«Magistratura Mərkəzi» Əlyazması hüququnda
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əsas fondlardan istifadənin səmərəliliyinin təhlili
- Fondveriminin amilli təhlili
- 5.Əməyin fondla silahlanması (bir işçi hesabı ilə), min manatla 17470,88 39649,21 +22178,33
44 Göründüyü kimi, fəaliyyətini öyrəndiyimiz müəssisədə ötən il nisbətən hesabat ilində immobil vəsaitlərin strukturunda bəzi dəyişikliklər olmuşdur. Belə ki, «Əsas vəsaitlər» və «Quraşdırılması avadanlıqlar» maddəsinin xüsusi çəkisi müvafiq olaraq 12,65% (93,13%-dən 80,48%-ə) və 0,77% (0,94%-dən 0,17%-ə) azalmışdır. Bunun əksinə olaraq qalan üç maddə üzrə («Qeyri-maddi aktivlər», «Başa çatdırılmamış kapital qoyuluşları» və «Uzunmüddətli maliyyə qoyuluşları») artım müşahidə olunur. Burada ən yüksək artım (12,44%) «Başa çatdırılmamış kapital qoyuluşları» maddəsi üzrə baş vermişdir. Fikrimizcə, hesabat ilinin sonuna immobil vəsaitlərin struk urunda baş vermiş dəyişiklikləri əlverişli hesab etmək mümkündür. Çünki, həmin dəyişikliklər perspektivdə istehsal fəaliyyətinin genişləndirilməsinə imkan verə bilər. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, müəssisənin əmlak vəziyyəti əsas vəsaitlərin köhnəlmə əmsalı, əsas vəsaitlərin təzələnmə əmsalı və dövriyyədən çıxma əmsalı ilə xarakterizə olunur. Yuxarıda hər bir göstəricisinin hesablanma metodikası geniş şərh edildiyindən, burada onların təkrarına ehtiyac duyulmur. Fəaliyyətini öyrəndiyimiz müəssisənin məlumatları əsasında hesablanmış həmin göstəricilər aşağıdakı kimi sistemləşdirilə və qruplaşdırıla bilər. Cədvəl 2.8. Əsas vəsaitlərin xarakteristikası Göstəricilər İlin əvvəlinə İlin sonuna Artım tempi,
%-lə 1 2 3 4 5 6 1.Əsas vəsaitlərin ilk dəyəri 10112619 100,00
34373798 100,00
339,61 2.Aktiv əsas vəsaitlərin xüsusi çəkisi (payı) 4307640
42,6 17683520 51,44 410,52
3.Əsas vəsaitlərin qalıq dəyəri 8773374
- 28390144 - 323,59
4.Əsas vəsaitlərin köhnəlmə əmsalı
13,20 17,40
5.Əsas vəsaitlərin təzələnmə əmsalı
42,91
21,98
6.Əsas
vəsaitlərin dövriyyədən çıxma əmsalı
0,47 0,25
2.8. saylı cədvəldə məlumatlardan aydın olur ki, hesabat ilində müəssisə lazımi səviyyədə maddi-texniki bazaya malik olmuş və əsas vəsaitlərin təzələnməsi prosesi (2013 və 2014-cü illərdə müvafiq olaraq 42,91% və 21,98%) yüksək sürətlə aparılmışdır. Həmin illər ərzində əsas vəsaitlərin köhnəlməsi 13,20% və 17,40%
45 intervalında tərəddüd etmişdir. Hesabat ilinin sonunda əsas vəsaitlərin aktiv hissəsinin xüsusi çəkisi 42,60%-dən 51,44%-ə yüksəlmiş və artım 8,84% təşkil etmişdir. Bu isə, öz növbəsində, fəaliyyətini öyrəndiyimiz müəssisə üçün müsbət hal kimi qiymətləndirilə bilər. Məlumdur ki, əsas fondlardan istifadənin səmərəliliyi fondverimi və fondtutumu göstəriciləri ilə ölçülür və qiymətləndirilir. Bu zaman, fondverimi məhsul satışından yaranan pul gəlirlərinin əsas fondların orta illik dəyərinə nisbəti fondtutumu isə fondverimi göstəricisinin əksi kimi hesablanır. Fondtutumu göstəricisi məhsul satışından əldə edilən pul gəlirlərinin hər manatına düşən əsas vəsait məsrəflərini (qəpiklə) xarakterizə edir. Aydındır ki, məhsulun fondtutumunun səviyyəsinin aşağı düşməsi əsas fondlardan istifadənin səmərəliliyinin yüksəldiyini göstərir. Praktikada, əsas fondlardan istifadənin səmərəliliyini əyani şəkildə öyrənmək üçün aşağıdakı formada analitik cədvəlin tərtib olunması məqsədəuyğun sayılır. Cədvəl 2.9.
