Odur ki, ma
terialın daha uğurlu və maraqlı alınması, daha çox auditoriyanın
diqq
ətini cəlb etməsi üçün ən vacib fikirlər rəqəmlərlə qeyd olunmalı, ən maraqlı
faktlar ön
ə çəkilməlidir. Əgər 1. rəqəmi ilə işarələnmiş bir neçə fakt varsa, onlar
arasında seçim aparmaqla, daha maraqlı faktı tapmaq və üzə çıxarmaq lazımdır.
H
əmin faktlardan ən maraqlısı və operativi isə düşünürük ki, Azərbaycanın üçüncü
d
əfə İrana nota göndərməsidir. Odur ki, həmin sitatlardan və mətbuat konfransında
deyil
ən faktlardan istifadə edib materialı aşağıdakı kimi təqdim etmək olar.
Nümun
ə:
Studiya: Az
ərbaycan İrana növbəti – üçüncü dəfə nota verib. Bunu, bu gün
keçirdiyi m
ətbuat konfransında Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Elman
Abdullayev deyib. O, h
əmçinin, Azərbaycanın İrandakı səfirinin geri çağırılması
il
ə bağlı məsələlərə də münasibət bildirib.
K.A. Az
ərbaycan İrandakı Fövqəladə və Səlahiyyətli səfirini geri çağırmayıb.
M
ətbuatda yayılan xəbəri təkzib edən mətbuat katibi bildirib ki, bu, təmamilə
yanlış və əsassız iddiadır.
Titr –
Elman Abdullayev, XİN-in mətbuat katibi
Sinxron – Mümkündür ki, s
əfir ölkəsinə şəxsi işləri ilə bağlı gəlmiş olsun.
Az
ərbaycan səfiri nə geri çağırıb, nə də belə bir məlumat yayıb. Səfir heç
m
əsləhətləşmələr üçün də geri çağırılmayıb. Hər gün gələ bilər Bakıya. Onun geri
çağırılma ilə əlaqəsi yoxdur.
K.A. İranda yoxa çıxan iki azərbaycanlı şair Fərid Hüseyin və Şəhriyar
Hacızadənin hansı səbəblərdən saxlanılmasına aydınlıq gətirilməsi üçün
Az
ərbaycan İrana növbəti – üçüncü nota göndərib. Nota İranın Azərbaycandakı
s
əfirliyinə təqdim edilib. Hələlik heç bir cavab verilməyib. Elman Abdullayev
İranın ali dini rəhbəri Ayətullah Xamneyinin nümayəndəsi Fərid Əsrinin
Az
ərbaycana buraxılmaması və Bakı hava limanından geri qaytarılması faktını
t
əsdiqləyib. O, bunun Azərbaycan qanunvericiliyinə uyğun olaraq
reallaşdırıldığını deyib. Lakin qanunvericiliyin hansı müddəalarına əsasən geri
gönd
ərildiyini açıqlamayıb.
Titr –
Elman Abdullayev, XİN-in mətbuat katibi
Sinxron –
İran vətəndaşı olan həmin şəxs Azərbaycan qanunvericiliyinin
müdd
əaları əsasında Azərbaycana buraxılmayıb və geri göndərilib.
K.A. Elman Abdullayev xarici m
ətbuatda Azərbaycanın Suriyaya silah satması ilə
bağlı yayılan xəbərlər də aydınlıq gətirib. Bildirib ki, bu xəbərlər həqiqətə uyğun
deyil.
***
Yadda saxlayın ki, ən çətini materialın ilk cümləsini yazmaqdır. Süjetdə yer
alacaq dig
ər cümlələr isə məhz ilk cümləyə əsasən sıralanır. Odur ki, reportajınızın
ilk cüml
əsinə ən önəmli faktı seçmisinizsə başlamaq olar. İlk cümlə tamaşaçının
diqq
ətini cəlb edirsə və süjet efirə getdikdən sonra müzakirələrə, tamaşaçı
z
ənglərinə səbəb olursa, deməli, reportajınız uğurlu alınıb və sizi təbrik etməyə
d
əyər. Lakin yalnız ilk cümləyə köklənməklə digər cümlələrə o
qədər də
əhəmiyyət verməmək düzgün deyil. Materiala uğur gətirən başlıca xətt və ya
c
əlbedici təqdimat sonadək
davam etməli, tamaşaçı axıradək gərginlik, həyəcan və
maraq iç
ərisində reportajı izləməlidir. Bunun üçüncə yuxarıda yazılan, reportajı
baxlmlı edən keyfiyyətləri bir daha nəzərdən keçirin.
