«Magistratura Mərkəzi» Əlyazması hüququnda
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Müəssisənin dövriyyə vəsaitlərinin artımına təsir edən amillərin strukturu
47 zaman, zəncirvari yerdəyişmə üsulunun köməyi ilə ardıcıl olaraq aşağıdakı hesablamalar aparılır: F 0 = B 0 = 62058,78 = 3,55 F v 17470,88 (7)
01 = B 1 = 184736,07 = 10,57 F v0 17470,88 (8) F 1 = B 1 = 184736,07 = 4,66 F v1 39649,24 (9)
Deməli, əsas fondların fondveriminin səviyyəsinin 1,11 manat artmasına yuxarıda sadalanan amillərin təsiri aşağıdakı kimi olmuşdur: 1.Əmək məhsuldarlığının yüksəlməsi hesabına: F 01 - F 0 = 10,57 - 3,55 = 7,02 manat (10) 2.Əməyin fondla silahlanma səviyyəsinin dəyişməsi hesabına: F 1 - F 01 = 4,66 - 10,57 = -5,91 manat (11) Beləliklə, iki amilin birgə təsiri 1,11 manat ((7,02+(-5,91)) təşkil edir. Nəzəri və praktiki ədəbiyyatlardan məlumdur ki, müəssisənin əmlak vəziyyətinin dəyişmə səbəblərinin öyrənilməsində növbəti mərhələni dövriyyə kapitalının tərkibi və dinamikasının təhlili təşkil edir. Artıq qeyd olunduğu kimi, fəaliyyətini öyrəndiyimiz müəssisədə dəyər ifadəsində əmlakın tərkibində dövriyyə kapitalının xüsusi çəkisi xeyli artmışdır. Əgər bu artım yalnız borc vəsaitləri hesabına baş vermişdirsə, onda belə bir vəziyyəti birmənalı şəkildə qiymətləndirmək mümkün deyildir. Çünki, bəzi hallarda bu artım əvvəlki proporsiyada olmaya bilər. Fikrimizcə, iqtisadi ədəbiyyatlarda düzgün olaraq bu şərtlər daxilində əmlakın mobilliyinin (çevikliyinin) artmasının qeyri-sabit xarakter daşıdığı xüsusi vurğulanır. Bunun əksinə olaraq artımın əsas mənbəyini xüsusi vəsait təşkil etdikdə, o müsbət hal kimi qiymətləndirilir və müəssisənin daimi maliyyə göstəricisi kimi nəzərdən keçirilir. Cədvəl 2.11 Müəssisənin dövriyyə vəsaitlərinin artımına təsir edən amillərin strukturu 48 Göstəricilər Min manatla Artıma
nisbətən %-lə 1.Xalis mənfəət - -
+4647018 +50,37
3.Xüsusi fondların artımı +32477339 +365,03 4.Kreditlər üzrə borcların artması +1254280 +13,60
5.Kreditor borclarının həcminin artması +1350326 +14,64 6.Kapital qoyuluşlarının məbləğinin artması -30141487 -326,71
7.Uzunmüddətli maliyyə qoyuluşlarının məbləğinin artması -300000
-3,25 8.Qeyri-maddi aktivlərin çəkisinin artması -61802 -0,67
9.Sair passivlərin artımı - - 10.Artım amilləri üzrə yekun məbləği +39728966 - 11.Azalma amilləri üzrə yekun məbləği -30503289 - 12.Dövriyyə vəsaitlərinin artımı (sətir 10 – sətir 11) +9225677 100,00
Nəzəri cəhətdən aydındır ki, xalis mənfəət, xüsusi və borc vəsaitlər dövriyyə vəsaitlərinin artım mənbələri ola bilər. Bundan başqa, müasir dövrdə xüsusi vəsait mənbələri və köhnəlmə məbləği əsas vəsaitlərin və sair dövriyyədənkənar aktivlərin artımını formalaşdıran elementlər rolunda çıxış edir. 2.11 saylı cədvəlin məlumatlarından göründüyü kimi, fəaliyyətini öyrəndiyimiz müəssisədə dövriyyə vəsaitlərinin artımı ilə yanaşı, dövriyyədənkənar aktivlər üzrə də artım meyli müşahidə olunur. Bu zaman uzunmüddətli maliyyə qoyuluşları və qeyri-maddi aktivlər (müəssisənin xüsusi vəsaitlərinin kapital qoyuluşuna yönəldilməsi halları nəzərə alınmaqla) xüsusi mənbələr hesabına dövriyyə vəsaitlərinin artımının 71,77%- ni (50,37+365,03-326,71-3,25-0,67) örtür. Bundan başqa, kreditlər üzrə borcların məbləğinin və kreditor borclarının həcminin artması müvafiq olaraq dövriyyə vəsaitlərinin artımının 13,60% və 14,64%-ni təmin edir. Göründüyü kimi, təhlil işi apardığımız müəssisədə dövriyyə vəsaitlərinin artımının xeyli hissəsi müəssisənin xüsusi vəsaitləri hesabına baş vermişdir. Bu isə, öz növbəsində, müəssisənin sabit maliyyə vəziyyətinə malik olduğunu bir daha sübut edir. Təcrübədə, bir qayda olaraq müəssisənin maliyyə
vəziyyətinin qiymətləndirilməsi prosesində təsərrüfat subyektlərinin əmlakına yönəldilmiş xüsusi və borc vəsaitlərinin və onların mənbələrinin strukturu təhlil edilir. Bu zaman, balansın passiv maddələri aşağıdakı kimi qruplaşdırılır.
49
Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|