Göstəricilər İlin əvvəlinə İlin sonuna Kənarlaşma (+;-) 1
3 4 1.Məhsul (iş və xidmətlər) satışından yaranan pul gəlirləri (ƏDV və aksizlər daxil edilmədən), min manat
28298803 103636933
+75338130 2.Əsas fondların orta illik dəyəri, min manatla 7966720
22243209 +14276489 3.Əsas vəsaitlərin fondverimi, manatla 3,55
4,66 +1,11
4.Məhsulun fondtutumu, qəpiklə 28,15
21,46 -6,69
2.9 saylı cədvəldə verilmiş məlumatlardan göründüyü kimi, fondverimi göstəricisinin səviyyəsi ilin əvvəlinə nisbətən 1,11 manat (4,66-3,55) artmış və nəticədə məhsulun fondtutumu 6,69 qəpik azalaraq 21,46 qəpik təşkil etmişdir. Bu isə, öz növbəsində, müəssisənin maliyyə vəziyyətinin sabitliyini və əsas fondlardan istifadənin səmərəliliyini göstərir. Nəzəri və praktiki ədəbiyyatlarda fondverimi göstəricisinin əmək məhsuldarlığı və əməyin fondla silahlanması göstəriciləri ilə sıx əlaqəli olduğu xüsusi vurğulanır. Bu zaman əmək məhsuldarlığı məhsul satışından əldə olunan pul gəlirlərinin (ƏDV və aksizlər daxil edilmədən) işçilərin orta sayına nisbəti kimi müəyyən olunur. 46 B = T F = T F v = C C = F v · R (5); R (1); C (2); R (3); T = B · R (4); F = T = B· R = V C F v · R F v (6) burada, B – əmək məhsuldarlığını, T – məhsul satışından əldə olunan pul gəlirlərini, R – işçilərin sayını, F – əsas fondların fondverimini, C – əsas fondların orta illik dəyərini, F v
əsas şərti əmək məhsuldarlığının artım tempinin əməyin fondla silahlanmasının artım tempini üstələməsi hesab olunur. Fikrimizcə, sadalanan göstəricilər arasındakı əlaqənin xarakteri aşağıdakı cədvəlin məlumatlarından istifadə olunmaqla tam açıla bilər.
Cədvəl 2.10 Fondveriminin amilli təhlili Göstəricilər İlin əvvəlinə İlin sonuna Kənarlaşma (+;-) mütləq ifadədə
faizlə 1 2 3 4 5 1.Məhsul (iş və xidmətlər)satışından əldə olunan pul gəlirləri, min manatla 28298803 103636933 +75338130 366,22
2.İşçilərin orta siyahı sayı, nəfərlə 465
561 +105
132,03 3.Bir işçi hesabı ilə əmək məhsuldarlığı, min manatla 62058,78 184736,07 +122677,29 297,68 4.Əsas fondların orta illik dəyəri, min manatla 7966720
22243209 +14276489 279,20
Göründüyü kimi, fəaliyyətini təhlil etdiyimiz müəssisədə fondveriminin səviyyəsinin 131,27% artması əmək məhsuldarlığının artım tempinin (297,68%) əməyin fondla silahlanmasının artım tempindən (226,94%) yüksək olması ilə xarakterizə olunur. Praktikada, amilli təhlil vasitəsilə həmin faktorların fondverimi göstəricisinin səviyyəsinə təsirini hesablamaq və qiymətləndirmək mümkündür. Bu Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|