Magistrantların XVIII respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci IL
Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
Yüklə 10,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
- MÜASİR AZƏRBAYCANDA MULTİKULTURALİZM Talıblı A.T.
Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
510 DİZAYN FƏALİYYƏTİNİN SPESİFİKASI Şahverdiyeva Z.N. Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti İngilis və Fransızcadakı "desing" sözü qarşılığı olaraq istifadə edilən dizayn sözü, əslən latın mənşəlidir vəfərqli formalara malikdir. Məsələn: Qavrayış ilə anlayış arasında bir bağlama vasitəçidir. Mühüm xüsusiyyətlərə diqqət çəkən dizaynın obyektiv gerçəklik ilə birbaşa əlaqəsi yoxdur. Dizayn məlumat alma elementidir. Çünki duyumsal dizayn ilə zehni dizayn daim bir-birinə təsir göstərir. Bu səbəblə duyumsal məlumat ilə əqli bilik hər zaman içimizdədir.Dizayn, hər-hansı bir şeyin zehində layihələşdirmə, quraşdırma, təsəvvür edilməsidirdir.Ümumiyyətlə, bütün sənətlərin əsasında dizayn faktı yatır.Dolayısıyla bir planlaşdırmaya malik olur.Dizayn gözlə görünən hər hansı bir əşyanın planlaşdıraraq edilən rəsmə deyilir. Hər şey edilə bilər- evlər, mebel, kompüter, stəkan, su şüşəsi, kola şüşəsi və.s. Məşhur reklam agenti Ivan Chermayeff-ə görə dizayn zəka və incəsənətin ümumi bir məhsuludur. Yəni yaradıcılıq və fikir gücünün bir arada istifadə edilməsi deməkdir. Dizayn budaqlarını üç fərqli kateqoriyada araşdırmaq mümkündür:
Sənaye dizaynı
Mühit dizaynı
Qrafik dizaynı Sənaye dizaynı- maşınlar, texnoloji məhsullar, mətbəx ləvazimatları, ağ əşyalar və digər oxşar məhsulların üç ölçülü olaraq qurulması və inkişaf etdirilməsidir. Mühit dizaynı-bina, landşaft və iç məkan dizaynını əhatə edən olduqca geniş bir fəaliyyət sahəsidir. Qrafik dizayn isə buklet, plakat, kitab, jurnal və s. oxunan və izlənən görüntülərin dizaynını etməkdir. Qrafik layihənin məqsədi də istər informasiya, istərsə də estetik keyfiyyəti ən üst səviyyəyə çıxarmaqdır. Dizayn, bir problemin həlli üçün inkişaf etdirilmiş plan və ya fikirdir. Dizayn, əvvəlcə zehində var olan bir fikirdir. Dizayn anlayışı hər növ əşyanın və düşüncənin insan tərəfindən yaradılması mənasında istifadə edilir.İstənilən, arzu edilən bir hədəfə qarşı planlaşdırma və layihələşdirmə aktlarının hamısı dizayn prosesini yaradır.Dizaynın əsasında yaradıcılıq durur. Yaradıcılıq bir məsələyə müxtəlif və fərqli tərzlərdən yanaşaraq, yeni təkliflər verməkdir. Hər layihə bir zehni uyğunlaşmadır. Layihənin kommersiya və ya bədii məqsədlə yaradılıb yaradılmadığı, hansı kütləyə təqdim olunacağı, nəyi hədəf seçdiyi əhəmiyyətlidir.Bir dizaynın bütövlük, tarazlıq, vurğu, yaxınlıq və sıralama kimi 5 əsas prinsipi var. Bütövlük: Bir əyani meydana gətirən elementlərin bir bütöv olaraq görünməsini təmin edir. Tarazlıq: Üfüqi və şaquli oxda obyektlərin bərabər olaraq dağıdılması ilə formalaşdırılır. Tarazlıq öz içində formal və informal olaraq ikiyə ayrılır. Vurğu: Vurğunun dizayna dominant olması lazımdır. Tədris materialının can alıcı nöqtəsidir. Yaxınlıq: İşdə istifadə edilən mətnlər, şəkillər və digər obyektlər bir-biri ilə uyğun bir şəkildə yaxınlıq prinsipi nəzərə alınaraq yerləşdirilməlidir. Sıralama: Nizamlı bir şəkildə yerləşdirilmiş elementlər, vizual materialların daha asan başa düşülməsini təmin edir.