2.6.
Reportyor komandası
Qeyd etdiyimiz kimi, televiziya komanda işidir və burda hər bir komanda
üzvünün üz
ərinə önəmli iş, konkret məsuliyyət düşür. Odur ki, jurnalistikanın hər
hansı qolu ilə müqayisədə, daha çox məhz televiziyada reportyorlar öz həmkarları
il
ə vahid kollektivdə çalışmağı,
informasiya rəqabətində birgə mübarizə aparmağı
bacarmalıdırlar. Təcrübə göstərir ki, reportyorlar, teleoperatorlar, redaktor və
prodüserl
ər, texniki işçilər və ya reportyor komandasını operativ olaraq hadisə
yerin
ə çatdıran sürücülər bir–biri ilə səmərəli ünsiyyət vərdişlərinə
yiy
ələnməyəndə, bunun mənfi təzahürü ekranda öz əksini tapır. Adi xəbərin və ya
min bir
əziyyət bahasına başa gələn reportajın uğurlu alınmasında komandanın hər
bir üzvünün böyük
əməyi var.
Televiziyada reportyor komandası dedikdə jurnalist və teleoperator nəzərdə
tutulur. M
əhsuldar və səmərəli materialın ərsəyə gəlməsində məhz bu komandanın
üz
ərinə böyük məsuliyyət düşür. Odur ki, hadisə yerinə yollanan reportyor
koma
ndası informasiya toplamaq prosesinin bütün yönlərini əlaqələndirmək üçün,
xüsus
ən hadisə yerində aravermədən peşəkar dialoq aparmalı, materialın daha
keyfiyy
ətli hazırlanmasına çalışmalıdır.
İkinəfərlik komandada lider jurnalistdir. Əlbəttə, bu, teleoperatorun
nüfuzunun v
ə ya peşəkarlıq keyfiyyətlərinin jurnalistdən az olması anlamına
g
əlmir. Sadəcə olaraq, efirdə göstərilən materialın dəqiqlik və dürüstlüyünə görə
cavabdehlik daha çox reportyorun üz
ərinə düşür. Hətta teleoperator işinin istənilən
kimi al
ınmamasında belə ilk növbədə məhz jurnalist məsuliyyət daşıdığından,
komandanın lideri funksiyasını da reportyor yerinə yetirir. Bununla belə, reportyor
komandasının hər bir üzvü informasiya toplamaq prosesində fəal iştirak etməlidir.
T
əcrübə göstərir ki, ən maraqlı və yaddaqalan reportaj adətən jurnalistlə
teleoperatorun birg
ə işinin məhsulu kimi ortaya çıxır. Məhz buna görə də, hər bir
komanda üzvü n
əinki özünün, hətta həmkarının da nə istədiyini, hansı məqsəd
güddüyünü anlamağa çalışmalıdır. Əlbəttə ki, reportyorun
hadisə yerində əsas
m
əqsədi imkan daxilində bütün zəruri informasiyaları toplamaq və müşahidə
qabiliyy
ətini işə salmaqla ilk baxışdan görünməyən məqamları üzə çıxarmaqdır.
Teleoperator is
ə qısa vaxtdan maksimum yararlanmaqla hadisə yerində olan ən
maraqlı kadrları çəkməyə can atmalıdır. Lakin hadisə yerində hər şey düşünülmüş
ssenari,
əvvəlcədən müəyyən edilmiş reqlament üzrəmi gedir? Əlbəttə ki, yox.
Komanda üzvl
ərinin hər biri redaksiyada çəkiliş üçün müəyyən edilmiş vaxtı, əldə
olunan avada
nlıqların texniki imkanlarını, çəkiliş şəraitini və prodüserin tələblərini