Magistrantların XVIII respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci IL

Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il 

 

 

491 

jurnal  nəşr  olunur.  Telekanallarda,  milli  azlıqların  etnik-mədəni  həyatı,  etnoqrafiyası  barədə  müntəzəm 

materiallar hazırlanır. Milli azlıqların sıx yaşadığı 5 bölgədə isə yerli teleradio kanalları fəaliyyət göstərir. 

Eyni  zamanda  təlim  yalnız  rus  dilində  olan  19  və  təlim  yalnız  gürcü  dilində  olan  6  orta  ümumtəhsil,  345 

beynəlmiləl orta məktəb fəaliyyət göstərir. Respublikamızda 380-dən artıq dini icmanın mövcud olması və 

onlara eyni münasibətin göstərilməsi Azərbaycanı dünya miqyasında tolerant ölkə kimi bir daha təsdiqləyir. 

YUNESKO-nun  2005-ci  ildə  qəbul  etdiyi  “Mədəni  özünüifadə  müxtəlifliyinin  qorunması  və  təşviqi 

haqqında  Konvensiya”ya  uyğun  olaraq  ölkəmizdə  yaşayan  milli  azlıq  və  etnik  qrupların  mədəniyyəti 

Azərbaycan mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi qorunur və inkişaf edir. Bu xalqların milli mədəniyyətinin, 

incəsənətinin, adət- ənənələrinin və dilinin qorunub saxlanılması üçün işlər aparılır. 

                                                                                                         

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

                                                                                              

AZƏRBAYCANDA MODA ALƏMİNDƏ BAŞ VERƏN DƏYİŞİKLİKLƏRİN ANALİZİ 

 

Dadaşova T.N. 

Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti  

 

Müasir  kostyum  və  onunla  əlaqəli  modanın  inkişafı  insan  cəmiyyətinin  maddi  və  mənəvi  həyatının 

vacib hissəsidir. Moda keçmiş, indiki və gələcək arasındakı əlaqədir. Paltarın əsas məqsədi onu bəxş edən 

şəxs  üçün  fiziki  və  mənəvi  rahatlıq  mühiti  yaratmaqdır.  Eyni  zamanda  paltar  bir  insandan  ətrafındakı 

dünyaya  sosial  mesajlar  daşıyır.  20-ci  əsrdə,  Avropa  qadınları  modada  çox  dramatik  dəyişikliklər  etdilər. 

Bütün  bunların  Azərbaycan  modasına  çox  böyük  təsiri  oldu.1905-ci  ildən  etibarən  qadın  gözəlliyinin 

kanodunda əhəmiyyətli dəyişikliklər olmuşdur. Bu dövrdə Azərbaycan modasinda yeni üslublar yaranmağa 

başlamışdı.  Avropadan  təsirlənərək  Azərbaycanda  qadın  geyimləri  təsiri  siluetinin  altında  ortaya  çıxan 

neoklasik  motivlərdən  ilhamlanmışdı.  Yüksək  bel,  geniş  bir  kəmər,  kimono,  dar  bir  yubka  və  s.  bu  cür 

geyimlər artıq popular olmağa başlamışdı. 

Bu  dövrdə  Avropa  modasında,  idman,  kişi  tipli  idman  geyimləri  dəbdə  oldu  və  qadın  formaları 

getdikcə əhəmiyyətini və populyarlıqlarını itirməyə başladı. Bu dövr islahatçı və inqilabçı modelyerləri ilə 

fərqlənirdi. Dizaynerlərin yaratdığı  modellər dekorativ idi, bəzəkli bəzəkləri, ziq-zaq üslubunda tikmələr və 

s. Bu stil "Art Deco" adlanırdı və 1925-ci ildə Parisdə müasir dekorativ və sənaye sənət sərgisinin adı ilə 

bağlı idi. Naxış və bəzək əşyaları ilə bəzədilmiş ayaqqabılar populyarlaşmağa başladı. "Art Deco" afrikanın 

mücərrəd eksotika kübizminin geometrik formaları ilə qarışıq olan eklektik bir tərzdir; qeyri-ənənəvi ucuz və 

sadə  materialların  bahalı  ənənəvi  keyfiyyətli  materiallarla  qarışdırılması.  Uzun  yubkalar  30-cu  illərdəki 

böhran dövründə moda standartı oldu. 1929-cu ildə Jean Patu, uzun ətəkli paltarlarını və ətəklərini təqdim 

edən ilk qadın oldu. 30-cu illərin çox məşhur paltarları müxtəlif variantlarda mövcud idi. Bunlar qadınların 

küçə kostyumları idi. Qara paltarlar - palto və pencəklər, qeyri-adi zərif və müxtəlif üslublarda olan geyimlər 

ilə fərqlənirdi. Azərbaycanda milli geyimlərlə yanaşı Avropa geyimləri də geniş vüsət alırdı. 40-cı illərdəki 

modanın dominant tendensiyası: çoxsəviyyəli uzun eteklər, şaquli zolaqlı, qolu fənər şəklində olan paltarlar 

və  s.  idi.  Qeyd  edək  ki,  o  zamanlar  zolaqlı  geyim  çox  məşhur  idi.  1940-cı  illərin  modasında  əhəmiyyətli 

dəyişikliklər oldu. Müharibə zamanı qadınların artıq makyaj və geyim haqqında düşünməyə vaxt yox idi. 

1950-ci illərdə artıq qum saatı şəklində olan geyimlər dəbdən düşmüş, onun yerini incə belli, ətəkləri 

bol kəsimli , iri ciyinləri olan paltarlar almışdır. Əfsanəvi 1960-cı illər, dünya və eləcədə Azərbaycan moda 

tarixində  ən  parlaq,  ən  azad  və  ifadəli,  təntənəli  şənlik  dövrü,  sözdə  gənclik  modası  adlanır.  Bu  dövrdə 

aksessuarlara  böyük  maraq  göstərilirdi:  böyük  muncuqlar,  həcmli  zərgərlik  nümünələri,  üzü  əhatə  edən 

"makro" eynəklər. Eləcədə qısa ətəklər artıq dəbdə idi. Bu cür ətəklər modada sensasiyaya səbəb oldu. 1970-

ci illərdə moda daha da demokratikləşdi. 70-ci illər modasında insanların moda yolu ilə özünü ifadə etməyi 

dahada asanlaşdı. Bir stil istiqaməti yox idi, hər şey modada idi: etnik, diskoteka, hippiler, minimalizm, retro, 

idman üslubu. Qarderobun ən dəbli elementi ilk növbədə kovboylar tərəfindən geyilən, sonra isə hippilər və 

tələbələr tərəfindən geyinilən trapez cinslər Azərbaycanda da böyük marağa səbəb olmuşdu. Hip-hop, gothic, 

post-punk,  techno,  breakdance,  snowboard  -  bütün  bu  hadisələr  Azərbaycanda  80-cı  illərin  üslubuna  təsir 

göstərmişdir. Hər şey, olduğu kimi, "çox" - çox dar, çox həcmli, çox parlaq, çox gözəgəlimli çox rəngarəng 

idi.  90-cı  illərdə  moda  unisex  hal  aldı.  T-shirt  və  ya  rahat  ayaqqabılar,  sviterlər,  boş  kəsimli  şalvarlar  və 

jeanslər dünyaya yayıldı.  

Ümumiyyətlə  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  Azərbaycanın  müstəqillik  qazandığı  dövrədək  olan  zaman 

kəsiyində  moda  “sovetlər”  dövründə  mərkəzləşmiş  şəkildə  inkişaf  edirdi.  XX  əsrin  sonlarında  respublika 

---