''Moda'' sözu latınca'' modus'' sözündən əmələ gəlmişdir ki, bu da üsul, dəb, tərz, manera mənasını ifadə edir.Məsələn həyat tərzi, geyim tərzi, davranış üsulu, yeriş manerası və s. bu ifadə ilə sıx əlaqədardır.Moda sözü Azərbaycan dilində ''dəb'' mənasını verir.Dəb - həyatın yaxud mədəniyyətin bu və ya digər sferasında müəyyən üslubun müvəqqəti hökmranlığıdır.Geyimlərin davranışın, ideyaların, etiketin, həyat tərzinin, mədəniyyətin ,ədəbiyyatın, memarlığın, mətbəxin, əyləncənin və s. üslubunu və tipini müəyyən edir. Gözəllik və zövq anlayIşlar ilə sıx əlaqədar olan dəb ictimai-iqtisadi şəraitin təsiri altında dəyişir, inkişaf edir.Dəb bu ya digər zövqü ifadə edir. Dəbin əsas və başlıca elementi insan təbiətinin ikitərəfliliyindən ibarətdir, insanların geyim əşyalarına olan münasibətində əsrdən əsrə iki tendensiya arasında zidiyyətlərin dəyişməz iştirakı müşahidə olunur: bir tərəfdən insanlar özlərini bəzəyərək gözəl görünməyə çalışırlar, digər tərəfdən isə, onlar təvazökar qalmağı və zahiri ədəb qaydalarını gözləməyi də son dərəcə vacib bilirlər. Magistrantların XVIII Respublika Elmi konfransı, 17-18 may 2018-ci il
511 Dəb haqqında danışarkən, üslub kimi bir hadisəni diqqətdən kənarda qoymaq mümkünsüzdür.Dəb və üslub bir-birinə aiddir.Dəbin üslubu mövzusuna toxunarkən ilk növbədə hər zaman müəyyən bir konseptual matrisa nəzərdə tutulur ki, onun vasitəsilə əsas və başlıca oriyentirlər verilir.İstənilən hər hansı bir əşyanı götürdükdə görəcəyik ki, o mütləq bir şəkildə bu və ya digər üsluba uyğunlaşdırılıb.Əgər biz üslubu müəyyən dar kateqoriya kimi ifadə etməyə çalışsaq göstərməliyik ki, geyimdə üslub geyim əşyalarının və aksesuarların xarakterik əlamətlərinin predmentlərinin uyğunluğu və birləşdirilməsindən ibarətdir.Məsələn hamı anlayır ki, krossovkalar və qısaqol köynəklə enli çiyinbağlı idman şalvarı iş deyil, idman üslubuna aiddir.Üslubun bir az daha mürəkkəb olduğu sirr deyil.Üslub şüurlu bir seçimdir.Üslub - cox sayda fürsət arasında bir seçim etmək, ümumiyyətlə, kütləvi bir modaya əsasən çox çətindir. Üslub - çox sayda fürsət arasında seçim üsulu tam olaraq daxili dövlət və münasibət ilə ziddiyyət təşkil edir. Bir çox hallarda biz dəb sözünü riayət edilməli olan yaxud əksinə, kor-koranə təqlid edilməli və şüursuz şəkildə yamsılanmamalı olmayan bir məfhum mənasında işlədirik.Dəb- bəşər tarixinin müəyyən zaman kəsiyində aktual olan müəyyən geyim əşyalarının seçim nümunələrinin,variantların bir məcmusudur. Müəyyən bir üsluba sahib olmaq dəbli olmaqdan qat-qat əhəmiyyətlidir.Üslub duyğusu geyim və aksesuarların çeşidi ilə formalaşmış obraza balans və harmoniya verən bir anlayışdır.Müəyyən üsluba malik obraza sahib olmaq yaxud sadəcə gözəl görünmək dəbi özünə məxsus fərdi parametrlərlə ağıllı və düşünülmüş bir şəkildə uyğunlaşdırmaq və birləşdirmək deməkdir. Müasir dəbin müsbət tərəfi onun diktat və sərt, prinsipal əmrnamələr məkanının artıq olmadığından ibarətdir.Hazırda biz moda yaradıcılarının kimlərin olduğu haqqında mülahizələri birmənalı şəkildə irəlinsürə bilmərik: bunun mənbəyi özlərinin yaradıcılıq fantaziyasının parlaq nuümunələrindən həvəslənən dizaynerlər, yaxud modanın ''kollektiv şüuru'' yaşadığı küçə də ola bilər. Üslub dəblə ayaqlaşmaq demək deyil.