SINIQ  Demək  ki.  işiniz  sazdırl 
(M.S.Ordubadi);  İyirmi  il  keçir  o  vaxtdan 
bəri;  Yazıq  taleyimin sınıq  şahpəri  (S.Vur­
ğun).
SAZAQ  -   İSTİ  Alışdı  istiyə,  dözdü 
sazağa',  Bağladı  meylini  suya,  torpağa 
(H.Hüseynzadə).
SAZAQLI  -   İSTİ  Sazaqlı  bir  külək  əsir 
canımda (M.Əlokbərli); isti gün idi (“Ulduz").
SEHRLİ -  ADİ Xan, Eloğlunun bir sehrli 
tütoyi  var  (A.Şaiq);  Əsərdə  adi  hadisələr 
təsvir olunmuşdur.
SEVGİ  -   ƏDAVƏT  Sevgi  küçəsi  ilə 
gəzdiyin  yerdir  (S.Vəliyev);  Tökün  dəniz­
lərə,  tökün  çaylara;  Axı  insan  hara,  ədavət 
hara?!  (C.Novruz).
SEVGİ  -   QƏZƏB  Sevgi  evi  iso  bax, 
buradadır (S. Vəliyev); Ay oğul, no deyirsən, 
no üçün belə qəzəbə gəlmisən (S.S.Axundov).
112

---