3. vərəq bax səhifə
vərəqə bax intibahnamə
vərəqparə bax vərəq
1
VƏRƏM (
tib.) (yoluxucu xəstəlik) Hə
kimlər Məryəmi müayinə edib, o biri otağa
keçdikləri zaman: “Sağalmağına ümid yox
dur, vərəm xəstəliyi sürətlə irəliləyir” söz
lərini qapı arasından eşitmiş, içində bir şeyin
qırıldığını hiss etmişdi (A.Şaiq); DIĞ Onda
yaxşı olmazdımı dığ mərəzinə dair “Hava ilə
müalicə” məqaləsini bir az gödərək yazay
dınız (N.Nərimanov); DİQQ Bu Şərq təba
bətinin musiqi ile tədavi etməsi daha maraqlı
idi... Sill, diqq və kif xəstəliklərinə çubi çini
verərdilor (Çəmənzəminli); SİLL [Çiçək:]
Sənin sifətini görən sill tapar, gərək kəffare
versin (N.Vəzirov).
1. VƏRƏMLƏMƏK (tib., vərəm xəstə
liyinə tutulmaq) [Dursun:] Yazıq Gülşənəm
acından, fikirdən vərəmlədi, deyirdilər
(A.Şaiq); VƏRƏMLƏNMƏK Millətin dərdi
ilə qəmləndin; Bulmadmmı dəva, vərəmlən-
din? (A.Səhhət);
DIĞLAMAQ Dığlar insan
çıxmasa bu xaneyi-bərbaddən (M.Ə.Möcüz).
2. VƏRƏMLƏMƏK (məc.) Vaqif haq
dan dilər lütfü kərəmlər; Belə yerdə qalan
vallah vərəmlər (M.P.Vaqif); DƏRDƏ DÜŞ
MƏK Burda bir çoxu düşəcək dərdə.. (S. Vur
ğun); DIĞLAMAQ [Dilara:] Burada adam
dığlayar ki.. (Ş.Qurbanov).
VƏRƏSƏ (bir şəxsin ölümündən sonra,
onun mülkünə sahib olan adam) Vərəsə ara
sında dava vaqe olubdur (M.F.Axundzadə);
VARİS Mollalar hazır olur dəfnimə əldə
çərəkə; Səni varislərimə eyləyər onlar mə
rəkə (M.Ə.Sabir); XƏLƏF.
vərtə bax 1. təhlükə; 2. uçurum 1
L VƏSATƏT, RƏSMİ XAHİŞ
2. vəsatət bax vasitəçilik
vəsət bax orta 1
vəsf bax tərif
VƏSİQƏ Gelin məni incitməyin siz;
Dedilər: Gücsüzdür bu vəsiqəmiz (B.Vahab-
zadə); SƏNƏD Axırda qət olundu ki, ..Vahi
Vərəq
392
din sənədlərini yoxlatmaq direktora tapşırıl
sın (Mir Cəlal).
vəsilə bax 1. bəhanə 1; 2. üsul; 3. fürsət
vəsl bax vüsal
vəsvəsə bax şübhə
VƏTƏN (adamın doğulub böyüdüyü yer,
ölkə) Qafqaz qitəsidir mənim vətənim;
Simürğün sayəsində məskənim (A.Səhhət);
MƏSKƏN, YURD, YUVA (məc.) El bilir ki,
sən mənimsən; Yurdum, yuvam, məskənim
sən; Anam, doğma vətənimsən! Ayrılarım
könül candan? Azerbaycan, Azərbaycan!
(S.Vurğun); TORPAQ (məc.) Torpağın
eşqilə vurur ürəyi; Vətənə bağlıdır, qəlbi,
diləyi (M.Rahim).
VƏTƏNDAŞ [Məhərrəm:] Ana dilini heç
vətəndaş yaxşı bilməlidir (A.Şaiq); TƏBƏƏ
Amerika təəbəsidir göy məscidi gəzən adam
(M.Rahim); RƏİYYƏT Lazım sənə indi
min üqubet; Ta ibrət ala bütün rəiyyət!
(M.Ə.Sabir).
vətənpərəst bax vətənpərvər
vətənpərəstlik bax vətənpərvərlik
VƏTƏNPƏRVƏR (öz vətənini sevən)
Əsil vətənpərvər öz tarixinə bu sayaq la
qeyd münasibət bəsləməz!.. (B.Bayramov);
VƏTƏNPƏRƏST Zavallı Rzaqulu xanın,
yaxud məşhur bir vətənpərəstin dəfhü kəf-
ninə məşğul olub saat on iki radələri idi
(M.S.Ordubadi); PATRİOT Bu sözləri an
caq xalqını qınamış bir qəlbə odlu bir ürəklə
sevən patriot yaza bilərdi (Anar); VƏTƏN-
SEVƏR.
VƏTƏNPƏRVƏRLİK
[Nurməhəm-
med:] Lakin dediyiniz şərtlərə diqqət edin;
vətənpərvərlik duyğuları ilə birləşmiş bir
xalq! (M.İbrahimov); VƏTƏNPƏRƏST
LİK [Qadın:] Nəhayət, xəlifə onu vətən-
pərəstlikdə töhmətləndirdi, həbsə aldırdı
(M.S.Ordubadi); VƏTƏNSEVƏRLİK.
vətənsevər bax vətənpərvər
vətənsevərlik bax vətənpərvərlik
VƏTƏNDAŞ, YURDSUZ (\ ’ətəni olma
yan) Bülbülə əmr edirlər: Oxu gülsüz, çə-
Vətəndaş
m m m
Vəz
mənsiz; Öz ana vətənində yaşa yurdsuz, və
tənsiz (S.Rüstəm);
YURDSUZ-YUVASIZ.
vəz bax 1. vəziyyət
1; 2. moizə
1; 3. nə
sihət
VƏZİ (anat.) Hər iki cinsin, cinsi
vəziləri
mənşə etibarı ilə cütdür (Z.M.Şaxtaxtin-
skaya); QÜDDƏ.