Çünki, yalnız dəblə ayaqlaşaraq geyim seçmək, dəbdə olanları alıb geyinmək qadınları zövqsüz bir vəziyyətə sala bilər.Hər zaman qüsursuz və gözəl görünmək istətirsinizsə doğru tərzinizi seçin.Davamlı olaraq dəyişən dəb dünyasını izləmək təbii ki, çox çətindir.Ona görə ki, dəbdədir deyə əldə edib geyinəcəyimiz hər hansı bir paltar bizi pis görkəmə sala bilər.Üslub sahibi olmaq bunun yalnız bizim özümüzə məxsus olması deməkdir. Daha dəqiq desək, dəbi hər kəs izləyir və hər kəs də dəblə ayaqlaşmağa çalışır.Amma üslub sahibi olmaq öz tərzini yaratmaq və tək olmaqdır.Üslub özümüzü necə gördüyümüzü əks etdirir.Üslub özünü yalnız paltarla deyil, davranımızı, reaksiyalarımızı, bütövlükdə həyatımızı da əhatə edir.Üslub çox faktorlardan ibarətdir, buna görədə şəxsiyyətinizin xüsusiyyətlərini üslubun əsasi kimi qəbul etmək vacibdir, belə ki, bu ahəngdar görünür.Unutmayaq ki, üslubumuzu moda elementlərindən məhrum etməməliyik.Üslub bizə bir tərəfdən müəyyən dəb seçimi, bizə həyatda durmaq imkanı verir ki, digər tərəfdən bizi hər hansı bir qrupa aid etmək üçün kömək edir ki, körpü kimi xidmət üçün nəzərdə tutulmuşdur ki, müvafiq olmaq, lakin hər kəs kimi deyil. Coco Şanel demişdir: Moda keçir, amma üslub qalır.Üslub yalniz geyim deyil, bir insanın həyat tərzidir, onun dünya görüşü, cəmiyyətdə yerini tutmasıdır.Paltar seçərkən, üslubun müəyyən davranış tələb etdiyini də unutmamalıyıq.
Talıblı A.T. Sumqayıt Dövlət Universiteti Artıq müstəqilliyimizin bərpa edilməsinin 25-ci ildönümünü qeyd edirik. 25 il dövlətçilik tarixi baxımından qısa bir dövr olsada, qazandığı tarixi nailiyyətlərin miqyasına, uğurların sayına görə çox böyük əhəmiyyət kəsb edən müddətdir. Bir çox Avropa ekspertləri etiraf edirlərki, onların dövlətləri 50-60 ildə keçdiyi inkişaf yolunu gənc müstəqil Azərbaycan dövləti cəmi 25 ilə qət edib.Avropalılar nəyi nəzərdə tuturlar?Əlbəttə, öncə vətəndaş cəmiyyətinin formalaşmasını, cəmiyyətin dahada demokratikləşməsini, əsas insan hüquq və azadlıqlarının yüksək səviyyədə qorunmasını, multikulturalizm və tolerantlıq şəraitində yaşayan xalqlara verilən önəmin miqyasını və s. Xüsusilə sonda qeyd etdiyimiz nailiyyətləri daha yüksək qiymətləndirirlər.Azərbaycan müstəqilliyi bərpa etdikdən sonra milli mədəniyyətimizin inkişafında da yeni dövr başlandı.Müstəqillik illərində Azərbaycan mədəniyyəti dünyaya inteqrasiya yoluna qədəm basdı.Sovet dövrünün mədəniyyəti yeni məzmun kəsb etməyə başladı.Azərbaycan Respublikasının yeni mədəniyyət siyasətinin düzgün və daha effektiv, milli maraqlarımıza uyğun təşkili əsas istiqamətə çevrildi.Xalqın tərəqqisində tarixi-milli-mədəni köklərə bağlılıq, qarşılıqlı anlaşma, milli birlik, yaradıcı münasibət, müasirlik və s. yaradıldı.Heydər Əliyev mədəniyyəti xalqın böyük sərvəti hesab edirdi.Məhz onun Yüklə 10,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|