M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
96
Heydər Əliyevin seçicilərlə görüşündəki parlaq nitqi Azərbaycan
rəhbərliyi üçün mühüm proqram sənədi idi.
SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini Heydər Əliyevin rəhbərlik
etdiyi sahələrdən biri də təhsil məsələsi idi. On birinci çağırış SSRİ Ali
Sovetinin birinci sessiyasında (aprel 1984-cü il) Təhsil üzrə İslahat
Komissiyasının sədri Heydər Əliyev «Ümumtəhsil və peşə məktəblərində
islahatların əsas istiqamətləri haqqında» məruzə ilə çıxış edərək,
1
Sovet
İttifaqmda təhsil sistemində qarşıya qoyulan islahatları hərtərəfli
işıqlandırmış, onun təhsil sisteminin inkişafında
əhəmiyyətini
əsaslandırmışdı.
SSRİ Ali Soveti Heydər Əliyevin «Ümumtəhsil və peşə məktəblərində
islahatların əsas istiqamətləri haqqında» məruzəsini dinləyib müzakirə
etdikdən sonra qeyd etmişdi ki, müzakirəyə təqdim edilən məruzənin
ölkənin, cəmiyyətin iqtisadi, sosial-siyasi və mənəvi tərəqqisində çox
mühüm əhəmiyyəti vardır. Məktəb islahatlarının əsas istiqamətləri
ümumxalq müzakirəsində bəyənilmiş və müdafiə edilmişdi. 1984-cü il
aprelin 12-də SSRİ Soveti Heydər Əliyevin məruzəsi əsasında «Ümumtəhsil
və peşə məktəblərində islahatların əsas istiqamətləri»ni bəyənməsi haqqında
qərar qəbul etmişdi. Qərarda islahatın həyata keçirilməsi sahəsində təhsil
sistemi ilə əlaqədar olan bütün qurumlar, təsisatlar qarşısında
təxirəsalınmaz, perspektiv vəzifələr qoyulur, islahatın həyata keçirilməsi
mexanizmi, təhsil işçilərinin vəzifələri göstərilirdi.
2
Sov. İKP MK Siyasi bürosunun üzvü, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin
birinci müavini Heydər Əliyevin imzaladığı SSRİ Nazirlər Sovetinin 1985-
ci il 3 sentyabr tarixli sərəncamı ilə Bakıda Azərbaycan SSR Səhiyyə
Nazirliyinin Mamalıq və Ginekologiya Elmi-Tədqiqat İnstitutu yaradılmış,
Azərbaycan SSR Səhiyyə Nazirliyinin Bakıdakı N.K.Krupskaya adına Ana
və Uşaqları Mühafizə İnstitutu Azərbaycan SSR Səhiyyə Nazirliyinin
N.K.Krupskaya adına Pediatriya İnstitutuna çevrilmişdi.
3
1
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin şəxsi arxivi. Heydər Əliyevin nitqləri, çıxışları... (1980-
1990-cı illər), səh. qəzeti, 13 aprel 1984-cü il
2
Yenə orada, səh. 244-246
3
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin şəxsi arxivi. SSRİ Nazirlər Sovetinin Nazirlər Soveti
sədrinin birinci müavini H.Ə.Əliyev tərəfındən imzalanan sərəncamlar (1985-ci il)
M İ L L İ K İ T A B X A N A
____________________________________
97
Heydər Əliyevin zəngin təcrübəsini, bacarığını, işin öhdəsindən layiqincə
gəlməsini nəzərə alaraq SSRİ Nazirlər Sovetinin Rəyasət Heyətinin 5 iyun
1985-ci il tarixli iclasmın qərarı ilə ona Nazirlər Sovetində SSRİ Yüngül
sənayesi, SSRİ Ticarət Nazirliyi, Sentrosoyuz; «B» qrupu sahəsinin
inkişafının ümumi məsələlərinə, həmçinin SSRİ ticarət nazirliklərinin
məsələlərinə baxılması və nəzarət həvalə edildi.
Yenidənqurma siyasəti dövründə də Heydər Əliyevin zəngin iş
təcrübəsindən istifadə olundu. Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Soveti
yenidənqurma siyasətinin həyata keçirilməsində sosial idarəetmə işinin
təkmilləşdirilməsinin zəruriliyini qeyd etmişdi. 1986-cı il oktyabrın 16-da
sosial inkişaf üzrə SSRİ Nazirlər Sovetinin bürosunun yaradılması qərara
alınmış,
1
SSRİ Nazirlər Sovetinin 1986-cı il 16 oktyabr tarixli qərarı ilə
Heydər Əliyev SSRİ Nazirlər Sovetinin sosial
inkişaf üzrə bürosunun sədri
təsdiq edilmişdi.
SSRİ Nazirlər Sovetinin sosial inkişaf üzrə bürosunun vəzifə və
səlahiyyətləri, əhatə sahəsi olduqca geniş, məsuliyyətli idi. O, 12 nazirlik,
idarə və komitəyə rəhbərlik edirdi. 1986-2000-ci illərdə iqtisadi və sosial
inkişafın cari və perspektiv inkişaf planlarının layihələrinin işlənməsi və
baxılmasında iştirak edir, nazirlik və idarələrin işlərini əlaqələndirir, onların
fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsinə və digər məsələlərlə məşğul olurdu.
2
SSRİ Nazirlər Soveti Rəyasət Heyətinin 5 sentyabr 1987-ci il tarixli,
SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavinləri arasında vəzifə bölgüsündə
qismən dəyişiklik edilməsi qərarı ilə Heydər Əliyevin diqqətinin SSRİ
Nazirlər Sovetinin sosial inkişaf üzrə büronun işlərinə yönəldilməsi
zərurətindən, SSRİ Nazirlər Sovetində nəqliyyat məsələlərinə rəhbərlik
Nazirlər Soveti sədrinin digər birinci müavini Q.Q.Vedernikova tapşırıldı.
M.S.Qorbaçovun başçılığı ilə keçən əsrin 80-ci illərinin sonlarında
Sov.İKP MK Siyasi bürosunun üzvü, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci
müavini Heydər Əliyevə qarşı düşmənçilik münasibəti yarandı. Vaxtilə
1
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin şəxsi arxivi. SSRİ Nazirlər Sovetinin, Nazirlər Soveti
sədrinin birinci müavini H.Ə.Əliyev tərəfindən imzalanan sərəncamlar (1985-ci il)
2
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin şəxsi arxivi. Heydər Əliyevin fəaliyyətini əks etdirən sənədlərin (iyun
1983-cü - aprel 1984-cü illər) Rusiya Federasiyası arxivlərində saxlanan surətləri, səh. 1-10