1. VƏZİFƏ (bir şəxsin üzərinə qoyulan iş)
Buna görə də ailə sahibi olana qədər qeydinə
qalmaq menim vəzifəmdir (M.S.Ordubadi);
BORC [Süleyman boy:] Ağa, sən mənim
atamsan və sənə hörmət eləmək mənim bor
cumdur (Ə.Haqverdiyev);
MİSSİYA.
2. VƏZİFƏ (rəsmi iş)\ MƏQAM ..kənd
müəllimliyi bir ali məqamdır (C.Memmed-
quluzadə); MƏNSƏB (böyük vəzifə) Hər gün
“afətə” göz-qaş atdı o; Mənsəbi gücünə at
oynatdı o (B.Vahabzadə); MƏRTƏBƏ
(məc.) [Hüsaməddin:] Qətibə mənim hansı
bir mərtəbəmə aldanıb mənə ərə gəlməyə
razı olacaqdır? (M.S.Ordubadi); RÜTBƏ
Mənim nə rütbəm var, nə de mədənim
(S.Vurğun); MÖVQE.
3. vəzifə bax iş 2
VƏZİFƏPƏRƏST (vəzifə, mənsəb se
vən), KARYERİST [Mirzəyev:] Mən kar-
yerist deyiləm, dostum. Onsuz da vəzifəm
çoxdur.. (Ə.Məmmədxanlı); MƏNSƏB-
PƏRƏST [Səs:] Dedi-qoduçuları, böhtan
çıları, intriqaçıları, məıısəbpərəstləri ifşa et
məliyik (Anar).
VƏZİFƏPƏRƏSTLİK, KARYERİZM,
MƏNSƏBPƏRƏSTLİK
1. VƏZİYYƏT Şərqdə törəyən vəziyyət
təfsilatı ile müzakirə olundu (Çəmənzəminli);
BABƏT (köhn.) Zülf bir yana düşər, gərdən
bir yana; Özün bilməz, bir özgə babət olur
(M.P.Vaqif); HAL Bunların halını neçə min
il bundan qabaqkı Roma, yunan və ya tövrat
zamanın arvadlarının halı ile müqayisə etsə
niz, əlbəttə görərsiniz ki, bizimkilərin indiki
halı onların keçmişindən fənadır (Çəmən
zəminli); HALƏT (köhn.) [Bahadır:] Mən
sizin əlinizi tutanda bu halətdə olurdum,
yəni sizin qollarınızdakı hiss damarları sizin
hissiyyatınızı mənə həzin-həzin söyləyirdi
Vidalaşmaq
(N.Norimanov); ÖVZA Bədirlənmiş ay qal
xıb göyün bir qatında durub bu övzaya ta
maşa edirdi (Ə.Haqverdiyev); VƏZ (köhn.)
Bu vaxtdan məclisin vəzi deyişib Hacı Qara
nın evi nəzərə gəlir (M.F.Axundzadə).
2. vəziyyət bax mövqe
1. VƏZN (ədəb.) (şeirdə, musiqidə ölçü)
[Adilə:] Hələ ifadə nöqsanlarını, qafiyə, vəzn
| xətalarını demirəm, yazılarında yenilik hiss
edilmir (Ə.Qasımov); BƏHR [Məşədi:] Şerin
üçüncü və beşinci bəndləri ayrı bəhrdədir
(M.Hüseyn); ÖLÇÜ.
2. vəzn bax çeki
I
vəznədar bax kassir
2
vəznləmək bax çəkmək 1
vəznli bax ağır 1
vımpel bax bayraq
vışka bax buruq
1
vızıldatmaq bax tullamaq
VİCDAN [Qacar:] Mənim
vicdanım da,
qəlbim də qandır; Dünya qan üstündə bir
xanimandır (S.Vurğun); İNSAF Bəylərin
bəyisən, xanların xam; Unutma insafı, satma
imanı.. (Aşıq Ələsgər); ƏDALƏT (bax).
VİCDANLI, İNSAFLI, ƏDALƏTLİ
(bax)
VİCDANSIZ (həm sifət, həm də isim kimi)
[Mirzə Sadıq:] ..nə sayaq hiyləgər və vicdan
sızlar tərofindon əhatə olunduğunu senə nağıl
eləyim (C.Cabbarlı); BİVİCDAN, İNSAF
SIZ Sərt oldu rəftarı o
insafsızın (M.Rahim);
ƏDALƏTSİZ (bax).
VİCDANSIZLIQ, BİVİCDANLIQ, İN
SAFSIZLIQ, ƏDALƏTSİZLİK (bax)
vicə bax vicvicə
vicələnmək bax üşümək
; VİCVİCƏ, ÜŞÜTMƏ, TİTRƏTMƏ
' (bədəndə), VİCƏ
VİDA Bu gecə Səttar xan bir
vida ziya
rəti vermişdi (M.S.Ordubadi); AYRILIQ,
AYRILMA, ƏLVİDA, XUDAHAFİZ
LƏŞMƏ.
VİDALAŞMAQ Alman dərsi ləğv edildi.
Biz meyster ilə vidalaşdıq (M.Hüseyn);
AYRILMAQ Səba xanım Qətibədən
ayrı-
393